Шийдлийн Засгийн газрын Ерєнхий сайд Ч.Сайханбилэг танхимаа танилцуулахад Монгол Улсын сайдаар М.Энхсайхан ажиллахыг сонсоод олон хvний толгойд “Эх орон дуудсан цагт зєв хvнээ сонгож дээ” гэсэн бодол гялсхийтэл орж ирсэн болов уу. Монгол Улсын 18 дахь Ерєнхий сайдаар 1996-1998 онд ажиллахдаа эдийн засгийн олон зоригтой шинэчлэлт хийж, ардчилсан хvчний дундаас тодрон гарсан хамгийн амжилттай Засгийн газрыг удирдсан гавьяа яах аргагvй тvvнтэй холбоотой. Хэрвээ нєхєд нь замын дундаас хуйвалдаж амжилттай ажиллаж байсан Засгийн газрыг нь унагаагvй бол Монгол Улс багагvй асуудлаа шийдчихсэн, ядаж л єнєєдрийн Ерєнхий сайд маань “Бvсээ чангалахгvй бол болохоо болилоо, та минь ээ” гээд зогсож байгаа нєхцєл байдал нэлээн єєр байх байсан болов уу. 1978 онд Киевийн улсын их сургуулийг Олон улсын эдийн засгийн засагч мэргэжлээр тєгссєн энэ хvний мэдлэг, туршлага, хамгийн гол нь дэлхийд томд орох Тавантолгойн нvvрсний ордод хєрєнгє оруулагч сонгон шалгаруулах ийм эгзэгтэй цаг vед Монгол Улсын нэрийн ємнєєс байх ёстой байранд нь урьж авч ирж суулгасан Ерєнхий сайд Ч.Сайханбилэгийн ончтой шийдвэрт талархууштай.

Тэгээд ч Монгол Улсын сайдын албаа авсныхаа дараа М.Энхсайхан “Хvн бvр чадлаараа зvтгэхээс єєр замгvй гэж бодож энэ албыг авлаа” гэж Монгол Улсын ємнє єнєєдєр тулгамдаад байгаа нєхцєл байдал, тvvнийг даван туулахад єєрийн оруулах хувь нэмрийг товч тодорхой тайлбарласан билээ.

Тvvнийг Монгол Улсын сайд болсноос хойш яг 20 хоногийн дараа таван жил хvлээгдэж байгаа Тавантолгойн нvvрсний ордод хєрєнгє оруулагчаар Чайна Шэнхуа Энержи, Сумитомо корпораци болон Энержи Ресурс ХХК-ийн тvншлэл тодорсон нь тvvний ажлын эхлэл болоод байгаа.
Чухамдаа шинэхэн Ерєнхий сайд Ч.Сайханбилэг тvvний мэдлэг чадвар, улс­­тєрчийн зангарга, хамгийн гол нь МVАН-ын даргын хувьд байнга ярьдаг “Эх оронч vзэл, vндэснийхээ сайн сайхны тєлєє” гэсэн том сэтгэл, их зоригийг нь гол шалгуур болгож Монгол Улсын ємнє хvлээгдэж байгаа мега тєс­­лvvдийг хєдєлгєх залуурын ард суулгасан нь ийнхvv эхнээсээ ажил хэрэг болж эхэлж байна. Гэхдээ энэ бол зєвхєн эхлэл. Энэ аварга тєсєлд хєрєнгє оруулагчаар тодорсон, дэлхийн зах зээл дээр 60 тэрбум ам. долларын vнэлгээтэй Чайна Шэнхуа Энержи, 13 тэрбум ам. долларын vнэлгээтэй Сумитомо корпораци гэсэн хоёр аваргатай хийх амаргvй хэлэлцээ 2015 оны нэгдvгээр сарын 5-аас эхлэхээр чухамдаа Монгол Улсын Засгийн газраас томилогдсон ажлын хэсгийн ахлагч Монгол Улсын сайд М.Энхсайханыг хvлээж байгаа. Дєрвєн тэрбум ам. долларын хєрєнгє оруулалт шаардагдах Тавантолгойн ордын тєслийн хэлэлцээрийг ирэх Цагаан сараас ємнє аль, аль талдаа ашигтай байхуйцаар соёрхон баталж чадна гэдэгтээ Монгол Улсын сайд М.Энхсайхан тун итгэлтэй байна. Чухам одоо цагт тvvний єєртєє итгэлтэй байдал, хамгийн гол нь улс vндэстэн, ард тvмнээсээ хожим хойно муу нэр дуулахгvй энэ том ажлын ард гарч чадна гэсэн том зориг, ухаан яг одоо юунаас ч эрхэм болоод байгаа.

