Үндсэн хуулийн Цэцийн гишүүн Д.Сугарыг одоо ажиллаж буй албан тушаалаас нь түдгэлзүүлэн шалгахаар бол­жээ. Тэрбээр Төрийн өмчийн хорооны даргаар ажиллаж байхдаа “МИАТ” ТӨХК-ийн “мөнгө угаасан” гэх хэрэгт ямар нэг байдлаар оролцсон байх магадлалтай гэнэ. Үндсэн хуулийн Цэцийн гишүүн Д.Сугартай холбогдож, энэ талаар тодруулахад “Би зүгээр ажлаа хийгээд явж байгаа. Түдгэлзүүлнэ гэсэн ямар нэгэн бичиг, баримт ирээгүй. Би наад хэрэгтэй чинь холбоотойгоор өөрийн хэлэх зүйлээ олон хэлсэн” гэсэн юм.

Улсын Ерөнхий прокурорт тавьсан хүсэлтээс харахад дээр дурьдсанаас өөр үндэслэлүүд ч олдоод байгаа бололтой. Тиймээс Үндсэн хуулийн Цэцийн тухай хуульд зааснаар Цэцийн гишүүд хуралдаж шийдвэрээ гаргах учиртай. Шаардлагатай бол УИХ-аар хэлэлцэн Д.Сугарыг эрхэлсэн ажлаас нь түдгэлзүүлэх эсэхийг шийднэ. Харин түд­гэл­зүүлсэн тохиолдолд Д.Су­гар “МИАТ-ийн” гэх хэргийн сэжигтэн болж таарах аж.

УИХ-ын гишүүн Ц.Нямдоржийн телевизээр өгсөн тодруулга ярианаас үзэхэд “Улстөрчөд холбогдох улс төрийн сэдэлтэй, захиалгат хэргийн ард жинхэнэ эзэд нь үлдэж хэсэг хүн золиослогддог” гэнэ. Түүний үг ч үнэний ортой. Үүнээс үзэхэд энэ удаад “МИАТ-ийн” гэх хэрэгт “золиос” нь Д.Сугар. Ц.Орхон нар болж таарах нь. Харин тэдний “дээр” С.Баяр, С.Батболд нар байсан. Ту­хайн үед Төрийн өмчийн хорооны дарга асан Д.Сугар Ерөнхий сайдаар ажиллаж байсан С.Батболдтой нэг бус удаа ам зөрж байсан гэх боловч энэ нь Хөгжлийн банктай холбоотой байсан мэтээр ойлгогддог. Гэвч хэрэг дээрээ юу ч байсан байж болно. Д.Сугарын хувьд “Би хуульч хүний хувьд, төрөө дээдэлж үнэний талд үлдэнэ. Хэзээ ч буруу, булхайтай зүйл хийхгүй” гэж удаа дараа хэвлэлээр мэдэгдсэн.

Мөн “МИАТ-ийнхан гэж Засгийн газарт ч дийлддэггүй хэмжээлшгүй эрхт дарга нарыг цэгцлэх цаг болсон” хэмээн ярьж байсан удаатай. Гэхдээ яах аргагүй “МИАТ” ТӨХК-ийн Гүйцэтгэх захирлаар Б.Эр­дэнэбилэгийг томилсон хүн Д.Сугар мөн. Нөгөөтэйгүүр зөвхөн Д.Сугарын “үзэмж, үнэлэмж”-ээр томилдоггүй нь ч тодорхой. Тэгэхээр Б.Эрдэнэбилэгт холбогдох хэргийн “нууц холбогдогчид”-ын “золиос” нь Д.Сугар болж байгаа гэдэг үнэний ортой байгаа биз. Харин Ц.Нямдоржийн хэлсэнчлэн хэрэв Д.Сугар уг хэрэгт холбогдолгүй бол, бас Ц.Нямдорж “нуун дарагдуулсан” нь тогтоогдохгүй бол Зам тээврийн сайд А.Гансүх “онц ноцтой хэрэгт холбогдуулан гүтгэсэн” хэмээн Эрүүгийн хуулийн 111.3-аар “явах ёстой” гэнэ. Тэгээд ч “сайд санаатай хүн мэдээлэл хийснээр хэрэг үүс­дэггүй” гэсэн нь бас нэгэн “галыг асаав уу” гэлтэй.

