Хуульзүйн сайд Х.Тэмүүжиний нууц амраг гэгдэх нэгэн эмэгтэй ойрын өдрүүдэд хэвлэлийн баатар боллоо. Түүнийг охин гэж өрөвдөх нэг хэсэг байхад хар тамхичин, төлбөртэй ярилцлага өгч мөнгө олж байна гэж зарим нь үзэн ядах аж. Хоёрдугаар суваг телевизийн “Цензургүй яриа” нэвтрүүлэгт түүнийг яагаад урьж оролцуулах болов гэдэг талаас нь ч ярилцсан сэтгүүлчийг доромжилж үзлээ.

Хэний нүдний харц яаж хөдөлсөн, хүүхэн хараа нь яаж томорсон, яагаад энэ ярилцлагыг авах болсон, гар, хөлийн хөдөлгөөн, ярианы логик гээд уншигчид тэр аяараа Шерлок Холмс болж хувирах нь тэр. Г.Сарангэрэлийг сайдтай дотно харьцаа үүсгэсэн эсэх талаар таамаглал дэвшүүлсэн ч тэр охин хэвээрээ л гол дүрийн жүжигчин байх аж. Харин сэтгүүлч бол түүнийг яриулсан нь чухал болохоос ярилцагчийн хэлсэн үгийг үнэн байлгах үүрэг хүлээхгүй гэдгийг хэлээд ч нэмэр болсонгүй.

Ямартай ч энэ бол цахим хуудаснаа ч, сэтгүүлзүйн хувьд ч тарих ёстой дуулианаа тарьж үүргээ биелүүлчихсэн гэсэн үг. Сэтгүүлчийн зүгээс Г.Сарангэрэлд тоть шиг үг зааж өгөөгүй. Бороохойдож хэрэг хүлээлгээгүй. Маш тайвнаар, цочирдуулж сандраалгүй тавих ёстой асуултаа тавьж үгийг нь хүргэн нэг ёсондоо сэтгэлийг нь нээлээ, дуусаа.

Эхлээд үзэхэд гэнэн томоогүй охины яриа шууд өрнөх нь олон нийтийн сэтгэлзүйд хүчтэй цохилт өгөхийн сацуу Хуульзүйн сайд Х.Тэмүүжин гэгч хэн бэ гэдгийг сая л танилаа гэсэн дүгнэлт хийхэд хүргэсэн байх. Харин дараа нь өөр нэгэн телевизид өгсөн ярилцлага нь арай өөр тайван байснаас харахад телевизийн эфир, төрөлх орон гэртээ ярилцахын зөрүү байх гэж бодогдууллаа. Гэтэл интернэтээр дүүрэн түүний ярилцлагууд цуварч эхлэв. Г.Сарангэрэл гэгч өөрөө яасан ч эмзэглэдэггүй юм бэ, эсвэл үндсэн үүрэг нь юм уу гэх хардлага ч төрөх болов. Сэтгүүлчид түүнд бараг нэг л хэв маягийн асуулт тавих аж. Хэн нэг нь тэсрэлт хийж сөргөсөн асуулт тавьсангүй. Хамтдаа дуулах, уйлах нь холгүй. Ядахдаа Г.Сарангэрэл нь яагаад татгалзахгүй байсныг бүү мэд. Ямартай ч тэгж ярих нь таатай байгаагүй л болтугай.

Иргэн Г.Сарангэрэлийг ингээд орхиё. Шүүх хурлаар түүнийг хар тамхи хэрэглэсэн эсэхийг тогтоох биз. Харин Х.Тэмүүжин сайдыг хэн шүүхийг цаг хугацаа харуулах нь лавтай. Энэ дашрамд Г.Сарангэрэл үгээ хэлээд байхад Х.Тэмүүжиний үгийг яагаад сонссонгүй вэ гэвэл оролдлого хийж үзсэн. Урьд нь “Г.Сарангэрэл мессеж бичиж туслалцаа хүссэн. Би өмгөөлөгч олж өгсөн” гээд өнгөрсөн. Г.Сарангэрэлийг хорихоос гарч телевизийн од болсны дараа бол “Женког хаа хүртэл явахыг нь харъя” гэв.

Дараагийн асуудал яг эндээс эхэлнэ. “Женко” энд ямар хамаатай вэ. Үүнийг магадгүй Х.Тэмүүжин сайд өөрөө л тайлбарлах байх. Ямартай ч түүний өнгөрсөн хавар хэлээд байсан “Өөр дээр нь гүйцэтгэх ажиллагаа явуулаад байна” хэмээн Цагдаагийн байгууллагын зарим удирдлагыг шүүмжилсэн нь үүнтэй холбоотой байж таарна.

Харин одоо улс төрөө ярья. Иргэн Г.Сарангэрэлийг “охин” гэж нэрлээд байгаа. Тэр “охин” дээр фокусаа тааруулж олны анхаарлыг өөр зүгт хандуулахын цаана том зорилго байгаа бололтой. Магадгүй зарим сайдыг огцруулах, Засгийн газрын бүтэц бүрэлдэхүүнийг өөрчлөхөөс эхлээд зургаан жил гаруй ширүүхэн маргасан төмөр замын царигийн асуудлыг ч гялс манас шийдэх сурагтай. Тиймээс олон нийт ч, сэтгүүлзүйн салбарынхан ч арай том эрх ашгийг анзаарч “охин”-ы асуудлыг хойш тавибал ямар вэ. Анхаарлыг өөр тийш хандуулах гэхээр л огоорч өөр зүг рүү нь хандаж байх албагүй.

Одоо шүүхийн шийдвэр гартал тэр “охин”-ы асуудлыг орхичих хэрэгтэй. Харин сэтгэлзүй, сэтгүүлзүйн аль ч асуудал хүнтэй холбоотой учраас өгөөш ч бай, золиос ч бай иргэн Г.Сарангэрэл хохирч үлдсэн.Учир нь түүнд ямар ч хожил байхгүй шүү дээ. Магадгүй “мөнгө байж болзошгүй” гэх байх. Мөнгө нэр төрийн дэргэд юусан билээ.

Х.Тэмүүжин сайдын хувьд ёс зүйн асуудал зайлшгүй хөндөгдөж таарах нь. Хуульзүйн сайдын үүднээс биш юмаа гэхэд хуульчийн хувьд тэр өөрийгөө хэрхэн хамгаалах нь сонин байна. Магадгүй бидний төсөөлж ч байгаагүй ноцтой, бас хөдөлшгүй баримтыг дэлгэн алмайруулж мэдэх юм. Аль өнгөрсөн хавар л өөр дээр нь гүйцэтгэх ажиллагаа явуулж байгааг мэдсэн тэрбээр зүгээр л сууж байгаад огцорчихгүй нь лавтай. Түүний хийж эхэлсэн хуулийн салбарын шинэчлэл олон хүний дургүйг хүргэсэн. Түүнээс ч олон хүний дургүйг хүргэсэн биз. Улс төр, улс төрийн сэдэлтэй өс хонзон их л дэвшилтэт арга хэлбэрт шилжиж байгаа бололтой. Юун дээр үеийн золгүй тохиолдол мэтээр амиа алдах, осолд орохтой харьцуулшгүй амьд явахын аргагүйгээр нэр хүндийг унагаах, гэр бүлийг эвдэн бусниулах болсон ч байж болзошгүй.

