Ардын уран зохиолч, МУСГЗ Т.Галсангийн “Жир­мийн сүлжээ хэмээх дөрвөн мөртийн цоморлиг”-т
…Гол гатлаагүй хүнийг усчин гэдэг юм уу
Тал туулаагүй морийг унаа гэдэг юм уу
Гал асаагаагуй бүсгүйг бэр гэдэг юм уу
Хил манаагүй хөв­гүүнийг эр гэдэг юм уу… хэмээн өгүүлсэн байдаг. Тэгвэл өнөө цагт эрх мэ­дэлтэй л бол хэнбугай ч юу ч хийж болдог болжээ.

Тухайлбал УИХ-ын гишүүн М.Батчимэг тэр­гүү­тэй хэдэн нөхөр Хэв­лэлийн эрх чөлөөний ту­хай хуулийн төслийг да­хин боловсруулж, УИХ-д өргөн барихаар зэхжээ. Хэвлэл, мэдээллийн байгууллагыг толгойлж, ре­дакци удирдах байтугай нэг өдөр хэвлэлийн хурлын мэдээ бичиж үзээгүй, сэт­гүүлчийн хөдөлмөрийг хүндэтгэдэггүй хүн энэ хуу­­лийн төслийг бо­ловс­руулж, өргөн барина гэдэг үнэн хэрэгтээ сэтгүүл зүйн салбарыг тохуурхаж байгаа явдал юм.

Уг нь өнгөрсөн онд Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж Хэвлэлийн эрх чөлөөний тухай хуулийн төслийг УИХ-д өргөн барьсан ч хэлэлцүүлгийн явцад эр­гүүлэн татсан. Учир нь хэлэлцүүлгийн явцад УИХ-ын гишүүд мэдэгдэл хийж, хэвлэл мэдээллийн байгууллагын эзэд тодор­хой хэмжээгээр эсэргүүцлээ илэрхийлсэн учир тийнхүү хуулиа эргүүлэн татсан юм.

Тэгээд ч Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж “Улаан од” сонины редакциас хөдөл­мөрийн гараагаа эхлүүлсэн сэтгүүлч мэргэжилтэй “ёс­­той л номыг нь үзэж, но­­гоотой шөлийг уусан” нэ­­гэн тул “Муу хуультай байс­наас бүр байгаагүй нь дээр” хэмээн санаачилсан хуулийн төслөө татаж авсан. Тэгээд ч энэ салбарт чухам ямар хууль хэрэгтэйг лав л эрхэм гишүүн М.Батчимэгээс илүүтэй мэ­дэж байгаа нь тодорхой.

Өнөөдөр Ерөнхий­лөгчийн хэлж байсан “Эрх чөлөөг боомилсон хуультай байснаас хуульгүй бай­сан нь дээр” гэсэн тайлбарын эсрэг хууль батлахаар хэвлэл мэ­дээллийн талаар “А” ч үгүй нөхөд дахин зүтгүүлэхэд бэлэн болоод байна. Ерөн­хийлөгч санаачилсан хуу­лиа эргүүлэн татсаны да­раахан Тамгын газрынх нь дарга П.Цагаан “Хуулийн төслийн хэ­лэл­­цүүлгийн яв­цад уг хуулийн үзэл са­­наанд хэвлэлийн эрх чө­­лөөг хумих, хязгаарлах, хэв­лэлийн эрх чөлөөнд тө­рийн нөлөө, оролцоог нэ­­мэг­дүүлэх тал руу хэл­бийх шинжтэй болсон тул хуулийн төслийг татаж ав­лаа” гэдгийг мэ­дэгдэж бай­сан. Гэтэл яг энэ мэ­дэгд­лийн эсрэг чиглэсэн хуу­­лийн төсөл УИХ-аар хэлэл­цэгдэх өдрөө хүлээж байна.

Анхны өргөн барьсан хуулийн төсөл нь хэвлэл мэдээллийн хэрэгслийн ха­раат бус байдлыг хангах, хариуцлага хүлээдэг, ёс зүй­гээ баримталдаг хэвлэл мэ­­дээллийн салбартай бо­лохыг зорьсон хоёр үндсэн зарчимтай байсан юм.

Даанч тэрхүү төслийн зүс нь хувирч, эрх чөлөөний тухай хууль гэхээсээ илүү хо­риг мэт болсон болохоор одоо дурсаад ч нэмэргүй. Харин тун удахгүй өргөн ба­ригдахаар яриг­даж буй хуулийн төслийн санаач­лагчдын нэг нь УИХ-ын гишүүн М.Бат­чимэг гэхээр чихэнд нэг л наал­дахгүй байгаа юм. Түүний хувьд өмнөх буюу Ерөнхийлөгчийн өргөн барьсан Хэвлэлийн эрх чө­лөөний тухай хуулийн төслийг хэлэлцүүлэгт бэлт­гэх ажлын хэс­гийг ахлан ажилласан нь үнэн.

Гэхдээ ганц хуулийн төсөл дээр ажиллалаа гээд бүхэл бүтэн салбартай хол­боотой хуулийн өөр төсөл бичих хэмжээнд бэлтгэгдсэн гэж ойлгоход бэрх. Тэгээд ч аж­лын хэсэгт орсон сэтгүүлч мэр­гэжилтэй гишүүд эрхэм гишүүн М.Батчимэгийг сэтгүүл зүйн сал­бар мэ­дэх­гүй болохоор асуудлыг өнгөц­хөн харж байна хэмээн нэг бус удаа шүүмжилж байсан нь саяхан.

Тэр ч байтугай түүнээс Хэв­лэлийн эрх чөлөөний тухай хуу­лийн төслийн талаар ярилцлага авахыг хүссэн олон сэтгүүлчийг цаг га­руй хүлээлгэсний эцэст “Уучлаарай, амжихгүй нь” гэсэн хариулт өгч байсан нь цаг нартай уралдан ажил­­ладаг хүмүүсийн аж­лыг яагаад ч ойлгодоггүйг нь батласан хэрэг.

Өөрөөр хэлбэл сэтгүүл зүйн салбар буюу хэвлэл мэдээллийн бай­гууллагын хувь заяатай шууд холбоотой хуулийн төслийг М.Батчимэг ги­шүүнд атгуулсан нь энэ сал­барыг эрх чөлөөтэй бол­гох гэхээсээ илүүтэй боомилох са­наархал явж байна уу гэх хар төрөөд байгаа юм.

Б.Төгөлдөр

Эх сурвалж: