УИХ-ын сонгуулийн Өвөрхангайн 10 дугаар тойрогт МАН-аас нэр дэвшин өрсөлдсөн С.Чинзориг сонгогчдын олонхийн санал авсан ч сонгогчдод эд бараа тараасан, насанд хүрээгүй хүүхэд сонгуулийн сурталчилгаанд оролцуулсан гэгдэж нутгийн ах Г.Батхүү, Д.Зоригт нарт суудлаа булаалгаад байгаа билээ. Тэрээр өчигдөр “Зууны мэдээ” сонины мэдээллийн танхимд сэтгүүлчдэд өнгөрсөн хугацаанд болсон явдлын талаар тайлбар хийсэн юм. Энэ үеэр түүнтэй уулзаж ярилцлаа.

-Хамгийн эхлээд 2012 оны УИХ-ын сонгуулийн 10 дугаар тойрогт таныг ялалт байгуулсаныг баталсан тойргийн хорооны тогтоолоос яриагаа эхлэх үү?
-Өвөрхангайн 10 дугаар тойр­гийн хороо 2012 оны до­лоо­дугаар сарын 1-ний өдөр ху­ралдан “Санал хураалтад оролц­сон сонгогчдын 23493 буюу 47.59 хувь нь нэр дэвшигч С.Чинзоригийн төлөө, 21267 буюу 43.08 хувь нь нэр дэвшигч Н.Төмөрхүүгийн төлөө санал өгсөн байх тул Монгол Улсын Их Хурлын сонгуулийн тухай хуулийн 48 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийг үндэслэн С.Чин­зориг, Н.Төмөрхүү нарыг УИХ-ын гишүүнээр сонгогдсонд тооцож, УИХ-ын гишүүний түр үнэмлэх олгосугай” гэсэн 37 дугаар тогтоолоо гаргаад СЕХ-нд явуулсан. Ийм л юм.

-Сонгуулийн ирц хуулийн хүчинтэй хэмжээнд хүрсэн биз дээ?
-УИХ-ын Өвөрхангай аймаг дахь 10 дугаар тойрогт 71878 сонгогч бүртгэгдсэнээс 49370 сон­гогч буюу 68.69 хувь нь санал хураалтад оролцсон юм билээ. Саналын хуудаснаас хүчингүй хуудас гараагүй буюу 100 хувь хүчинтэй сонгууль болж өнгөрсөн.

-Тэгвэл өнөөдөр УИХ-ын ги­шүүн болчихоод байгаа танай нутгийн ах нар болох Г.Батхүү, Д.Зоригт хоёр хэдэн сонгогчийн санал авсан юм бэ?
-АН-аас нэр дэвшсэн Г.Батхүү 19939 сонгогчийн са­нал буюу 40.3 хувь, Д.Зоригт нь 16795 сонгогчийн санал буюу 34.0 хувийн санал авсан юм. Ингээд үзэхээр би Г.Батхүүгээс 3554 саналаар, Д.Зоригтоос 6798 сонгогчийн саналаар илт давамгай ялалт байгуулсан нь харагдаж байна.

-Ийм илт давуу ялалт бай­гуул­чихаад өнөөдөр яагаад УИХ-ын суудлаа булаалгачихав аа?
-Эхнээс нь ярья гэж бодож байна. 2012 оны долоодугаар сарын 02-ны өдөр Д.Зоригт, түүний өмгөөлөгч Ц.Доржпалам нар хаа хамаагүй Хан-Уул дүүргийн шүүхэд хандан гомдол гаргаснаас өнөөдрийн луйвар эхэлсэн. Тэд “УИХ-ын сонгуулийн 10 дугаар тойрогт МАН-аас нэр дэвшсэн С.Чинзориг, Н.Төмөрхүү нар нь УИХ-ын сонгуулийн тухай хуулийн 35 дугаар зүйлийн 35.15.1, 35.18.10 дахь заалтуутыг зөрчин сонгогчдын саналыг татах зорилгоор эд бараа үнэгүй тараасныг, 35.18.16 дахь заалтыг зөрчин насанд хүрээгүй иргэн Б.Булганаа, Б.Сэлэнгэ нарыг сон­гуулийн сурталчилгаанд та­тан оролцуулсныг тогтоож өгнө үү” гэсэн нэхэмжлэл гаргасан юм. Тэгтэл маргааш нь буюу долоон сарын 3-ны өдөр Хан-Уул дүүргийн шүүгч Н.Мөнхбаярын даргалсан шүүх бүрэлдэхүүн Д.Зоригт, Ц.Доржпалам нарын талд шийдвэр гаргаж Монгол Улсын хуулийг уландаа гиш­гэ­сэн үйлдэл хийсэн. Урьд өмнө Монгол Улсын шүүхийн прак­тикт ийм улаандаа гарсан луйвар, арай ч ингэж цагаандаа гарсан наймаа явагдаж байгаагүй юм.