Ямартай ч А.Гансүх сайд бол хуульч мэргэжилтэйн хувьд “но” бай­гааг хуулийнханд хэлсэн. Одоогоор энэ хэргийг хуулийн байгууллагынхан шалгаж байгаа. Шалгах тусам “но” илрээд байгааг тухай бүрт нь хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр мэдээлж байна. Энэ л олон нийтэд ус, агаар мэт хэрэгтэй байсан юм. Хэн ч, хэзээ ч “МИАТ” ТӨХК-ийн удирдлагуудад холбогдох хэргийг илрүүлэх сэдэл, эр зориг гаргаж байсан удаагүй. Тиймээс ч тус компани улс дотроо “вант улс” байгуулчихаад төсвөөр тэтгүүлж, орлогоо нуун улс төрийн хамгаалалт дор дураараа дургиж ирсэн. Үүнийг задалсных нь төлөө шинэчлэлийн Засгийн газар, Зам тээврийн сайдыг үнэлэх ёстой. Хэрэв УИХ-ын 2012 оны сонгуульд Ардын нам олонхи болж тэдний санаачилгаар Засгийн газрыг байгуулсан бол “МИАТ-ын” гэх хэрэг илрэх байсан гэж үү. Үеийн үед хадгалсаар ирсэн, шалгахыг ч хүсдэггүй Засгийн газар, хуулийн байгууллагын хяналт, хөндлөнгийн гэх аудитын “тохиролцоо” энэ бүхэн үндэстэн дамнан мөнгө угаасан гэмт хэргийг халхавчилж байсан нь зах зухаасаа тодорхой болж эхэллээ.

Тэгвэл одоо “МИАТ-ын” гэх хэргийн жинхэнэ эздэд хариуцлага хүлээлгэх үү. Эсвэл “жараахайнууд”-ыг золиосолж “акул”-уудыг үлдээх үү гэдгийг хуулийнхны үйл ажиллагаа харуулна. Д.Сугарын хувьд олон ч удаа шалгуулж байсан. Хэзээ ч асуудалд орж байгаагүй хашир “тул”, эсвэл “цэвэр” хүн гэвэл түүнийг нэрлэж болно. Цэцийн шийдвэрээр, эль эсвэл УИХ хэлэлцээд Д.Сугарыг үүрэгт ажлаас нь чөлөөлөн шалгаснаар “МИАТ”-ын гэх хэрэг эцэслэн ший­дэгдэж мэдэх юм.  Тэр 2006 оны арванхоёрдугаар сард Н.Энхбаярыг ОХУ-д айлчлах үеэр Асгаттай хол­боотой материалыг факсдсан тухай ч нээлттэй тайлбарлаж байсан. Ер нь Д.Сугар хуулийнхнаас ч, олон нийтээс ч үг, үйлдлээ нуудаггүй сайн талтай. Тэгэхээр өмнө нь уг хэрэгт “САПУ” компанийн захирал Г.Алтан холбогдлоо гэсэн мэдээлэл гараад төд удалгүй “холбогдолгүй байжээ” гэсэн мэдээллийг Нийслэлийн про­курорын газраас өгсний нэгэн адил “Д.Сугар МИАТ-ийн гэх хэргээс сугарч үлдэх үү. Золиос болох уу” гэдэг нь одоогоор анхаарал татсан хэвээр байна.

Дашрамд дурьдахад Дулам гэдэг овгоосоо илүүтэй Төрийн өмчийн хороогоор овоглох болсон Д.Сугар УИХ-ын 2012 оны сонгуулийн өмнөхөн өөрийн хүсэлтээр ажлаа өгсөн. Энэ нь анхаарал татсан үйл явдал мөн боловч сонгуульд нэр дэвшин өрсөлдөх гэж байна хэмээн таамаглал дэвшүүлцгээгээд тэгтлээ ач холбогдол өгөөгүй. Харин Засгийн газар түүний хүсэлтийг үтэр түргэн ёсоор болгосон билээ. Үе үеийн Засгийн газарт тэсэж үлдсээр “хадаас” хочтой болтлоо Төрийн өмчийн хороонд дархлагдсан тэрбээр Хөгжлийн банкийг байгуулах талаар ярьж эхэлсэн үеэс л огцрох эсэх асуудал нь хөндөгдсөөр ирсэн. Гэвч маш олон ноцтой хэргийн амьд гэрч тэрбээр байр сууриа хадгалсаар сонгуулийн өмнөхөн өгсөн нь мөн л хариулт эрсээр байв.

Д.Сугар өөрөө энэ талаар “На­майг анх ТӨХ-ны даргаар ирэхэд олон нийт энэ байгууллагыг ерөөсөө өмч хувьчилдаг л газар гэсэн ойлголттой байлаа. Тиймээс ч өмч хувьчлалыг хийгээд дууссан. Одоо хийх ажил байхгүй учраас ТӨХ-г татан буулга, Д.Сугарыг зайлуул гэсэн яриа намайг томилогдсоны маргаашаас эхлээд л гарсан. Хүний амьдралд олон янзын сонирхол байдаг. Тэдгээрээс хамгийн хүчтэй сонирхол бол өмчийн сонирхол юм. Нэгэнт энэ хүчтэй сонирхлын зааг дээр байгаа учраас олон сонирхол мөргөлдөж байна. Ингэнэ гэдгийг нь мэдсээр байж энэ албан тушаалыг хашиж байгаагийн хувьд гомдоод байх юм алга” хэмээсэн удаатай. Магадгүй, түүнд ажлаа өгөх нь тодорхой байсан боловч “золиос” болно гэдгээ төсөөлөөгүй болов уу.

У.Оргилмаа