Монгол Улсын хувьд Эрдэнэтээс долоо дахин их зэсийн нєєцтэй Оюутолгойнхоо vлдсэн 34 хувийг зарах тухай ярьж ч магадгvй болоод байгаа энэ эгзэгтэй vед Тавантолгойн тєслийн толгой дээр гурван С.Баярцогтын толгойг нийлvvлснээс арай л алсыг олж харах мэдлэг, буурь суурь, хамгийн гол нь Монголоо гэсэн том улстєрч сууж байгааг тvvний vг бvрээс, тайлбар бvрээс олж сонсов.
Тавантолгойн нvvрсний ордод хєрєнгє оруулагчийн сонгон шалгаруулалтад хоёр нэгж санал ирvvлснийг нэгтгэн дvгнэсний vндсэн дээр Энержи ресурс, Шинхуа, Сумитомо гэсэн Монгол, Хятад, Японы хамтарсан консерциумыг шалгаруулсан нь тохиолдлынх биш юм.

М.Энхсайхан сайдын тол­­гойлж байгаа аж­­лын хэсгийн барьж байгаа хамгийн гол бодлого бол гадны хєрєнгє оруулагчид заавал Монголын томоохон компанитай нэгдэж энэ аварга тєсєлд оролцох ёстой гэсэн зарчим байж. Учир нь Тавантолгойн бvлэг орд бол Монголын ард тvмний ємч. Энэ ч vvднээс хєрєнгє оруулагчид Тавантолгойд тєрийн нэрийн ємнєєс лиценз баригчийн хувьд тєлбєр тєлєх учиртай. Хєрєнгє оруулагчид ч энэ болзлыг зєвшєєрч одоогоор 40 хувийн тєлбєр тєлєхєд бэлэн байгаагаа дуулгаж. Хамгийн гол нь эхний ээлжинд Таван толгой-Гашуунсухайт чиг­­лэлийн тємєр замын бvт­­ээн байгуулал­­тыг хариуцан барих, хоёр жил таван сарын дотор нvvрсний орд газарт 30 сая тн нvvрс боловсруулах хvчин чадал бvхий vйлдвэр барих, Засгийн газар хvсвэл эргэн тєлєгдєх нєхцєлтэйгээр урьдчилгаа болгож 250-350 тэрбум тєгрєг єгєхийг ч хэлэлцээрээр шийдэж болох санал сонсоод байгаа нь М.Энхсайхан сайдын зангарагтай эхний амжилт гэж дvг­нэж болно. Тvvн­­члэн “Чалко”-­­гийн єр­­ийг шийдвэрлэхэд ч оролцохоо илэрхийлээд байгааг дурьдахгvй єнгєрч болохгvй.
Хамгийн олзуурхууштай нь М.Энхсайхан сайд дэл­­хийн томчуудтай бизнесийн хэлээр ярьж, vндэснийхээ эрх ашгийг нэгдvгээрт тавин ажиллаж чадах ухаан, чад­­вар, мэдлэг суусан улстєрч гэдгээ харуулж эхэллээ. Монгол­­­­чуудад хам­­гийн их­­ээр дутагдаж байгаа баял­­гийн менежментийн хал vзэж, халуун чулуу долоосон бэлтгэгдсэн менежер гэдгээ тэрээр харуулж эхэллээ. Энэ том тєслийг анхнаас Олон улсын нягтлан бодох стандартаар хєтлєн удирдах ёстой. Тийм чадвар, мэдлэг М.Энхсайхан сайдад бий. Чухамдаа эх оронд хэрэгцээ гарсан цагт, хэрэгтэй газраа байна гэдэг vvнийг л хэлдэг билээ.
Эх сурвалж: