Хууль зүйн сайд асан, УИХ-ын гишүүн Х.Тэмүүжин өөрийн твитер хуудсаараа дамжуулан 4 сая ам,долларын авлигын маш ноцтой хэргийг дэлгэсэн нь шуугиан дэгдээж чадлаа. Тодруулбал тэрбээр “Хуулийн нэр, хуулийн байгууллагын сүр хүчээр баялаг бүтээгчдийг дээрэмдэх авлигын хэмжээ” гээд хэд хэдэн гүйлгээний баримтыг хавсаргасан билээ.

Голомт банкаар шилжүүлсэн тус гүйлгээнүүд нь нэлээд өндөр дүнтэй бөгөөд нэг баримт нь 2 сая ам.доллар, нөгөө хоёр нь тус тусдаа нэг нэг сая ам.долларын орлогын шилжүүлэг байсан юм.

2 сая ам.долларыг шилжүүлсэн баримт нь “Эн Эр Ай” компаниас гэдэг нь тодорхой харагдаж байгаа бөгөөд чухам хэн гэдэг эрх мэдэлтэнд тус мөнгө очсоныг хар балаар балласан учраас өдгөө айхтар их мөнгөний авлигачийн эрэлд нийгэм даяараа хөдлөөд байна.

Тэгвэл өнгөрсөн болоод өнөөдрийн үйл явцаас анзаарахад энэхүү 4 сая ам,долларын “эзэн” нь Улсын Ерөнхий прокурор асан, шинэхэн Хууль зүйн сайд Д.Дорлигжав юм биш биз дээ гэсэн хардлага төрүүлж байна.

Учир нь “NRI LLC” компанийн эзэн нь “Алтан Дорнод Монгол”-ын захирал Т.Ганболд юм. Т.Ганболдын үеэл ах С.Дэмбэрэл нь 2011 онд МАН-ын бага хурлын гишүүн болохоор анкет бөглөхдөө “NRI LLC” компанийг өөрт хамаатай болохыг батлан бичсэн байдаг. Тун удалгүй 2012 онд УИХ-ын гишүүн болсон хойноо хувийн компаниудыг хэн нэгэнд шилжүүлдэгийн адил Т.Ганболдод энэхүү компаниа өгсөн бололтой. Ингэж “NRI LLC” компанид хамааралтай болсон Т.Ганболд 4 сая ам.долларыг хэн нэгэн хуулийн томоохон этгээдэд шилжүүлсэн болохыг Х.Тэмүүжин баталлаа.

Өнөөдөр “Алтан Дорнод Монгол”-оос хэвлэлийн хурал хийхдээ ч Т.Ганболдыг энэхүү компанид хамааралтай бөгөөд 4 сая ам.дооларыг хэнд шилжүүлсэнийг өөрөөс нь асуу гэж Тэргүүн дэд захирал Н.Цогтгэрэл хэлнэ лээ.

Тэрбээр “Энэ бол “NRI LLC” компаниас хийгдсэн төлбөрийн баримтууд. “NRI LLC” компани бол “Алтан Дорнод Монгол” компанийн хувьцаа эзэмшигч биш. “Алтан Дорнод Монгол” ХХК ч “NRI LLC” компанид хувьцаа эзэмшдэггүй. Энэ бол Т.Ганболд гэдэг хүний хамаарал бүхий компани. Тэгэхээр энэ 4 сая долларын төлбөрийг хэзээ, хэнд, юуны зориулалтаар, яагаад шилжүүлсэн бэ гэдэг асуудлыг Т.Ганболд захирал өөрөө тайлбарлах байх” гэсэн юм.

Тэгэхээр Т.Ганболд ямар ч байсан авлига өгсөн эзэн нь мөн болж таарлаа. Тэгвэл авлига авсан эзнийг тодруулах гээд үзье.

Бидний таамаглаж байгаагаар хуулийн нэрийг барьж ийм их хэмжээний авлига авдаг нөхөр нь Улсын Ерөнхий прокурор асан, Хууль зүйн шинэхэн сайд Д.Дорлигжав байх тун их магадлалтай.

Яагаад гэвэл Т.Ганболд маш олон ноцтой хэрэгт орооцолдож байсан хэдий ч яаж ийгээд л прокурорын шатанд ирээд энэхүү хэрэг нь замхардаг юм.

АТГ-ын Мөрдөн шалгах хэлтсээс яллах дүгнэлт үйлдүүлэхээр өгсөн хэргүүдээс онцлох 15 хэргийг Улсын Ерөнхий прокурорын газраас хэрэгсэхгүй болгосон нь улсад онц их хэмжээний хохирол учруулсан гэдэг  меессэж нийгэмд тарж байлаа.

Эдгээр 15 хэргийн нэгдүгээрт Дархан төмөрлөгийн үйлдвэр ТӨХК-ийн захирал асан, өдгөө “Алтан Дотрнод Монгол” компанийн захирлаар ажиллаж буй Т.Ганболдын хавтаст хэрэг жагссан байна.

Дарханы төмөрлөгийн үйлдвэр нь ганбөмбөлгийнхөө бэлцэцийг Эрдэнэт үйлдвэр рүү шууд нийлүүлэх болзолтой атал өөрийн үеэл дүү Эрмүүний нэр дээрх “Стантарт металс лимитэд” ХХК-тай гэрээ байгуулж, 20 мянган тонн ганбөмбөлгийг уг компаниар Эрдэнэт үйлдвэр рүү дамжуулжээ. Ингэснээр 20 мянган тонн ганбөмбөлөг нийлүүлсэний зөрүү ашиг болох 3 сая ам.долларыг Т.Ганболд завшсаныг АТГ-аас илрүүлж 2013 оны зургаадугаар сарын 27-нд яллах дүгнэлт үйлдлүүлэхэр Нийслэлийн прокурорын газар руу илгээсэн ч Нийслэлийн прокорын хяналтын прокурор Алимаа хэргийг хэрэгсэхгүй болгожээ.

Т.Ганболд нь энхүү хэргийг үйлдэхдээ үйлдвэрийнхээ дотоод дүрмийг зөрчөөд зогсохгүй ТУЗ-дөө ч мэдэгдээгүй байна.

Үүнээс гадна Т.Ганболд “Дархан төмөрлөгийн үйлдвэр” ТӨХК-ийн захирлаар ажиллаж байхдаа 133 сая төгрөгөөр хүнд даацын хуучин машинууд худалдан авч улсад ихээхэн хохирол учруулсаныг АТГ илрүүлж, тогтоосон ч Нийслэлийн прокурорын газраас хэргийг хэрэгсэхгүй болгожээ.

 Түүнчлэн сүүлийн үед асуудал үүсгээд буй Ш.Батхүү, Д.Сугар нарын хэрэг ч Т.Ганболдыг улаан луйварчин болохыг харуулж байна.

 “Жаст” группийн ерөнхийлөгч Ш.Батхүү, Төрийн өмчийн хорооны даргаар ажиллаж байсан, өдгөө Үндсэн хуулийн цэцийн гишүүн Д.Сугар, “Дархан төмөрлөгийн үйлдвэр” ТӨХК-ний захирлаар ажиллаж байсан Т.Ганболд нар хуйвилдан ихээхэн хэмжээний мөнгө идсэн хэрэг мандаасан нь илэрсэн юм.

“Дарханы Төмөрлөгийн үйлдвэр” ТӨХК-иас “Жаст” ХХК нь их хэмжээний цувимал бүтээгдэхүүн худалдан авах хуурамч гэрээ байгуулан, баталгаа гаргуулж уг гэрээгээрээ Америкийн “HSBC” банкнаас 10 сая долларын хөрөнгө босгож Төмөрлөгийн үйлдвэрийн дансаар дамжуулан авч залилсан, мөнгө угаасан хэргийг Дархан-Уул аймгийн Цагдаагийн газраас илрүүлэн шалгасан.

Уг хуурамч гэрээг Төрийн өмчийн хорооны дарга асан Д.Сугар баталгаажуулан гарын үсэг зурж, Төмөрлөгийн үйлдвэрийн дэд захирал Р.Уламбадрах, “Жаст” группийн ерөнхийлөгч Ш.Батхүү нар гэрээг байгуулсан байна.

Мэдээж Т.Ганболд дэд захирлынхаа гарын үсэг зураад явуулсан гэрээг огт мэдэхгүй өнгөрнө гэж байхгүй. Ярилцаж зөвшилцөөд зөвшөөрөл огосон учраас Р.Уламбадрах  гэгч нь гэрээнд гарын үсэг зурсан болов уу.

Ингэхдээ 40.000 /дөчин мянга/ тонн ган бөмбөлгийг 1 тонныг нь 795.000 төгрөгөөр нийт 31.800.000.000 /гучин нэгэн тэрбум найман зуун сая/ төгрөгөөр худалдан авах үнийн дүнтгэйгээр гэрээг байгуулсан байна. Гэвч гэрээнд заагдсан цувимал бүтээгдэхүүний хэмжээ нь Төмөрлөгийн үйлдвэрийн нэг жил ажиллаж байж хийх бүтээгдэхүүн бөгөөд 2009 онд хаягдал төмөр байхгүй байсан учир үйлдвэр ажиллагаагүй юм.

Тэгтэл 2009 оны 07 сарын 10-ны өдөр “Дархан төмөрлөгийн үйлдвэр” ТӨХК-ийн ам.долларын дансанд Америкийн “HSBC” банкнаас 10 сая ам.доллар гэрээний урьдчилгаа төлбөр” гэсэн утгатайгаар мөнгө шилжиж орж ирсэн бөгөөд тухайн өдрөө уг мөнгийг “Жаст” групп ХХК-ний данс руу буцаан шилжүүлж гаргаж авсан байдаг байна.

Уг хэрэгт Цагдаагийн байгууллагаас шалгалтын ажиллагааг явуулахад дараах нөхцөл байдлууд тогтоогдож тэдний хуурамч луйврын ажил нь нотлогджээ.

1. “Дархан төмөрлөгийн үйлдвэр” ТӨХК, “Жаст” группийн хооронд байгуулсан гэрээ нь Төмөрлөгийн үйлдвэрийн архивт байдаггүй,

2. “Дархан Төмөрлөгийн үйлдвэр” ТӨХК-ийн гэрээний бүртгэлийн дэвтэрт бүртгэхдээ “ЖАСТ” групп нэрээр биш “Эрдэнэт УБҮ” гэсэн нэрээр бүртгэгдсэн,

3. Тус гэрээний дагуу цувимал бүтээгдэхүүн худалдаж авалт, нийлүүлэлт хийгдээгүй

4. 10 сая доллар шилжиж орж ирсэн өдөр нь “Жаст” групп руу буцааж шилжүүлсэн

5. “Жаст” групп, “Дархан төмөрлөг ТӨХК”-иудын байгуулсан  гэрээнээс өөр ТӨХ-ны дарга Д.Сугараар батлуулсан гэрээ байдаггүй.

7. Гэрээнд заагдсан цувимал бүтээгдэхүүний хэмжээ нь Төмөрлөгийн үйлдвэрийн 1 жил ажиллаж хийх бүтээгдэхүүн бөгөөд 2009 онд хаягдал төмөр байхгүй байсан учир үйлдвэр ажиллагаагүй зэрэг байдлууд баримтаар тогтоогдоод байгаа юм байна.

Тэгэхээр Ш.Батхүү, Д.Сугар, Т.Ганболд нарын уршигаар Монгол Улс Америкийн “HSBC” банканд 10 сая ам.долларын өртэй болж хоцорчээ.

Ашгийг нь мэдээж Т.Ганболд, Д.Сугар, Ш.Батхүү нар хувааж хүртсэн байж таарна шүү дээ.

Энэ мэт “Алтан Дорнод Монгол” компанийн захирал Т.Ганболдтой холбоотой хэргийг хуулийн байгууллагын олж тогтоодог ч Прокурорын газарт очоод л хэрэг замхардаг билээ.

Мөн 2011 онд “Алтан Дорнод Монгол” компанийг 300 сая ам,доллароор худалдан авахад нь л ямар учиртай мөнгөөр хэрхэн авав, угаагдсан мөнгө үү гээд л АТГ, ТЕГ шалгаж байсан. Гэвч тэрхүү хэргүүдийг хэрэгсэхгүй болгосоор ирсэн учраас өнөөдрийг хүртэл Т.Ганболд сул чөлөөтэй явж, цагаан захтаны хэргүүдийг ахин дахин үйлдсээр байна.

Харин өнөөдрийг үйл явцаас харахад Т.Ганболд нь үнэхээр тэрхүү 4 сая ам.долларыг хуулийн томоохон этгээдэд авлига хэлбэрээр өгсөн нь үнэн юм бол авсан нь мэдээж “том гар” байх бөгөөд Д.Дорлигжав юм биш гг гэсэн хардлага нийгэмд хэдийнэ тарж эхэлжээ.

Т,Ганболдыг шалгахын тулд хорьдоггүй биш хорьдог. Гэвч арга заль ихтэй Т.Ганболд яаж ийгээд хэргээс мултардаг бололтой. Арга зальтай төдийгүй аргагүй сайн авлига цэцэглүүлэгч болох нь өнөөдөр батлагдлаа. Түүнийг өнгөрсөн жил л гэхэд ЦЕГ-ын Гэмт хэрэгтэй тэмцэх хэлтсийнхэн саатуулж байв. Цагдаагийнхан түүнээс мэдүүлэг авахаар хэд хэдэн удаа дуудсан ч ирээгүй учраас тусгай ажиллагаа зохион байгуулж, баривчлан саатуулсан гэдэг юм билээ.

Тэр ч бүү хэл, Т.Ганболдыг Дарханы төмөрлөгийн үйлдвэрийн даргаар ажиллаж байхад нь шалгаж байсан цагдаагийн нэг биш албан тушаалтан “Уг нь Т.Ганболдтой холбоотой хэргүүдийг манайхан эртнээс шалгаж, нотлоод прокурорт хүртэл шилжүүлдэг. Гэвч прокурорын шатанд очихоороо хэрэг нь хэрэгсэхгүй болчихдог юм. Тухайлбал, түүнийг өмнө нь албан тушаалаа урвуулан ашиглаж, бусдад давуу байдал олгосон бөгөөд 2004 оны есдүгээр сард хүнд даацын автомашин худалдан авах тендерийн ялагчийг хууль бусаар шалгаруулсан, мөн эрх мэдлээ урвуулан, Дарханы төмөрлөгийн үйлдвэр ТӨХК-ийн ган бөмбөлгийн бэлдэц “Эрдэнэт”-т шууд нийлүүлэх бололцоо байтал өөрийн үеэл дүүгийн нэр дээр байдаг “Стандарт металс лимитед” компанитай их хэмжээний үнэ бүхий ган бөмбөлгийн бэлдэц нийлүүлэх гэрээг хийж, зөрүү мөнийг завшсан гэх хэргийг бид илрүүлж байсан боловч Прокуророос хэргийг хэрэгсэхгүй болгосон” хэмээж байсан юм.

Энэ бүгдээс үзэхэд Т.Ганболдтой холбоотой хэргүүдийг Д.Дорлигжав л хэрэгсэхгүй болгодог болов уу гэсэн дүгнэлт гарч байна.

Том гарт том мөнгө л атгуулж байж Т.Ганболд энэ мэт маш олон хэргээс эвлэгхэн мултарч чадна шүү дээ.

Нөгөөтэйгүүр орыг нь булаах нь тодорхой болсон Д.Дорлигжавын үнэн төрхийг шазруун Х.Тэмүүжин дэлгэх гэж оролдсон байхыг үгүйсгэхгүй.

Д.Дорлигжавт дохио өгөх, арга ядахад Д.Дорлигжавын муухай төрхийг нийгэмд илчилчихээд зайлах Х.Тэмүүжингийн аткас өдгөө олон нийтийн анхаарлыг эрхгүй татаад байна.

Х.Тэмүүжин “Хуулийн нэр, хуулийн байгууллагын сүр хүчээр баялаг бүтээгчдийг дээрэмдэх авлигын хэмжээ” гэж нэрлэж байгаад дээрх 3 баримтыг нийтэд дэлгэсэн. Яг үнэндээ хуулийн нэр, хуулийн байгууллагын сүр хүчээр гэдэг тодотгол нь Д.Дорлигжавт тохирох ч Баялаг бүтээгч гэж Т.Ганболдыг тодохойлсон нь зохимжгүй юм.

Нэг талаараа баялаг бүтээгч мэт боловч үнэн хэрэгтээ Т.Ганболд цагаан захтай маш том гэмт хэрэгтэн болж таарч байна. Эс бөгөөс Т.Ганболдын улсад учруулсан онц их хэжмээний хэргүүдэд нь таарсан ял зэмийг оноовол яасан юм бэ.