Энэ үгийг өдөр бүр хэлмээр. Хэдийгээр монгол хүний  үнэ цэ­нэ  алдагдаж байна  гэж яриг­даж буй ч энэ нь зөвхөн яриа тө­дий зүйл  байсаар л байна. 

Тий­мээс “Би үнэтэй Монгол хүн баймаар байна” гэж өөрийн эрх­гүй ойр ойрхон хэлмээр са­нагдаад байх юм. Ингэж хэ­лүү­лэх шалтгаан ч олон байна. Ийм бачимдал зөвхөн надад ч биш олон монгол  хүний цээ­жийг давчдуулж  байгаа биз ээ. Дэлхийн талыг эзэлж, эр бяр, эр­дэм чадал эгэлгүй монгол ухаа­наараа  ноёлж явсан  мон­гол­чуудын түүх өнөөдөр  харь нут­гийн, дотор газрынхны  ам­ны зугаа, гарын шүүс болж ху­вирчээ гэхэд хатуудахгүй биз.
Зүгээр нэг барилга барих нэрийдлээр нутаг орондоо хөл тавиухан гишгэж, цээж  тэнэгэр амьсгалах агаараар дутсан до­тор газрын иргэдэд Монгол тө­­рийн цагдаа зодуулсан хэрэг удаа дараа гарсан. Цагдаа бол Монгол төрийн нэгэн хэ­сэг. Гэтэл Монгол төр  барилгачин хужаагийн хүрзний үзүүрт өр­төж байхад бид юу хийж чадав. Эрх мэдэлтэй нь дуугарсангүй. Эн­гийн ард нь зүрх нь шим­ширч, халаглахаас өөрөөр эрх мэдэлгүй байсаар байдал намж­сан ч тэдний даврал сэ­дэр­­лээ. Өөрөөр хэлбэл, Мон­гол хүн өөрийн нутагтаа  ха­­­­рийн­ханд дээрэлхүүлж зо­дуу­­­­лах  хэрэг сүүлийн үед  ээлж дараалан гарсаар тоогоо ал­­дах нь. Үүнээс хэдхэнийг дурьдахад л аймшигтай. Гэр­лэх ёс­лолын ордны урд талд буюу хууч­наар хүүхдийн паркийн хашаанд баригдаж буй барилга дээр ажиллаж байсан 200-гаад хятад иргэн нийлж, хоёр монгол иргэнийг бүлэглэн зодсон хэрэг гарсан. Тэд хоёрхон монгол иргэнийг зодохдоо амьд үлдээх шинжгүй байсан тул зодуулсан хоёр иргэн амиа аврахын тулд зугтсаар хүн хөдөлгөөнтэй гу­дамжинд гүйн гарч амь ав­рагдсан удаа бий. Мөн “Энер­жи Ресурс” компанийн Ухаа худаг дахь хятад жолооч мон­гол залуугийн амийг хөнөө­сөн аймшигт хэрэг гээд ха­рийнх­ны даврал дуусаагүй бай­хад өчигдөр гэхэд  “Вlue sky  tower”  буюу нийслэлчүүд бид­ний “сэлмэн” гэж нэр­лэдэг барилгад засвар хийж бай­­сан монгол залуу солон­гос удирд­лагатайгаа ам мурийс­наас болж зодуулсан хэрэг гар­лаа. Шалтгаангүйгээр аж­­­лаас халагдсан нэгэн эр эзнээ­сээ учир  байдлыг лав­лас­ны­хаа тө­лөө ийнхүү харийн­ханд зо­дуулж, хэв­лэл мэ­дээлэл  болоод цагдаа хүчний тус­ламж дуудсан. Аль аль нь туслах гэж очсон боловч төрийн цагдаатайгаа, дөрөв дэх за­саглалтайгаа гутаан доромж­луу­лаад өнгөрлөө. Том гэхэд  дэн­дүү том доромжлол биш гэж үү, энэ.
