Оффшор бүсэд ямар нэг байдлаар толгой хоргодсон этгээд эгэл жирийн бизнесмэн бол бас яахав, харин улстөрийн зүтгэлтэн бол ёсзүйн хувьд нийцэхгүй гэдэг дээр ерөнхийдөө талуудын санаа оноо ижил талдаа байгаа. Арга ч үгүй байх л даа. Хувь эрх ашгийнхаа төлөө бус нийт олны төлөө би байдгаараа зүтгэж чаднаа гэж хэлж яриад гарч ирдэг улс бол улстөрчид учраас. Тэгвэл  “Дорнын говь”-ийн гэдгээрээ бизнесийн хүрээнээс танигдаад чамгүй хугацааг өнгөрүүлж буй Б.Дэлгэрсайхан гэж нөхөр оффшорт данстай бизнесмэний хувиар улстөрд орохоор шулуудаад байгаа бололтой. Сонгуулийн тухай хуулийн өөрчлөлтөөр Дорноговь, Говьсүмбэр аймгууд нэг мандаттай байснаа нэмэгдээд 2 мандаттай болсон. Уг тойрог дахь үүх түүхийг харахад 1992 оноос хойшх УИХ-ын бүх сонгуульд АН-аас нэг л удаа нэр дэвшигч нь ялж байсан байдаг. Тэр ч утгаараа МАН-ынханд боломж дандаа ойр байдаг жишгээр Б.Дэлгэрсайхан ялалт байгуулна гэсэн итгэлтэйгээр нэр дэвшигчээр тодрох гээд энэ өдрүүдэд ихэд хичээж байгаа бололтой байна.

Гэтэл үнэн хэрэгтээ тэр бизнесмэний хувиар ч үйлдэл цэвэр хүн үү гэдэгт нь эргэлзэхээр мэдээллүүд байдаг. Яахав, уг мэргэжил нь бол мөрдөн байцаагч бөгөөд ажлын намтраас нь өгүүлэхэд, 1987 – 1989 онд Дорноговь аймгийн Цагдаагийн хэлтэст мөрдөн байцаагч, 1989 – 1992 онд ахлах мөрдөн байцаагч, мөрдөн байцаах газрын тасгийн даргаар тус тус ажиллаж байсан нэгэн бөгөөд 1993 онд “Дорнын говь” ХХК-ийг үүсгэн байгуулснаар бизнесийн салбарт эргэлт буцалтгүй хөл тавьсан байдаг. Нэг ёсондоо цаг үе өөрчлөгдөж, нийгмийн шилжилтэд бүгд олноороо лавхан гишгээд байсан үед Б.Дэлгэрсайхан ч замаа сонгосон нь бизнес байжээ. Нэгэнтээ бизнест хөл тавьсан тэрбээр өнгөрсөн жилүүдэд хятадуудтай нэлээд өргөн дэлгэр хамтын ажиллагааг өргөжүүлжээ.

Ямартаа л тэрбээр Виржиний арлуудад хятадуудтай хамтарсан “Forever profit (Asia) holdings limited” гэх компаниа 2005 оны аравдугаар сард оффшор бүсэд бүртгүүлсэн бөгөөд Улаанбаатар дахь хаяг нь Чингэлтэй дүүргийн V хороонд оршдог гэсэн байдаг. Тэгсэн тэр хаягт нь  “Дорнын говь” компани нь бүртгэлтэй. Харин өөр нэг хаяг нь Сүхбаатар дүүрэгт орших нэгэн орон сууц байсан юм. Тус хаягаар Б.Дэлгэрсайхан “Eiffel View Universal Holdings” компани бүртгүүлсэн байдаг. Уг компанийг нь 2008 онд байгуулсан бөгөөд Сингапурт бүртгэлтэй юм билээ.

Ер нь бол  “Болдтөмөр ерөө гол”  гэх компаниар халхавч хийн Баянгол ордод  “эзэн” суусан түүний ард хэрэг дээрээ Хятад,  Виржинийн арлуудаас хамтарсан хөрөнгө оруулагч байдаг гэдгийг Сангийн яамны албан хуудас баталгаажуулж байсныг хэлэх хэрэгтэй. Түүний  “Болдтөмөр ерөө гол”  компани нь  Монголын төмрийн хүдрийн ихээхэн нөөц бүхий ордыг хуу хаман урагш нь хил давуулах операцийг эхлүүлэн амжилттай явж ирсэн бөгөөд хоёр жилийн дотор 3.5 сая тонныг урагш нь урсгачихсан гэхээр үүргээ дажгүй биелүүлж байгаа хэрэг юм л даа. Тэрчлэн хууль журам зөрчсөн байж болзошгүй олон асуудалд холбогдож ирсэн. Тухайлбал,  “Дорнын говь” ХХК болоод “Болд төмөр Ерөө гол” компанийн хамтран байгуулсан  “Дорнын төмөр зам”  компани Сэлэнгэ аймгийн Ерөө суман дахь төмрийн хүдрийн ордоос өөрсдийн барьсан 90 км төмөр замаар хүдэр тээвэрлэн БНХАУ руу гаргахдаа вагоны даацын хэмжээг багасган гаальд мэдүүлж, онц их хэмжээний татвараас зайлсхийсэн байж болзошгүй гэдэг үндэслэлээр хууль хяналтынхан Б.Дэлгэрсайханыг барьж, цагдан хорих 461 дүгээр ангид 72 цаг саатуулаад, прокурорын байгууллагаас батлан даалтад гаргах шийдвэрийг гаргасан удаатай. Эрүүгийн Цагдаагийн Газрын Эдийн засгийн албанаас түүнд эрүүгийн хэрэг үүсгэн шалгуулахаар УМБГ-т шилжүүлсэн ч, эх сурвалжийн хэлж буйгаар Б.Дэлгэрсайханд хүчтэй нөлөөлөл байдаг бололтой юм.

Эргэн сануулахад, “Болд төмөр ерөө гол” компанийн ард экс Ерөнхийлөгч Н.Энхбаярыг байдаг гэх мэдээлэл бий билээ. Түүнчлэн өөрийн төмөр замаараа төмрийн хүдэр зөөх 2000 вагон худалдаж авснаар ар талд нь хэн байна вэ гэдэг харыг улам лавшруулж байсан энэ компанийн Улаанбаатар дахь оффис нь “Дорнын говь” компанийн байранд байдаг.Н.Энхбаяр Ерөнхийлөгч байх үед тус компани хувьдаа төмөр зам барих эрхийг зовлонгүй авсан бөгөөд 2008 онд тус компани 150 хятад ажилчин оруулж ирэхэд ажлын байрны төлбөрөөс чөлөөлж өгсөн баримт нь ч байдаг. Засгийн газрын 2008 оны дөрөвдүгээр сарын 9-ний өдрийн 134 дүгээр тогтоолоор Баянголын орд газраас Ерөө өртөө хүртэл 98 км урттай төмөр замын суурь бүтэц барих тусгай зөвшөөрөл олгожээ. Төмөр замын суурь бүтцийг 100 хувь тухайн компанийн эзэмшлийнх байхаар зөвшөөрөл өгсөн нь Төмөр замын тээврийн тухай хуулийг зөрчсөн гэж шүүмжлэх хүмүүс олон байж ирсэн.

Чухам хэрхэн яаж хууль зөрчсөн тухай нь бид үргэлжлүүлэн мэдээлэх болно.

Б.Тамир

Эх сурвалж: Шуурхай.мн