Авлигын мөсөн уулын орой цухуйж эхэлсэн ч баярлах цаг арай болоогүй бололтой. Томоохон хэргүүд ар араасаа шил даран илчлэгдэж буй ч жинхэнэ акулууд ард нь нуугдаад үлдэж болзошгүй ажээ.

“Жаст” групп хэмээх том аж ахуй хөтөлж явсан Ш.Батхүүд эрүүгийн хэрэг үүсгээд удаагүй байна. Тэрбээр “Хадгаламж” банкаа дампууруулахын даваан дээр төрд өгснөө том аз гэж бодсон ч одоо луйврын бусад хэргүүддээ ямар ял сонсохоо битүүхэн тооцоолж буй. Английн “Стандарт” банкны Өмнөд Африк дахь салбараас “Эрдэнэт” үйлдвэрийг барьцаалан 109.9 сая ам.доллар зээлснээ хүлээсэн бол бас Төмөр замыг барьцаанд тавьж, 35,5 сая доллар авсан нь илрэв. Эрдэнэтийг барьцаалсан асуудлын талаар Төрийн өмчийн хорооны дарга асан, одоо Үндсэн хуулийн цэцийн гишүүнээр ажиллаж байгаа Д.Сугар мэдэгдэхдээ “Жаст”-ын захирал Ш.Батхүү 109.9 сая ам.доллар зээлснийг тус үйлдвэрийн захирлаар ажиллаж байсан Ч.Ганзориг бид хоёр огт мэдэхгүй. Хуурамч баримт бүрдүүлсэн л гэж бодож байна” гэж тов тодорхой хэлж байлаа. Тэр ер нь улайдаггүй нөхөр л дөө. Хашир тийнхүү ам бардам хэлээд хэдхэн хонож байтал уг зээлийг “Жаст” группийн захирал Ш.Батхүү нь ганцаараа ч биш “Эрдэнэт” үйлдвэрийн хуучин удирдлагууд голлон санаачилж “Стандарт” банктай 160 сая ам.долларын шууд зээлийн гэрээ байгуулсан баримт гараад иржээ. Үүнд Д.Сугарын нэр холбогдсон байна. Тэр МИАТ-ын хэргээс бултаж чадсан шигээ одоо энэ асуудлаас зайлж амжихгүй болов уу.

Тэрхүү 160 сая долларын зээл хийхдээ “Стандарт” банкны Хонконг дахь салбарт “Эрдэнэт” үйлдвэрийн нэрээр данс нээжээ. Ингээд 2009 оны гуравдугаар сар, 2010 оны тавдугаар сар, мөн есдүгээр сард, 2011 оны тавдугаар сар гэх мэтчилэнгээр хэд хэдэн удаагийн үйлдлээр зээлийн мөнгөө шилжүүлэн авсан байв. Манай хууль хяналтын ажилтнууд уг дансыг илрүүлэхэд тийм ч их төвөг учраагүй гэнэ. Яагаад гэвэл, өнгөрсөн онд Ерөнхий прокурор Д.Дорлигжав Хонгконгийн Прокурорын байгууллагын удирдлагатай уулзахдаа хууль бус дансуудыг илрүүлэн шалгах талаар харилцан тохиролцож чадсан байлаа. Үүний дагуу тус улсын мөрдөн шалгагч нар манайханд тусалжээ.

“Эрдэнэт” үйлдвэрийн дансанд орж ирсэн 160 сая ам.доллараас 109.9 сая ам.долларыг нь “Жаст”-ын захирал Ш.Батхүү зээлж, харин үлдэгдэл 50 сая.ам.доллар сураггүй болсон байх юм. Иймд саяхнаас “Эрдэнэт” үйлдвэрт ажиллаж байсан томоохон албан тушаалтнуудыг шалгаж эхэлжээ.

“Эрдэнэт” үйлдвэрийн дарга нар тухайн үед “Стандарт” банкнаас авсан зээлийн гэрээнийхээ хуулийн талын ажлыг УИХ-ын гишүүн Ц.Мөнх-Оргилын 1997 онд байгуулсан “Mahoney liоttiа” гэдэг хуулийн фирмээр гүйцэтгүүлж байсан байна. Өөрөөр хэлбэл, хууль эрх зүйн баталгаа, зуучиллын ажлыг нь Ц.Мөнх-Оргил хийжээ. Энэхүү хуулийн фирм нь өнөөдөр ч үйл ажиллагаагаа хэвийн явуулж буй аж. Дээрх зээлийн гэрээнд мөн АНУ-ын хуульчид оролцсон сурагтай.

“Жаст”-ын Ш.Батхүү, С.Баяр нар төө зайгүй найзууд. Үүнийгээ ч Ш.Батхүү нь “Хадгаламж” банкаа төрд шилжүүлэх үедээ нуугаагүй. “Бид их ойр дотно харилцаатай” хэмээн тун бардам хэлж байлаа. Тиймээс зээл зуучлах, олж авснаа хувааж хүртэхэд Ц.Мөнх-Оргил, С.Баяр нар түүний ард хамтдаа сууж байснаас зайлахгүй болов уу.

Хууль хяналтынхан одоо “Эрдэнэт”-ийн захирал Ч.Ганзоригийн бүх данс, хөрөнгө орлогыг шалгаж байгаа. Ч.Ганзориг энэ талаар сэтгүүлчдийн асуултад хариулахдаа “Эрдэнэт” үйлдвэр 2007 онд “Жаст” группийн захирал Ш.Батхүүд батлан даалт гарган зээл авахуулж байсан нь үнэн. Харин 2009 оноос хойшхи зээлийн асуудлыг би огт мэдэхгүй” гэжээ. Гэвч юу л бол. Мэдэхийн хувьд аль алийг нь л мэдэж байгаа байх. Ямартай ч “Стандарт” банкныхан манай Засгийн газрыг Олон улсын арбитрын шүүхэд шилжүүлэх нь гарцаагүй болов бололтой. Харин манай Авлигатай тэмцэх газрынхан уг хэргийн мөрөөр “Жаст”-ын Ш.Батхүүгийн араас Ерөнхий сайд асан С.Баяр, Хууль зүйн сайд асан Ц.Мөнх-Оргил, Төрийн өмчийн хорооны дарга асан Д.Сугар нарын зэрэг хүмүүсийг баривчлан саатуулж шалгахаас өөр замгүй биз. “Эрдэнэт”-ийн босс байсан Ч.Ганзоригийн хувьд тэдний гарын үзүүрт зарагдаж явсан нэг муу гүйцэтгэгч төдий жижиг гар бололтой.

Б.Отгонбаяр