Нөгөөтэйгүүр хэрэв Х.Тэмүүжин сайд сэжигтэн Г.Сарангэрэлтэй хувийн харьцаа тогтоосон бол, түүнийгээ үгүйсгээд 19 настай тэр эмэгтэйг хохироосон бол юун албан тушаалтай манатай нийгмээрээ жигшин зэвүүцэх учиртай. Хуульд бичигдээгүй шийтгэл гэж бий. “Хүн гэдэг нэр хүндэдсэн амьтан” гэж ахмадууд ярьдаг даа. Энэ нь албан тушаалгүй, гэр бүлгүй болохоос ч хэцүү сэтгэлзүйн шийтгэл болдог. Тиймээс Х.Тэмүүжин сайд ийм ёс зүйгүй үйлдэл гаргасан нь тогтоогдвол хариуцлага тооцох, шийтгэх цаг хугацаа хангалттай байна. Харин үүнийг тогтоосны дараах үр дүнд итгэхийг хүсэх, эсэх нь асуудал болчихоод байгаа юм.

Уншигчид анзаарсан бол миний энэхүү хоёр үзүүртэй, “бөөрөнхий” нийтлэлд хэн нэгний талд ороогүй. Хэний ч зөв байж болзошгүй байгаа тул дүгнэлт хийхэд бүү яараач гэдгийг л сануулав. Энэ бүхний цаана, ялангуяа яагаад Х.Тэмүүжин сайд өөрөө “Женко”-г дурсав гэдэг сонин байгаа төдийгүй улс төрийн сэдэв рүү хөтлөх аж. Яагаад? УИХ-ын гишүүн, “Женко” хочит Х.Баттулга хэзээ ч олон нийтийн өмнө буюу хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр Х.Тэмүүжин сайдтай холбоотой хүүхэн шууханы асуудал ярьж байгаагүй. Тэр төмөр замын царигаар л маргаан үүсгээд байдаг. Ингээд төмөр замын цариг ярьж Үндэсний аюулгүй байдал ярьж байсан Х.Баттулга гишүүн иргэн Г.Сарангэрэл гэгч эмэгтэйг хохироосон ч юмуу, тусалсан ч юмуу сайд Х.Тэмүүжинтэй “дайсагнаж” талцаад ирлээ.

Тактикийн хувьд тун зохимгүй сценарийг хэн найруулав гэдэг сонин байгаа биз. Энэ зохимжгүй бүхний дунд сэтгүүлзүй ядаж зохистой байгаасай. Тэгж байж нийгмийн сэтгэлзүйг засна. Бүгдээрээ юу чухал вэ, юу чухал биш вэ гэдэгт анхаарлаа төвлөрүүлж иргэн Г.Сарангэрэлтэй холбоотой асуудлыг шүүхийнхэнд өгч, үндэсний нийтлэг эрх ашигт холбоотой асуудлаа төрөөр шийдүүлье. Сэтгүүлчид ч гэсэн уймарсан, зовсон, тэнэгтсэн, элийрсэн нь үл мэдэгдэх тэр эмэгтэйгээ очиж ярилцлага аваад байхаасаа илүү чухал мэдээллээ хүргэхэд анхааръя гэж уриалмаар байна.

Одоо тэр эмэгтэй юутай учирсан хэн ч байсан амсхийг. Цаана чинь чухал асуудал олон байна. Төмөр замыг нарийн царигаар тавиад, Bank of China-ийн салбаруудыг Монголд нээчихвэл Хятадын хөрөнгө оруулалтын хувь хэмээн Үндэсний аюулгүй байдлын үзэл баримтлалд заасан хэр хэмжээнээс хэтрэх нь дамжиггүй.  Тэр тусмаа уг үзэл баримтлалд “Гадаадын төрийн өмчит компанийн хөрөнгө оруулалтыг хязгаарлаж, стратегийн ач холбогдолтой салбарт хөрш орноос оруулах хөрөнгө оруулалтын хэмжээг тэнцвэртэй байлгах” гэсэн хэсгийг унших ч үгүйгээр шийдвэр гаргах гээд байна. Энэ л иргэн Г.Сарангэрэлийн “мөс” хэрэглэсэн, Х.Тэмүүжин сайдтай холбогдсон эсэх, бүр цаашилбал Женко, Тэмка хоёрын “нууц дажин”-аас илүү чухал биш гэж үү.

С.Чулуун