Монголчуудад өнөөдөр үндсэрхэг үзэл дэндүү хэрэгтэй байгаа билээ. Бид нэгдмэл байж чадахгүйгээсээ болж эх нутаг дээрээ харийн тэнүүлчдэд дээрэлхүүлж, доромжлуулж ханалаа. Гэхдээ үндсэрхэг үзэл гэж чухам юуг хэлээд байгааг хүмүүс янз бүрээр ойлгон хүлээн авч, зарим нь үүнийг хэт туйлшруулж байгаа нь нууц биш. Охиноо харийн бэр болно гэж эмээгээд найз залууг нь буудаж алахыг үндсэрхэг үзэл гэж хэлэхгүй. Буу шийдэм барьж, морь унасан болгон ч үндсэрхэг үзэлтэн болно гэвэл том эндүүрэл. Бид өнөөдөр XXI зуунд амьдарч байгааг мартаж болохгүй. Тэгэхээр аль аль талдаа хууль, дүрмээ чандлан сахивал болох нь тэр. Одоогоос хэдэн жилийн өмнө үндсэрхэг үзэлтэй гэх залуучууд хужаа, хангуг нарт өврөө нээсэн бузар эмсийн үсийг нь хуссаныг санаж байна. Тэр бол зөв үйлдэл байсан гэж бодогдоно. Монгол Улсад хууль гэж нэг юм уг нь бий сэн. Түүнийг хүн бүр, аж ахуйн нэгж болгон ягштал даган биелүүлбэл зохилтой. Харамсалтай нь, ингэхгүй байгаагаас үүдэн янз бүрийн асуудлууд шилээ даран гарах боллоо. Тэр болгоныг ард нийт уухайлан дэмжиж байгаа ч зарим нь хуулийг ноцтой зөрчсөн үйлдлүүд болохыг хуульчид хэлж байна.

Монгол түмний хайртай дуучин МУГЖ С.Жавхлан газар шорооныхоо төлөө тэмцэхээр санаа шулуудан хас тэмдэг бүхий хувцас өмссөн бүлэг залуусын хамтаар хэд хоногийн өмнө Өмнөговь аймгийг дайлаар морджээ. Дуучин залуу тэнд очоод урлагийн тоглолт хийсэнгүй. Түүний зорилго өөр зүйлд оршиж байв. Мань хүн үндсэрхэг үзэлдээ автан тус аймгийн хэд хэдэн суманд үйл ажиллагаа явуулж байгаа аж ахуйн нэгж, компаниуд, хоолон гэрнүүдийн ажилтай танилцахын ялдамд зарим нэгтэй нь зүй бусаар харьцсаныг иргэд бидэнд мэдээллээ. Гавьяат залуу хас тэмдэг бүхий цагаан хувцастай залуучуудтай явсан бөгөөд замын ажил хийж байсан хятадуудыг зодож бахаа хангасан гэнэ. Мөн тэнд нүүрс тээвэрлэлтийн машин жолооддог хужаа нарыг дэлсэхдээ ганц нэг монгол хүнийг ч андуураад балбачихжээ. Цаашлаад “МАК” зэрэг хэд хэдэн компанийн олборлолт явуулж байгаа уурхайнууд руу нэвтрэхдээ хориглолт хийсэн хамгаалалтын ажилтнуудыг арчаад гарсан байна. Газар шороогоо хамгаалсан омогтой залуусыг бид буруутгах гэсэнгүй. Харин тэдний тэмцлийн арга арай ширүүдэж байгааг сануулахыг зорив.
А.Харанга (www.wikimon.mn)