-УИХ дахь АН-ын бүлгийн дарга Д.Эрдэнэбат “Бүх шатны шүүхийн шийдвэр С.Чинзориг, Н.Төмөрхүү нарын эсрэг гарсан” гэж яриад байна лээ?
-АН-ын Д.Эрдэнэбат дарга гэж ёстой нэг ичиж, улайхгүй худлаа ярьдаг нөхөр байгаа. Захиргааны болон бүх шатны шүүхийн шийдвэр гарсан гэж яаж улаан цайм худлаа ярьж чадаж байгааг нь гайхаад барах­­гүй байна. Ерөөсөө тийм юм байхгүй. Анхан шатны шүү­хийн мөнгөөр худал­дагдсан Н.Мөнхбаяр гэдэг шүүгчийн гар­гасан ганцхан захирамж л байгаа. Аль ч шатны давж заал­дах шүүхээр орох боломжгүй болгоод хаачихсан ийм л хэрэг. Энэ нь юу харуулж байна вэ гэвэл Г.Батхүү, Д.Зоригт нар бол нэг нь архи хийж, нөгөөх нь банк дампууруулж монголын толгой баячууд болсон олигархийн дээд хэсэгт сууж байгаа хоёр этгээд шүү дээ. Энэ олигархиуд чинь монголын шүүхийг гартаа атгачихсан байна. Н.Төмөрхүү бид хоёр энэ удаа асар их эрх мэдэл, ухаан санаанд багтамгүй их мөнгөний өмнө аргагүй л хүчин мөхөсдөж байна. Гэхдээ эднийг ингэж удаан давруулахгүй.

-Уг нь Өвөрхангайн асуудлаар хоёр нам тохироо хийсэн гэх яриа нэлээн хүчтэй сонсогдож байсан. Тийм юм болсон юм уу?
-Тохиролцоо болсон уу гэвэл болсон. 2012 оны 12 дугаар сарын 5-нд би Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж дээр орж уулзаж бүх үнэнийг хэлсэн. Энэ их мөнгөтэй хүмүүс арай дэндэж байна, Монгол Улсын хууль, гууль болжээ гэдгийг ярилцсан.

Ерөнхийлөгч энэ асуудлыг судалъя гэсэн. Хоёр хоногийн дараа АН-ын дарга, манай намын даргыг өрөөндөө дуудаж уулзаад “Өвөрхангай аймгийн мандатыг нэг, нэгээр нь авъя” гэж тохиролцсон юм. Дараа нь Г.Батхүү бид хоёр уулзаад хоёр тохиролцоонд хүрсэн. Энд Г.Батхүү хоёр үүрэг хүлээсэн. Тэр нь юу гэвэл С.Чинзоригийг буруугүй гэдгийг шүүх дээр хамгаалж гарын үсэг зурах, Н.Төмөрхүүд үүсгэсэн эрүүгийн хэргийг хүчингүй болгох хоёр байсан. Би хариуд нь Г.Батхүү­гийн өмнө Н.Төмөрхүүг энэ сон­гуулийн будлианаас бүрмөсөн гар­гаж гарын үсгийг нь зуруулах байсан. Манай Н.Төмөрхүү эр хүн шиг хэлсэндээ хүрч гарын үсэг зурсан. Энэ бүхний эцэст Г.Батхүү даанч нэг эр хүний санаанд багтмааргүй, дэндүү хүний мөсгүй зан гаргаж намайг ч Н.Төмөрхүүг ч хуурчихаад өнөөдөр УИХ-ын гишүүн гээд сууж байна. Эр хүний замын хүзүү урт. Юм нэгээр дуусдаггүй гэдгийг Г.Батхүү гэдэг эр хүний шинжгүй нөхөрт Өвөрхангайн нийт сонгогч ард түмний нэрийн өмнөөс хатуухан хэлэх нь шу­дарга ёсонд нийцнэ.

-Одоо та юу хийх гэж байна?
-Тэмцэнэ. Ямар ч гэсэн Г.Батхүү, Д.Зоригт мэтийн олигар­­хиу­даас монголын төрийг цэ­вэр­­лэхийн төлөө насаараа тэм­цэх хэрэгтэй юм байна гэдгийг маш сайн ойлголоо. Хэдийгээр энэ удаа бид хоёр ялагдсан мэт харагдаж байгаа боловч цаа­гуураа бид ялж байна. Өнөөдөр Өвөрхангайчууд төдийгүй нийт монголчууд хэн нь хэн бэ гэдгийг маш сайн харж, мэдэрлээ. Энэ л бидний ялалт. Сандал, ширээ, эрх мэдлийн төлөө юу ч хийж магадгүй Г.Батхүү, Д.Зоригт мэ­тийн этгээдүүдийн үнэн нүүр царайг ард түмэндээ илчилсэндээ урам зориг минь сэргэлээ.

-Таны яриаг сонсож байхад МАН-ын удирдлагуудад жаахан гомдолтой байгаа юм аа даа?
-Анхнаасаа УИХ дахь на­мын бүлгээ байгуулах талаар дорви­той тэмцэл хийгээгүйгээс АН-ынханд уяатай ботго шиг л хөт­лүүлээд явчихсан. Өнөөд­рийн ма­най намын удирдлагууд үнэхээр арчаагүй, сул дорой, аялдан дагалдагчид болжээ. Д.Арвин, Г.Батхүү хоёрын тан­гараг өргөх асуудал дээр үнэ­хээр арчаагүй хүний амаар заг­насан. Ер нь МАН-д шинэчлэл, өөрчлөлт зайлшгүй хэрэгтэй байна.

 Эх сурвалж: Өглөөний сонин