Ерөнхий сайдаа Бур­хан халдун ууланд төө­рүүл­сэн адал явдал нам­жих талдаа оров. Манай­хан аливааг цуурах бас мартахдаа амар­хан хү­мүүс. Үүний цаана дутагд­лын эзэн халхлагдаад өн­гөрдөг гэмтэй. Тэгээд тэр нь улам даамжирсаар эдээ бээр нь шахагдаж өмнө­хөөсөө ч илүү их хор хохи­рол учруулдаг хар мөртэй.

Энэ удаагийн адал явд­­лын хамгийн гол бу­руу­тан нуугдаад үлдэж боломгүй. Төрийн гурван өндөрлөг нь хамар дорхоо хардаггүй бо­лохоор улс орны том асууд­лыг өргөн хүрээтэй харж чадаж байгаа эсэх нь эр­гэлзээ төрүүлнэ.

Ерөнхий сайд бол хам­гийн их эрх мэдэлтэй дарга. Эрх мэдэлтэй хүн хаашаа явах, хаана амрах нь түүний дохио зан­гаа­гаар шийдэгд­дэг бололтой. Түүнийг захир­даг хүн, захирагдах хууль лав үгүй юм шигээ.

Саяхан манай редак­цид НАХЯ байх үеийн нэгэн ахмад ирсэн юм. Түүний ярианаас одоо­гийн удирд­лага нь ахмадаа сонсдоггүй, сургамж сур­гаалийг нь ав­даг­гүй гэнэ. Тэрээр Ерөн­хий сайдын ууланд төөрсөн асуудалд хоёр газрыг буруут­гаж байна. Нэгд нь Цаг уур, орчны шинжилгээний газар, хоёрт нь Төрийн тусгай хамгаа­лалтын га­зар, түүний удирд­лагын зохион байгуу­лалт­гүй, мэдрэмжгүй үйл ажил­­ла­гаатай холбоотой гэлээ.

Цаг уур, орчны шин­жилгээний газар нь ойрын 2-3 хоногийн бай­тугай, 7-14 хоног, нэг сарын цаг агаарын урьд­чил­сан мэ­дээг гаргаж, өдөр бүр хол­богдох дарга нарт  өгч, улс орон даяар мэдээлэх үүрэг­тэй. Үүний тулд бүхэл бүтэн Засгийн газрын хэ­рэг­жүү­лэгч агент­лаг бай­гаа гэж бай­на. Гэтэл энэ газар цасан шуургатай гэж мэдээлэх үүргээ биелүүл­сэн­гүй юу. Мэдээлсэн бол түүнд нь Төрийн тусгай хамгаалал­тын газар ач холбогдол өгөө­гүй юу гэдгийг шалгах ёстой юм байна.

Тагнуулын ерөнхий газ­рын Төрийн тусгай хамгаа­лалтын дарга цаг агаарын ийм ноцтой үед хамгаалж байгаа даргадаа бодит байд­лыг ойлгуулж, хөдөө явуу­лахгүй байх үүрэгтэй. Юуны тулд тө­рийн хамгаалалт гэж нэр­лэдэг. Манай үе, үеийн ахмад дарга нар харин төрийн хамгаа­лалтад за­хирагдаж ирсэн жишээ баримт цөөнгүй.

Маршал Х.Чойбалсан гуайг хөдөө амрах үедээ машинаараа чоно хөөхөд нь хамгаалагч нь “заг­наж” болилуулж байсан удаа­тай. Маршал Ю.Цэдэн­­бал, Ж.Батмөнх нар бол хам­гаалалтын дү­рэм журмыг сайн сахиж бай­сан. Харин энэ сүү­лийн залуу дарга нарт дэг­гүйтэх явдал гар­саар бай­гаа нь муугийн ёр гэлээ.

Том дарга нар нь хам­гаалж байгаа залуучуудаа тоохгүй, эрх мэдэлдээ эрддэг болсон юм шиг байна. Уг нь дээхэн үед манай яамны гуравдугаар тусгай газрын дарга нар гэж “ланжгар” генера­лууд  байлаа. Тэдний туршлага, хамгаалалтын онцгой дэг, ёс журам, дарга нартайгаа харьцах өвөрмөц арга ба­рилыг одоогийн удирд­­ла­гад нь эзэмшүүл­мээр бай­гаа юм. Өвгөн бид нарыг хөгшир­сөн гээд тоох ч хүн алга. Энэ их буруу, бид ч залуу байлаа. Цагаан сар, ах­мадын баяраар нийтээр нь хүлээн авсан болж ором­дохоос цаашгүй.

Саяын явдалд Төрийн тусгай хамгаалалтын га­зар, дарга залуу нь өөрөө буруу­тай. Газрын дарга хурандаа Ш.Болорсүх гэ­дэг нь дөрөвдүгээр са­рын 5-ны баа­сан гаригийн  өглөө эндээс гарч, жип машиндаа нэг иридиум гар утастай, га­дуур хам­гаалал­тын гурван залууг суулгаад Бурхан Халдунд очжээ. Ерөн­хий сайд ба­гийн бүрэл­дэ­хүүн­тэйгээ бямба гаригт орой­хон хүрч, тэндээ хоноод өглөө нь уул өөд гарсан юм билээ.

