Шүүхийн төсөв, шүүгчийн цалинтай холбоотой асуудлаар Шүүхийн ерөнхий зөвлөлөөс өнөөдөр мэдээлэл хийлээ. Төсвийн тодотголын төсөлд тусгаснаар  Шүүхийн ерөнхий зөвлөлийн даргын багц 45.0 хувь, Улсын дээд шүүхийн багц 3.2 тэрбум төгрөг болох бөгөөд, ингэхдээ шүүгчдийн цалинг 61-63 хувь бууруулахаар тусгаад байгаа юм. Бүр тодруулбал, цалингийн санг  3.2 тэрбумаар танахаар төлөвлөсөн байгаа. Сануулахад, УИХ-аас  шүүхийн 2016 оны төсвийг Шүүхийн ерөнхий зөвлөлийн даргын багц 48.9 тэрбум, Улсын дээд шүүхийн Ерөнхий шүүгчийн багц 3.4 тэрбум төгрөгөөр баталсан. Энэ нь нэгдсэн төсвийн зарлагын 0.66 хувьтай тэнцэж байгаа. Шүүхийн 2016 оны төсөвт шүүгчийн цалингийн сан 21.5 тэрбум төгрөг буюу 41 хувийг эзэлж байгаа юм.

За харин эрх баригчдын зүгээс төрийн албаныхны цалинтай дайн зарлаад байгаад шүүхийн салбарынхан эсэргүүцэлтэй хандаж байна. Шүүгчдийн цалинг бууруулж байгаа нь Олон улсын жишиг болон Монгол Улсын үндсэн хуулийг зөрчиж байгаа гэх байр суурийг өнөөдөр ШЕЗ-өөс илэрхийлж байна. “Тухайн улсын нийт төсвөөс 2-5 хувийг шүүх байгууллагад зарцуулснаар хараат бус шүүх засаглалыг хөгжүүлдэг. Мөн шүүгчийн цалинг тогтоохдоо тухайн улсын дундаж цалинг 5-7 дахин үржүүлсэн цалинг шүүгч нартаа өгснөөр баталгааг хангана. Польш, Унгар зэрэг оронд шүүгчдийн цалинг 5-6 дахин нэмэгдүүлсэн байдаг. Манай орны шүүгчдийн дундаж цалин 844 мянган төгрөг. Үүнийг дөнгөж гурав дахин үржүүлсэнтэй тэнцэх цалинг авч байгаа. Одоо энийг хоёр дахин  болгон багасгах гэж байна” гэж хуульч хэллээ.

За мөн “Төсвийн тодотголоор төсвийн урсгал зардлыг долоон хувиар нэмэгдүүлэхээр төлөвлөсөн атлаа шүүгчийн цалинг 61-63 хувиар, шүүхийн төсвийн  урсгал зардлыг найман хувиар бууруулахаар тусгасан нь төрийн эрх мэдэл тэнцвэртэй байх зарчмыг зөрчиж, шүүх эрх мэдлийн хараат бус, бие даасан байдлыг бусад эрх мэдлийн байгууллагаас дордуулахад хүргэнэ” гэсэн байр суурийг тус зөвлөлийн зүгээр илэрхийллээ. Шүүхийн төсөв, шүүгчийн цалинг бууруулах нь шударга ёсыг үнэгүйдүүлж, шүүх эрх мэдлийн хараат бус байдлыг алдагдуулахаас гадна цалингийн зээлтэй шүүгчдийг банк, мөнгөний барьцаанд оруулах аюултай гэх зүйлийг мөн хэлж байна. Нийт шүүгчийн 98.5 хувь нь арилжааны банкинд 24.5 тэрбум төгрөгийн зээлтэй байгаагийн 72.9 хувь нь орон сууцны зээл, 22.8 хувь нь цалингийн зээл, 4.2 хувь нь хэрэглээний зээлтэй байгаа гэх тооцоо гарсан байгаа аж.

Шүүхийн ерөнхий зөвлөл Үндсэн хуульд заасны дагуу шүүгчийн хараат бус байдал, шүүхийн бие даасан байдлыг хангах чиг үүрэгтэй байгууллага. Шүүгчийн хараат бус байдал буюу шүүгчийн эдийн засгийн хараат бус байдлыг хангах хуулиар хүлээсэн чиг үүргээ хэрэгжүүлэх хүрээнд Монгол Улсын төсвийн тухай хуульд нийцүүлээд, өөрөөр хэлбэл батлагдсан төсөвтөө багтаагаад шүүгчдийнхээ цалингийн асуудлыг сүүлийн хоёр жил шийдсэн. Үүнд УИХ-аас дэмжлэг үзүүлж, 2015 онд шүүгчдийн болон шүүхийн захиргааны ажилтнуудын цалинг нэмэгдүүлэхэд зориулж 15 тэрбум төгрөг хүртэл нэмж баталж байсан. Өнөөдөр Монголын нийгэмд шүүгчдийн цалингийн талаар багагүй хэлэлцүүлэг өрнөж байна. Зарим шүүгч 4-8 сая төгрөгийн цалинтай гэсэн ташаа мэдээлэл цацагдаж байгаа учраас бодит мэдээллийг өгөх шаардлагатай болсон хэмээн  Шүүхийн ерөнхий зөвлөлийн Гүйцэтгэх нарийн бичгийн дарга Т.Мэндсайхан тайлбарласан юм.

Тэрбээр “Шүүгчдийн цалин 2,7 саяас 3,3 сая төгрөгийн хооронд байгаа. Улсын Дээд шүүхийн ерөнхий шүүгч 3,3 сая төгрөг, анхан шатны шүүхийн шүүгч 2,7 сая төгрөгийн үндсэн цалин авч байна. Үүнээсээ татвар, нийгмийн даатгалын шимтгэлээ төлөөд үндсэндээ анхан шатны шүүхийн шүүгч бол 2,3 сая төгрөгийн цалин авч байгаа нь бодитой тоо баримт юм” гэж байв.