Улаанбаатар хотын захирагч, улсын баатар Э.Бат-Vvл даргыг УИХ-ын гишvvн Р.Амаржаргалаас эхлээд МАН-ын нэлээн идэвхтэй залуу гишvvд ч ихэд дэмжиж, зарим нэг нь “Дараагийн Ерєнхийлєгчид Э.Бат-Vvлээс єєр хvн ерєєсєє харагдахгvй байна” хэмээн шулуухан мэдэгдээд байгаа. Тэгвэл Улаанбаатарчууд ер нь Монголын нийгмийн ихэнх хэсэг “Сvvлийн 10 жил хийгдээгvй аварга бvтээн байгуулалтыг Vvл баатар хоёрхон жилд амжуулж, Улаанбаатарыг дахин цоо шинээр сvндэрлvvллээ” хэмээн тун ам сайтай байгаа.

Vнэхээр ч таван сарын дараа гурав дахь жилдээ орох Э.Бат-Vvл даргын засаглалын хугацаанд Улаанбаатар хот дахин шинэ тєлєвлєлтєд хамрагдаж, орон сууцны томоохон хорооллууд шил, шилээ даран сvндэрлэсээр л байгаа. Нисэх, Баянхошуу, Амгалан гээд цоо шинэ оршин суултын бvсvvдэд орчин vеийн тохилог хорооллууд яралзан босч байгаа нь дєрєв, тавхан жилийн ємнє бол ёстой л “Vлгэрийн далай” байсан билээ. Э.Бат-Vvл баатар 2012 оны УИХ-ын сонгуулиас бvр ємнє “Би УИХ-д нэр дэвшин єрсєлдєхгvй.

Нийслэлд ялалт байгуулж, хотын дарга болоод Улаанбаатарыг дахин шинээр тєлєвлєж, цоо шинэ бvтээн байгуулалт єрнvvлнэ” гэж ярьж эхлэхэд нь олон хvн “Бат-Vvлийн Улаанбаатарыг цоо шинэ болготол бидний нас хvрэхгvй. Бас нэг буурал мянгуужин гараад ирлээ” хэмээн огтхон ч итгэхгvй байсан. Тэгтэл єнгєрсєн хоёр жил хагасын хугацаанд буурал баатар vнэхээр сvvлийн 10-20 жил хийгдээгvй єєрчлєлтийг хийчихэж дєнгєлєє. Ажлынхаа эхний vр дvнг vзсэн баатар ч “Би Ерєнхийлєгчийн сонгуульд єрсєлдєхгvй ээ. Эртхэн хэлж зарим хvний санааг амраая. Надад ганцхан том зорилго байгаа нь Улаанбаатараа метротой болгож, тvлхvvрийг нь хvлээлгэж єгєєд тайван амьдармаар байна” гэж ойрын таван жилийнхээ ажлыг товчхон тайлбарлаж, ёстой л зарим хvмvvсийн санааг амрааж, даралтыг дахин хєдєлгєхєєргvй болоод байгаа.

Єнєєдєр Азийн улсуудын нийслэлээс метротойг нь бус метрогvйг нь хайсан нь хялбар. Бээжин, Сингапур, Гонгконг, Сєvл, Токио, Дели, Бангкок гээд л хєвєрч єгнє. Гэтэл нийт хvн амынх нь тал нь шахуу амьдарч байгаа Улаанбаатар хот дєрвєн уулынхаа дунд улам л шахцалдаж, газар дээрээ машин тэрэг, хvн ам нь багталцахгvй боллоо. Єнєєдєр Баянхошууны эцсээс Амгалан орохын тулд автобусаар нэг талдаа хоёр цаг таг тvгжирч, уур бухимдалдаа хахаж цацсаар бууцгааж байгаа.
Саяхан УИХ-ын даргын Японд хийсэн айчлалаар Эдийн засгийн тvншлэлийн гэрээ байгуулсны буянаар тэдний хуучин машинууд татваргvй болчихоор хэдэн мянгаар нь сvнгэнvvлээд зєєж эхэлнэ. Тэр vед єнєєдєр мєлхєж байгаа Улаанбаатарын замын хєдєлгєєн таг зогсох нигууртай. Товчхондоо Улаанбаатарын гудамжинд автомашины гинжин холбоо vvсч, хєдєлгєєн нь яг зогсоно гэсэн vг. Харин энэ таг зогсолтоос тойрох цорын ганц шийдэл нь мэдээж метро. Япон гэхэд л нэг саяас дээш хvн амтай хотууддаа метро ашигладаг. Метрог нийтийн тээвэрт нэвтрvvлснээр автомашинаас ялгардаг утаа, хорт хийн хэмжээ 30 хvртэлх хувиар буурч, зам тээврийн осол багасахаас гадна нийслэлийн иргэдийн эрvvл, аюулгvй орчинд амьдрах нєхцєл бvрдэх талаар сvvлийн 10 гаруй жил ярьж байгаа.