Одоогоос хэдэн жилийн өмнө Солонгос руу л гарч ажиллаж чадвал сайхан амьдрал хүлээж байгаа гэсэн төсөөлөлтэйгээр  Монголын залуус мал зүслүүлж байгаа юм шиг шинжүүлдэг байв. Ингэж шинжүүлэхийн тө­лөө өдөр, шөнө өглөө орой ха­маагүй бүтэн гурван өдөр яг  бо­соогоороо  Төв цэнгэлдэхийн га­даа дугаарлаж, зогсч байсан үе саяхан. Өндөр, нам, өргөн, бү­­дүүн, хэл ус, бяр тэнхээ, бо­ловсрол гээд л гадны оронд дарга даамал хийх гэж бай­гаа мэт л шалгаруулалтыг давсныхаа дараа аль сор гэсэн нь “гадаадад ажиллах хүч” гэдэг гоё нэрийн дор боолын хөдөлмөр эрхлэхээр явж оддог байв. Ар гэр, аав ээж, авгай хүүх­дээ сайхан амьдруулна гэж амьдрахын эрхээр явсан эд­гээр залуусыг буруутгах юун. Ха­нийнхаа жаргал, зовлонг хамт туулж ч чадахгүй, харьд явахад нь дөнгөж төрж байсан хүүхдийнхээ хөлд орох баяслыг мэдрээгүй хүний нутагт яваа эдгээр залуус  уг нь Монголын  бахархал баймаар. Манайхан л шалгалт, шалгаруулалт  гэж өдөр шөнөгүй дугаарлуулж, зог­соосныгоо ажлын  үр дүн гэж,  хэний ч эрх мэдлийн  доор  юу хийх нь тодорхойгүй хи­лийн дээс алхуулсныгаа  хоёр улсын харилцаа гэж гоёор ярь­даг боловч үнэндээ гурав, дөрвөн өдрийн нойр хоолыг үл тоож тэнд дугаарлан зогссон залуусын эр, бяр, хүч тэнхээ, тэсвэр тэвчээрийг  харийнхан атаархахдаа шүлсээ завьжаараа сагуулан зогссон биз. Ингэж зүтгэж оччихоод шаардлага тавьсан цагдааг нь зодсон гэж дуулаагүй. Ажлын мууг хийж, цалингийн багыг авна. За­римдаа цалинтай, цалингүй тар­на. Ахиу цалин харсан нэгэн нь “харлана”, баригдана эцэст нь амиа өгсөн тохиолдол ч бий. Сайн мэдээ л лав цөөн дуулддаг. Үүгээр би  харьд очоод цагдааг нь зодоод ир гэж байгаа юм биш. Эрх, эрх чөлөөний ялгааг харуулж байгаа юм шүү.
Өнөөдөр миний нутгийн га­зар шороон дээр ирж толгой дээр минь сандайлж суух ха­рийхныг харахаар дургүй хүр­нэ. Гэтэл харийнхан дургүй нь хүр­вэл  хавчина, дур хүслээр нь байхгүй бол зодчихно гүй­цээ. Монгол хүний үнэ цэнэ ин­гээд л болоо юу. Амьдрахын тө­лөө тэмцсэнийхээ төлөө аав ээж, амраг саднаасаа  амьдын ха­гацал үзэж, харийн нутагт хөл­сөө дуслуулах уу, эсвэл ийм хагацал үзэхгүй эх орондоо амиараа дэнчин тавиад амьдрах уу. Энэ монгол хүнд байх сонголт мөн үү. Жанчхүүгийн даваанаас нааш шаахайны мөр бүү оруул гэж хэлсэн байдаг ч өнөөдөр Монгол  газар шороо шаахайны мөрөөр дагтаршлаа. Дагтаршаад ч барахгүй эрдэс баялгийг  маань булаасан тэд монгол хүний ажлын байрыг булааж, удахгүй газар нутаг, дараагаар нь эмс охид эцэст нь  монгол хүний үнэ цэнийг булааж, тамхиныхаа утааг тэн­гэр өөд суунаглуулж цээж тэ­нэгэр  амьсгалах биз. Түүгээр ч ба­рахгүй хаанаас, юу хийх гэж ирснээ умартсан “доншуучид”  хуультай Монгол уу, хуульгүй Монгол уу гэж даапаалж байна. Монгол хүний эрх, эрх чөлөөнд аймшиггүйгээр халдаж  түүндээ амташчихсан яваа тэдэнд хууль­тайгаа ч тэр, хуйхтайгаа ч тэр харуулж, ирсэн замаар нь сурсан дууг нь дуулуулаад “гаргаж өгөх” юмсан. Монгол хүн, Монгол төр, Монгол нутаг, харийнхны тэр тусмаа дотор газрынхны гарын шүүс биш гэдгийг мэдрүүлэх цаг иржээ.

Б.ДАВАА

mminfo.mn

Таньд манай сайт таалагдаж байвал LIKE хийнэ үү. Баярлалаа