Гэтэл газрын дарга Ш.Болорсүх, хамгаалал­тын ахлах ажилтан дэд хурандаа Ганболдтой, ганц иридиум утсаа аваад тээр дор гэр барьсан отог­тоо үлдсэн байгаа юм. Ерөнхий сайдыг өөрийн нь үндсэн хамгаа­лал­тын­хан, нэмэгдэл хам­гаалал­тын хоёр залуу дага­жээ. Уулын оройдоо гараад бу­цах үед нь цасан шуур­ганы хүч ихэссэн тул тэд төөрч шөнө хээр хоносон байна. Холбоо барих утас­гүй хүмүүс яахав хаашаа явах, хаана байгаагаа мэ­дэх арга­гүй, Ерөнхий сайдаасаа эхлээд залуу­чууд байсан болохоор нэг шөнийг залуу­гийн аагаар хөлдөлгүй дав­сан нь ха­рин ч бахар­хууштай.

Мөн Ш.Болорсүх өөрийн эмчээ авч яваагүй юм байна. ТТХГ-т эмч нар хүрэлцээтэй байгаа. Гур­ван даргыг хотод энд тэнд очиход нь Төрийн тусгай хамгаа­лалтын эмч гээд тэр байгуул­лагын гал тогоог ухаж төн­хөөд бай­даг. Тэд­ний үүрэг нь хамгаалуу­лагч нар хаана явна тэнд нь очиж, хоол ундыг нь  шалгаж, хянаж байх үүрэг бий. Азаар сая хоолны хордлого болоогүй нь яамай­даа л гэхээс. Энэ нь маш ноцтой асуудал шүү.

Хурандаа Ш.Болорсүх яах ч гэж доор отогт  үлд­сэн, ямар учраас утсан холбоогүй явуулсан, хам­гаалалтад яагаад ач хол­богдол өгөөгүй гээд түү­нээс асуух зүйл олон бай­на. Хэрвээ ТТХГ-ын дар­га нь өөрөө явсан мөрт­лөө хамгаалалтыг урьд­чилан сайн зохион бай­гуулж чад­сан бол ийм дуулианд хүр­гэхгүй байж болох бүрэн үндэстэй.

Тусгай хамгаалалтын хувьд мэргэжлийн ноцтой алдаа гаргасан Төрийн тус­гай хамгаалалтын газ­рын дарга хурандаа Ш.Болор­сүхэд хатуу ха­риуц­лага тооцох ёстой. Цаашид ийм арчаагүй үйлдэл гаргахгүй байхад Тагнуулын ерөнхий газар онцгой анхаарал хандуу­лах цаг нь болжээ. Энэ газар ердөө ганц л ири­диум утастай юм уу, яагаад байршил тогтоогч техно­логи байдаггүй бай­на. Яагаад заавал цасан шуур­га бо­лохыг мэдсээр байж, Ерөн­хий сайдаа уулын оройд төөрүүлж, олон түм­ний өмнө өөрийг нь ийм эвгүй байдалд оруулж, нийслэлээс болон орон нутгаас баахан хүмүүс шөнөөр дайчлан аваачиж, орон даяар айдас түгшүүр зарлахад хүргэв. Энэ газар хам­гаалалтын үүргээ хан­галт­гүй бие­лүүл­снээ хү­лээж Ерөн­хий сайдаасаа уучлалт гуйсан уу.

Хурандаа Ш.Болорсүх гэдэг залуу хамт олондоо их дээрэнгүй зантай, биеэ хэт тоосон, Тагнуулын даргаа ч сонсдоггүй, хэнд ч захирагд­даггүй, тэгсэн хэрнээ хам­гаалуулагч нар­­таа үг хэлж чаддаггүй, зайнаас харьцдаг, дээд дарга нарын нэр барьж “тусгай эрх” ямба эдэлсэн удирдлагатай Төрийн тус­гай хамгаалалтын газраа Ерөн­хий сайд та өөрөө нэг уудлаад үзээч, тэнд бугш­сан булхай их байгаа шүү.   Нуугаад байдаг болохоос хамгаалалтын ажилд байн­­га доголдол гарч байд­гийг мэдэх хүн олон юм билээ. Ямар арга хэм­жээ авахыг харзная. Тол­гойг нь илээд өнгөрөөвөл да­раагийн ба­римтуудыг нь дэлгэхэд бэ­лэн бай­гаагаа энэ дашрамд хэлье.

ТТХГ-ын удирдлага саяын явдалд дүгнэлт хий­­хийн оронд үүргээ сайн гүйцэтгэсэн гэж Бур­­хан Халдун ууланд яв­сан хам­гаа­лалтын ажилт­нуудаа гур­ван са­рын ца­лин­гийн 20 ху­виар шаг­нас­ныг юу гэх вэ. Өөрийн халааснаасаа гар­гаж бай­гаа юм шиг төрийн мөн­гийг ин­гэж л цацаж байна. Таг­нуу­лын ерөн­хий газ­рын дарга Д.Гэрэл та тус­гай хам­гаалалтын газрын дар­гаа бас сайн ажилла­сан гэж дүгнэж байна уу? Ерөн­хий сайдаа хээр төө­рүүлж ор­хидог ийм тусгай хам­гаалалт байсаар байх уу?

Б.ЭРДЭНЭ

“Зууны мэдээ” сонин