Өнгөрсөн баасан гаригт МҮЭСТО-нд МАХН-аас санаачлан зохион байгуулж буй “Монгол Улсын хүний нөөцийн

алтан сан”-гийн нээлтийн ажиллагаа болов. Энэ ажиллагаа нь монгол хүнээ үнэлж эхэлж байгаа анхны тохиолдол гэж МАХН-ын дарга Н.Энхбаяр мэдэгдэв. Ёслолын арга хэмжээний үеэр тус намд даян аварга Г.Өсөхбаяр элсэн батлахаа гардаж авч гэнэ. Мөн иргэний хөдөлгөөний О.Магнай, Ж.Батзандан нартай хэсэг давхисан Ч.Чимэдсүрэн, сайд асан Г.Шийлэгдамба, ИТХ-ын төлөөлөгч Х.Оюунцэцэг нар ч элссэн юм байх. Хэдэн сарын өмнө А.Сүхбат аварга Н.Энхбаяраас намын батлахыг нь гардаж авсан тухай ч чих дэлсч байлаа. МАХН нэрээ дуулиантайхан авсан Н.Энхбаяр хоёр сарын дараа болох сонгуульд ядаж бүлэг байгуулах хэмжээний санал авахын тулд Ерөнхийлөгч байхдаа шагнаж урамшуулж байсан бүхий л хүмүүстээ сээтэгнэн санал тавьж байгаа сураг дуулдсан.Ингэхээр гурав дахь Ерөнхийлөгч маань албан тушаал хашиж байх үед төрийн одон медалийг тараасан байдлаа ашиглан өнөөгийн намаа бэхжүүлэхээр ихэд санаа тавьж байгаа байх нь. Үнэндээ бол А.Сүхбатад ч, Г.Өсөхбаярт ч улс төрийн сонголт хийгээд хойш урагш гүйгээд байх шаардлага байхгүй баймаар. Тэртэй тэргүй эд бол монголчууддаа хүндлэгдсэн эрчүүд. Тэдэнд улс төрийн бохир гал тогоонд хутгалдаад байх шаардлага аминд тулчихсан асуудал баймгүй.

Ямар сонголт хийх нь тухайн хүний хувийн бүрэн эрх ч хийсэн сонголтод нь хөндлөнгөөс хошуу нэммээр санагдаад тэсэхгүй нь. Уух идэх, өмсөж зүүхээр дутахгүй сайхан амьдарч яваа эрчүүд учраас тэр шуү дээ.Харин энэ эрхмүүдийг улстөржүүлэхэд гурав дахь Ерөнхийлөгч маань гайгүй сайн анхаарал тавьсан бололтой. Мэдээж хэрэг түүнд улстөрчгэдэг мэргэшсэн байх ёстой гэсэн наад захын шалгуур сонин биш. Гол нь өөрөө төрд гарах, олны танил, олонд хүндлэгдсэн хүмүүсээр тулгуур болгох зайлшгүй шаардлага бий. Иймээс монголчууддаа хүндлэгдээд мөрөөрөө явж байсан бөхчүүдийг уруу татаж, гишгүүр хийхээр санаархсан байх нь. Харин А.Сүхбат, Г.Өсөхбаяр хоёрын тухайд хамаг л цолнуудаа Н.Энхбаяраас авч байсан тул түүнд сэтгэлийн өртэй гэсэн гаргалгаагаар сонголтоо хийсэн дуулдсан.Үнэндээ А.Сүхбат, Г.Өсөхбаяр хоёр өөрсдийнхөө уран ухаан, бяр чадлаараа хар хөлсөө урсган байж тэр дээд алдар цолыг авах болзлыг хангасан. Ерөнхийлөгч хэн байх нь хамаагүй гуйж биш гуядаж цолнуудаа авцгаасан. Гэвч өнөөдрийг хуртэл тэд Ерөнхийлөгч асанд өртэй хэмээн сэтгэлдээ бодож явдаг байсан байх нь л дээ.

Харин тэднийг ятгасан Н.Энхбаярын тухайд ашиг сонирхлын зөрчилд орж өмнөх албан тушаалаа одоо ч урвуулан ашигласаар байна гээд хэлчихвэл буруудахгүй л болов уу.Өмнө нь парламентад олны танил бөхчүүд урлагийнхныг оруулан суудал авахуулдаг болсон нь түүний жишиг. Гэхдээ хатуухан хэлчихэд монголчууд одоо “од”-оор өвчлөхөө больчихоод байгаа. Одод биш улстөрчид улс орныг авч явна гэдгийг мэддэг болсон.Сайн ч, муу ч парламентын таван сонгууль өглөө шүү дээ.Сониноос экс маань “Монгол Улсын хүний нөөцийн алтан сан” гэдгийг байгуулж байгаа гэсэн хачирхалтай мэдэгдэл хийж, ёслолын ажиллагаа зохион байгууллаа. Ингэхээр монголчууд бид хэн ч биш болж, төр засагтаа үнэлэгддэггүй байж. Н.Энхбаяр парламентын гишүүн, намын дарга, Ерөнхий сайд, Ерөнхийлөгч байхдаа ард түмнээ огтхон ч тоож үздэггүй байж. Харин өөрийнх нь хэлснээр гудамжинд гарсан хойноо л гэнэт монгол хүний үнэ цэнийн тухай бодож одооноос голж шилэн зорчилж сан хөмрөгт багтаадаг болгож байгаа юм байх. Хачин юм шүү.

Ардчилсан системийг сонгоод 23 дахь жилд монгол хүн үнэгүй байсаар ирсэн гэдгийг төрийн хамаг л өндөр албан тушаалуудыг хашиж байсан ард түмний дарга асан маань ойлгож, монголчууд тэр сан хөмрөгт нь багтахгүй бол үнэгүй, үгүйгээс ялгаагүй тойргийн гадна үлдэх нь гэдгээ ухаарч байдаг.Ингэхээр ардчилсан Үндсэн хууль маань хэрхэх болж байна аа. Үндсэн хуульд хувь хүний эрх ямбыг онцгойлон зааж өгсөн. Үүнийгээ монголчууд бүгд хувь хүн миний үнэ цэнийн баталгаа гэж ойлгодог банв. Н.Энхбаяртан ч дээд албан тушаалуудад байцаалт баяр ёслолуудаар урт шар дээлээ өмсөн үг хэлэндээ ийм утга агуулга байнга цухалдуулан гурван сая орчим ард түмнээ магнайг нь xarapтал биш юм аа гэхэд битүүхэнд нь баярлуулчихдаг, биеийг нь тоолгон маадайлгадаг байв.Гэтэл тэр бүхнээ экс Ерөнхийлөгч маань үгүйсгэчихлээ. Өмнөх үг үйлдэл бүрээсээ татгалзлаа. Тэнгэрээс гэнэт буугаад ирчихсэн цоо шинэ хүний дүрд хувирч одоо л монголчуудад бодитоор харж эхэллээ гэнэ.

Экс Ерөнхийлөгчийн гаргаж байгаа эдгээр үйлдлүүд бол ямар найдваргүй төрийн түшээг дээш дээш нь өргөн дэвшүүлж байсныг харуулж байгаа хэрэг. Тов тодорхойгоорТөрийн бүхий л өндөр албан тушаалыг хашсан хүн гэнэт өнгөт хувьсгал, төрийн эсрэг үймээн самууныг уриалан дуудаж байгаа зэрэг ерөөсөө л хариуцдагын тогтолцоо алдагдаж, Үндэсний аюулгүн байдалд аюул ойртож буйн дохио хэмээн Э.Бат-Үүл парламентын чуулганы индэр дээрээс мэдэгдэж байв. Энэ үнэхээр үнэн. Өмнө нь албан тушаал хашиж байхдаа хийсэн бүхнээсээ урваж, буцаж авирахьш төлөе юу ч хийхээс буцахгүй болтлоо уланрсан Н.Эихбаярын үг үйлдэл бүр монголчуудыг айдаст автуулж байна. Үнэндээ экс Ерөнхийлөгч маань төрд ахнн оролгүй лааз өшиглөн үлдчих вий хэмээн өөреө өөртеө итгэлгүй эргэлзэхийн хэрээр эрээгүй аашлах нь хэрээс хэтэрч байх шиг ээ.