Хэд хоногийн өмнө Монгол улсын гуравдахь Ерөнхийлөгч Н.Энхбаярыг АТГ-ынхан баривчлах гэж буу зэвсэг барьж,

400 гаруй цагдаагийн хүч хэрэглэж, бөөн үймээн дэгдээж байж барьсан.  Тэр үед олон хүн “Хүн бүр хуулийн өмнө тэгш эрхтэй байх ёстой. Н.Энхбаяр иргэн хүнийхээ хувь эсэргүүцэл үзүүлэхгүйгээр шалгуулах ёстой” хэмээн бодож байлаа. Гэвч сүүлийн үед олны итгэл найдвар нэг л суларсаар…
АТГ-ынхан өнгөрч байгаа долоо хоногт АМХЭГ-ын дарга Д.Батхуягийг шөнө дөлөөр баривчлан алдарт Төв аймгийн хорих руу ачиж, Увс аймгийн засаг дарга Э.Цасчихэрийг гурван жилийн ялаар шийтгэх шүүх хуралд материалаа ирүүлэв. Гэвч тэдэнд хэн ч баяр хүргэсэнгүй.  Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболдын зөвлөхийг Төв аймгийн хорих руу аччихаад байхад  бүгд чимээгүй. Улс төрчид бүү хэл хууль хяналтынхан энэ мэдээг их л болгоомжтойгоор хүлээж авлаа. Хүмүүс айдас хүйдэст битүүхэн дарагдаж эхлэв. Ерөнхий сайдын зөвлөх Д.Батхуяг өнгөрсөн долоо хоногт Хөвсгөл аймагт ажиллаж байсан гэнэ. Гэвч АТГ-аас түүнийг дуудаж, тэрбээр энэ дагуу онгоцоор нисч иржээ. Гэвч түүнийг шөнө дөлөөр баривчилсан гэнэ. До яамны ногоон малгайтнууд харанхуй шөнөөр л баривчилгаа явуулдаг байсан юм гэнэлээ.  Яагаад АТГ-ынхан шөнө орой болохоор баривчилгаа явуулж байна вэ? гэсэн айдас хүйдэс дагуулсан яриа хаа сайгүй тарж байна. Үүний цаана улс төрчдийн албан тушаал, амин хувийн эрх ашиг л нуугдаж байгаа гэж хардах хүмүүсийн тоо өдрөөс өдөрт нэмэгдсээр…
Ц.Элбэгдоржийн гарт орсон хууль хяналтынхан
АТГ сүүлийн үед Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдоржийн гарт бүрэн орсон хэмээн улс төрчид шүүмжилж, иргэд хардаж байна. Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж тангараг өргөснийхөө дараахан л АТГ-ыг сонирхож эхэлсэн. Тэрбээр Д.Батзандангаар толгойлуулсан зөвлөл байгуулж, Ч.Сангарагчааг унагах ажилд ханцуй шамлан орж байлаа. АТГ-ын бүхий л санхүүгийн баримтыг Л.Гүндалайгийн гар атгуулж, авлигал авсан, хүүхэн хүчиндсэн хэмээн шалгагдаж байсан Э.Амарбатыг  Ч.Сангарагчаагийн эсрэг мэдүүлэг өгүүлж амжсан. Албан тушаалаа урвуулан ашигласан, хуурамч мэдээлэл цуглуулж бусдын захиалгаар хүн ялласан, хүүхэн хүчиндсэн гэгдэж байсан Э.Амарбат АТГ-ын дарга Ч.Сангарагчаагийн эсрэг мэдүүлэг өгснийхөө төлөө өнөөдөр  Мөрдөн шалгах хэлтсийн даргаар ажиллаж байна. Харин АТГ-ын дэд даргаар Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдоржийн хамгийн дотны хүн болох Б.Хурц ажиллаж байгаа.  Их хэмжээний хахуулийн хэрэгт холбогдож ажлаасаа халагдаж, Солонгос дахь МИАТ-ын төлөөлөгчөөр ажиллаж байсан Б.Хурц 2009 оны Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн үеэр  Ц.Элбэгдоржид том тус хүргэсэн юм гэнэлээ. Солонгосчуудаас их хэмжээний хандив авсан хэрэгт нэр холбогдоод байсан Ц.Элбэгдоржийн эсрэг мэдээллийг няцаахын тулд Солонгост сурдаг оюутнуудыг цуглуулан хэвлэлийн хурал хийлгэж Элбэгээд хүчин зүтгэснийхээ хүчинд ҮАБЗ-ын нарийн бичгийн даргаар томилогдож байсан нөхөр. Үүнээс гадна УЕП ч бас түүний мэдэлд бий. Ц.Элбэгдоржийг олон жил дагасан хамгийн үнэнч найз нь Д.Дорлигжав. Ерөнхийлөгчийн тамгын газрын даргын ажлаа орхиж УЕП-ын даргаар томилогдсон Д.Дорлигжав, АТГ-ын дарга Б.Хурц байгаа цагт монголын хууль хяналт тэр чигээрээ Ц.Элбэгдоржийн гарт  байх нь тодорхой.