Мєн авто замын хєдєлгєєний ачаалал 16 хувиар буурч, автомашины хурд 25 хувиар нэмэгдэх, замын хєдєлгєєний аюулгvй байдал сайжрах зэрэг олон давуу талыг дагуулахыг ч Э.Бат-Vvл баатрын нэгэн орлогч Н.Гантємєр дарга учирлаж суусан. Товчхондоо нийслэлийн удирдлагууд 2020 он гэхэд Улаанбаатар хотын нийтийн тээврийн vйлчилгээнд метро нэвтрvvлэх зорилт тавин, Японы ЖАЙКА байгууллагын тєслийн багийн дэмжлэгтэйгээр судалгааны ажлыг єнгєрсєн 2012 онд эхлvvлжээ. Нийтийн тээврийн vйлчилгээний хамгийн дэвшилт хувилбар болсон метрог Улаанбаатарт бий болгоход долоон жил хангалттай гэж тєслийн багийнхан vзэж байсан гэнэ. Тvvнчлэн 2010 онд 1.1 сая байсан Улаанбаатарын хvн ам 2030 онд 1.7 саяд хvрч, 1.5 дахин нэмэгдэнэ. Vvгээр зогсохгvй зам тээврийн эрэлт, хэрэгцээ одоогийнхоос 3.1 дахин нэмэгдэх тооцоо гарсан байна. Тєслийн багийнхан судалгааны ажлын тайлан болон урьдчилсан ТЭЗV-ийг 2013 оны гуравдугаар сард нийслэлийн ИТХ-ын ээлжит хуралдаанаар хэлэлцvvлэхэд тєлєєлєгчдийн олонх нь дэмжсэн байна. Ингээд мєн оны зургадугаар сард “Улаанбаатар метро”-г тэмдэгжvvлэх ёслол болсон билээ.

Энэ vеэр нийслэлийн Засаг дарга бєгєєд Улаанбаатар хотын захирагч Э.Бат-Vvл “Метро бол манай улсын хєгжил цэцэглэлтэд онцгой, чухал хувь нэмэр оруулах томоохон бvтээн байгуулалт. Бид метротой болж чадвал орчин vеийн хот болон хєгжиж байгаагийн нэг том илэрхийлэл болох юм. Орчин vеийн хот болж чадвал бид олимп зохион байгуулах тухай ярьж чадна” хэмээж байсан. ЖАЙКА-гийн тєслийн багийнхан Толгойтоос Амгалан хvртэл нийт 14 єртєєтэй, єртєєний зайг 800-1500 метр байхаар тєлєвлєж. Мєн автобус нэг цаг гаруй явах энэ 17.7 км замыг метро 20-30 минут туулна гэсэн. Тvvнчлэн метро нь автобуснаас тав дахин их буюу цагт 20 мянган зорчигч тээвэрлэх хvчин чадалтай. Метро хоорондын хугацаа таван минут бєгєєд нэг удаа зорчиход 500-600 тєгрєгийн vнэтэй байхаар тооцоолсноо дуулгасан. 2020 онд Улаанбаатарт метрогоор зорчигчдын тоо 300 мянга, 2030 онд 500 мянгад хvрч, оргил цагтаа 18.000 зорчигч тээвэрлэх тєлвийг ч тєслийн багийнхан гаргасан байсан. Тэрчлэн Саппорогийн тойрог нь метроны єртєєний хамгийн ачаалал ихтэй хэсэг байхыг тайлбарласан.

Харин метроны замыг газар доогуур болон замын дээгvvр гvvр хэлбэрээр барихаар тєлєвлєсєн байна. Тодруулбал, баруун дєрвєн замаас зvvн дєрвєн зам хvртэлх хотын тєвийн 6.6 км зайд газар доогуур, хотын хоёр захаар газраас єргєгдсєн гvvр хэлбэрээр явж, авто замаас бvрэн тусгаарлагдсан байхаар тооцсон байна. Газар доогуур метроны зам тавих нь єртєг єндєртэй ч авто замын хєдєлгєєнд саад учруулахгvй, євєл ч зам тавих боломжтой гэдгээрээ онцлогтой. Метро барих ажил эхэлснээр 156 мянган шинэ ажлын байр бий болох гэнэ. Улаанбаатар хот метротой болоход нийт 1.5 тэрбум ам.долларын санхvvжилт хэрэгтэй гэсэн урьдчилсан тооцоо байгаа. Японы Засгийн газраас метро хийх тєсєлд зориулан 600 сая ам.долларыг хєнгєлєлттэй зээлээр олгохоо албан ёсоор мэдэгдсэн. Метротой уялдуулан газар доогуур автомашины зогсоолууд болон томоохон vйлчилгээний тєв бvхий цогцолбор барихаар тєлєвлєєд байгаа.

Ингэснээр эдийн засагт шууд бусаар олон vр єгєєж єгнє. Тухайлбал, 2030 он хvртэл метроны буудал орчимд ойролцоогоор 1300 га талбайг дахин хєгжvvлэх боломжтой аж. Давхруудын талбайн ам метрийн vнийг 850 ам.доллар гэж vзвэл 10.5 тэрбум ам.долларын vл хєдлєх хєрєнгийн зах зээл метроны шугам дагуу бий болох юм. Улсад тєвлєрvvлэх татвар ч нэмэгдэнэ. Тvvнчлэн єртєє орчмыг хєгжvvлэх хvрээнд шинээр 50 мянга орчим айлын орон сууц баригдана. Энэ бvхнийг Э.Бат-Vvл баатар амлаж байна. Харин Улаанбаатарчууд бид мєрєєдєж, хvлээж байна. Баатрын амлалт, бидний мєрєєдєл биелэх цаг явж эхэлжээ.
Эх сурвалж: