Н.Гүррагчаа

Дорнод аймгийн Сэргэлэн сумын засаг дарга Н.Гүррагчаа Монгол Улсын хууль тогтоомжийг зөрчин байж Улсын тусгай хамгаалалттай газар Хятадуудад мал аж ахуй эрхлэх зөвшөөрөл олгосон байна. Тодруулбал, Н.Гүррагчаа 2015 оны 6 дугаар сарын 02-ны өдөр Хятадын Шинь Ян компаний захирал Зү Жин Жуньтай 5 жилийн хугацаатай гэрээ байгуулан тус сумын Яхь нуурт, Улсын тусгай хамгаалалттай газар нутагт мал аж ахуй эрхлэх зөвшөөрөл олгосон бөгөөд одоогоор тус хэсэгт хятадуудын 2000 гаруй мал өвөлжиж байна.

Түүнчлэн Монгол Улсын хууль тогтоомжийг зөрчин байж олгогдсон тус зөвшөөрлийн дагуу  Сэргэлэн сумын Байгаль орчны улсын байцаагч Я.Ганзориг шалгалт хийхэд олон тооны ноцтой зөрчил илэрсэн төдийгүй үйл ажиллагаагаа зогсоохыг шаардан, улсын байцаагчийн албан шаардлага хүргүүлэхэд сумын засаг даргын зөвшөөрлийг шидэн, даапаалсан байна.

Угтаа Тусгай хамгаалалттай газар нутгийн тухай хуулийн 33.2 дахь заалтад “Тусгай хамгаалалттай бүсэд гадаад улсын хуулийн этгээд, олон улсын байгууллага, гадаадын иргэн, харьяалалгүй хүн, гадаадын хөрөнгө оруулалттай аж ахуй нэгжид газар ашигуулахыг хориглоно” хэмээн заасан байдаг боловч Сумын засаг дарга нь хүртэл өмөөрсөн өнгө аястай байгаа юм.

Тодруулбал, уг зөвшөөрлийн талаар сумын засаг дарга Н.Гүррагчаагаас тодруулахад “Бид шаардлагад хангаагүй гэрээ байгуулсан байна хэмээн цуцлах хүсэлтийг хүргүүлсэн байгаа. Би өөрөө зөвшөөрөл өгөөгүй. Дархан газрын дарга н.Дашдорж буруутай олгосон. Тэр гэрээг нь цуцалж байгаа. Гэсэн хэдий ч Хятадын Ши Ян компани малаа хариулж буй малчдаа маш өндөр хөлсөөр цалинжуулж, нийгмийн хариуцлагын хүрээнд Сэргэлэн сумын 2-р багийн хоёр оюутан сурагчийн их сургуулийн дөрвөн жилийн төлбөрийг нь даахаар болсон байгаа” гэв.

Харин энэ талаар Сэргэлэн сумын Байгаль орчны улсын байцаагч Я.Ганзориг “Тусгай хамгаалалттай газар нутгийн тухай хуулинд гадаадын иргэнд газар ашиглуулахыг хориглосон байдаг. Гэтэл эд нар гэрээгээ хийхдээ хятад гэсэн нэр томьёог нэг ч ашиглахгүйгээр н.Доржшүхэрт гэдэг хүнтэй гэрээ байгуулсан байгаа юм. Улмаар тэр хүн нь хятад компани болох Шинь Янд газраа өгч, мал аж ахуй эрхлэхийг нь зөвшөөрсөн. Одоо өөрөө хаана явдаг нь ч мэдэгдэхгүй байна.

Тиймээс хууль бус гэрээг цуцлахыг шаардаж, иргэн н.Доржшүхэртэд албан шаардлага хүргүүлсэн. Тусгай хамгаалалттай газар нутгаас заасан хугацаанд нүү, ашиглаж буй модныхоо зөвшөөрлийг үзүүл гэж хэлсэн. Гэвч заасан хугацаанд улсын байцаагчийн өгсөн үүрэг даалгаврыг биелүүлээгүй учраас хянан шалгах тухай хуулийн дагуу арга хэмжээ авлаа” гэв.

Харин хятад компани болох Шинь Ян компаний 2000 гаруй малыг хариулж буй малчдын нийгмийн даатгалыг өнөө хэр төлж эхлээгүй, хөдөлмөрийн гэрээ гэж огт хийгээгүй юм байна. Энэ талаар тус компаний малчин О.Хүдэрболд “Бидэнтэй гэрээ огт хийгээгүй. Уг нь гэрээ, мэрээ хиймээр л байна. Анхнаасаа гэрээ хийнэ л гэж ажилд авсан. Тэгэхээр нь нэг жилээс илүү харахгүй л гэж хэлсэн” гэлээ.

Үндсэндээ УИХ-ын 75 дугаар тогтоол батлагдаж, Халх голын 500 мянган га газрыг чөлөөт бүс нэрийдлээр Хятадуудад өгөх шуум гарснаар Дорнод аймгийн эрх мэдэлтэй болгон газрын наймаагаар гаарч байх шиг байна. Тэдэнд эх орон, байгаль орчин, улсын хууль тогтоомж огтхон ч хамаагүй болсон төдийгүй гадны иргэдэд газар нутаг эзэмшүүлэх болохоор улайрсан бух шиг дайрч, хариуцлага тооцох болохоор өнчин ишиг шиг нэгрүүгээ бухах болжээ.

Х.Маргад