Ц.Элбэгдоржийн гол өрсөлдөгч Н.Энхбаяр зайгаа тавьлаа

Манайхан УИХ-ын  сонгууль ярьж баахан улс төржиж байна. Харин Ц.Элбэгдоржийн хувьд ирэх онд болох Ерөнхийлөгчийн сонгуулийг урьдчилан харж байгаа. Түүний хамгийн гол өрсөлдөгч бол Н.Энхбаяр. Намаасаа гарч, гэнэтхэн шударга улс төрч болж хувирсан Н.Энхбаяр хэтэрхий олон дайсантай. МАН дотор ч, АН дотор ч түүний дайснууд бий. Тиймээс Н.Энхбаярыг эхлэж улс төрөөс холдуулах нь Ц.Элбэгдоржид ашигтай байсан хэрэг.  Олон жил төр толгойлж, нам удирдаж явсан Н.Энхбаярыг унгаах, гэмт хэрэгт холбогдуулах тийм ч хэцүү биш. Хэдийгээр Н.Энхбаярын идсэн уусан, ашигласан шамшигдуулсан зүйл өнөөдрийн толгой баячуудын улсаас унагааж, төсвөөс танасан хөрөнгөний дэргэд бол “хүүхдийн будаа” төдий л зүйл гэдэг нь хэнд ч тодорхой.  Олон зуун тэрбумыг тендер нэрээр хувьдаа завшиж, хөрөнгө мөнгө гадагш нь гулгуулж, хууль бус арилжаа наймаа хийж баяжсан нөхдүүд хэдэн арваараа байгаа ч тэд Ц.Элбэгдоржид гай болохгүй. Харин Н.Энхбаяр бол осолтой дайсан. Ирэх Ерөнхийлөгчийн сонгуульд Н.Энхбаяр шиг хэн ч түүнд гай болохгүй.  Тиймээс л түүнийг Төв аймгийн хорих руу ачигдсны дараа Ц.Элбэгдорж “зангиагаа зүүгээд, гутлаа тосолж өмсөөд хуулийнханг дагаад явах ёстой байсан юм” хэмээн араас нь  чулуу шидээд сууж байна.

Н.Энхбаярын араас С.Баяр…
Одоо Ц.Элбэгдоржийн цорын ганц  дайсан бол С.Баяр. Хэгжүүн үгтэй, хэтэрхий бардам зантай, бас өөрийн гэсэн том хүрээлэлтэй С.Баяр ирэх 2013 оны сонгуульд МАН-аас нэр дэвшихээр чимээгүйхэн бэлтгэж суугаа. Тиймээс Ц.Элбэгдорж С.Баярын хамгийн ойрын хүн Ашигт малтмалын хэрэг эрхлэх газрын дарга асан Д.Батхуягийг баривчлан шоронд орлоо. Үйл явдал эргэж байна.  АТГ-ынхан анх Н.Энхбаярт дохио өгөхийн тулд түүний шадар туслах Д.Тулгыг барьж хорьсон. Харин одоо С.Баярын ээлж ирэв. Ашигт малтмалын хэрэг эрхлэх газрын дарга асан Д. Батхуяг гэгч энэ залуу С.Баярын гарын ганц хүн. Угаасаа сэжигч, муу санаатай, элдэв хэл ам хэрүүл тэмцлээс байнга хол явахыг хичээдэг С.Баярт ойр дотны хүн тун цөөхөн. Тэрбээр Ерөнхий сайд болонгуутаа  Хөвсгөлд бизнес эрхлэж, тариа ногоо тарин амьдралаа өөд татаж, хувиа л борлулж байсан жирийн нэг залууг шууд дэд сайдаар томилж,  2008 оны сонгуулийн дараа шууд л АМХЭГ-ын дарга болгон өөд нь татаж байлаа. Д.Батхуягийг С.Баяр байнга өмгөөлж хамгаалдаг гэдгийг улс төрийн хүрээнийхэн сайн мэднэ. Тиймээс энэ залуу  С.Баярт зориулсан Ц.Элбэгдоржийн гэнэтийн бэлэгний  золиос болон хувираад байна. АТГ-ынхан хэдэн сарын өмнө Д.Батхуягийг шалгасан. Гэвч ямар ч зүйл тогтоогдоогүй, хэргийг нь хаасан. Гэвя яг сонгуулийн өмнө, Хөвсгөлөөс нэр дэвших нь тодорхой болсон үед түүнийг харанхуй шөнөөр баривчлан хорьлоо. Сэжигтнийг 14 хоног хорино. Мэдээж энэ хугацаанд нэр дэвшигчид тодорч дуусна. С.Баярын хуурай дүү ялгүй салсандаа баярлаад чимээгүйхэн хоцорно. Үүний цаана  монголын хууль  улс төрийн хонжоо, өш хонзон авах том хэрэгсэл болоод л үлдэнэ.

Хуулиа зөрчдөг хуулийнхан

Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулиас үзэхэд хэрэг бүртгэлт урьдчилсан мөрдөн байцаалтын
шатанд цагдан хорихыг дотор нь сэжигтнээр цагдан хорих, яллагдагчаар
цагдан хорих гэж хоёр ангилдаг.  Хуулинд “онцгой“ тохиолдолд
гэмт хэрэгт сэжиглэгдэж байгаа этгээдэд ял сонсгохын өмнө таслан
сэргийлэх арга хэмжээ авч болохоор заасан. Харамсалтай нь манайд хорих цагдах явдал хэт хавтгайрсан, хэрэг хүлээлгэх гол хэрэгсэл болон хуьирчээ.  Иргэний болон улс төрийн эрхийн тухай Олон улсын Пактад “Хэргийг нь шүүхээр таслан шийдвэрлэх хүнийг цагдан хорих
явдал нийтлэг журам байх ёсгүй“ гэсэн заалт бий. Харамсалтай нь өнөөдөр сэжигтнээр цагдан хорих гэдэг энэ заалтыг манайхан хэрэг тулган хүлээлгэн гол зэвсэг болгон ашиглаж байгаа нь нууц биш. Үүнээс гадна  ажлын бус цагаар хүнийг дуудах, мэдүүлэг авах, цагдан хорих нь өөрөө хууль зөрчсөн асуудал. Үүнийг захын хуулийн ангийн оюутан ч мэднэ. Гэвч хуулийнхан хуулиа зөрчсөөр л байна.

АТГ-ын дарга нь хэн бэ?
Үнэнийг хэлэхэд энэ асуултын хариуг АТГ-ын ажилчид нь ч сайн мэддэггүй юм билээ. Уг нь УИХ-ын чуулганаар АТГ-ын даргаар Н.Ганболд гэгч нөхөр томилогдсон. Гэвч өнөөдөр түүний эрх мэдэл АТГ-т тун даржин. Дэд дарга Б.Хурц бүхий л асуудлыг Ерөнхийлөгч, Ерөнхий прокурортой л шийддэг байх гэж ярих хүн олон байх юм. Харин АТГ-ын дарга Н.Ганболд гадаадад аялж, найз нөхдийн хүрээнд найр наадам хийж, шинэ машин тэрэг л сонирхлж суудаг гэсэн яриа хүртэл гараад байна. Ирэх 2013 оны Ерөнхийлөгчийн сонгуульд оролцохдоо  Ц.Элбэгдорж авлигачдыг дарсан баатрын дүрээр гарч ирнэ. Хуулийнханг барьцаалсан  улс төрийн энэ өш хонзон хэдий болтол үргэлжилж, хөлд нь хичнээн хүн үрэгдэхийг цаг хугацаа л харуулах байх даа.

shudarga.mn