Н.Энхбаяраас үүрд хагацах гэсэн МАН-ын төлөвлөгөө 2009 оны Ерөнхийлөгчийн сонгуулиар ганцхан удаа хэрэгжсэн байх. Түүнээс хойш байнга бүтэлгүйтэж ирлээ. Өнөөдөр ч шууд бус утгаараа Н.Энхбаяраас хараат юм энэ намд байгааг бид харж байна. Аавын хүүд тугал хариулах өдөр байхад туг барих өдөр ирдэг дээ. Өндөрлөж амжаагүй Ерөнхийлөгчийн сонгуулиар МАН-аас нэр дэвшигч өвдөг шороодлоо. Саналын хувь хүрсэн бол ёстой л сураггүй арчуулах байлаа. Гол өрсөлдөгч гэж үзсэн АН-даа бүү хэл гомдогсод гологдогсод гэж цоллодог МАХН-даа нам тавиулахаар байлаа. Ирэх сарын 7-ны өдөр дахин санал хураах товыг Сонгуулийн ерөнхий хорооноос хэл амтайхан мэдээлчихээд байгаа. Үнэн хэрэгтээ дахин санал хураалтын дүн хүрэхгүй гэдгийг хаа хаанаа сайн мэдэж байгаа.  Тийм ч учраас амжилт гаргах магадлал өндөр АН санал хураах өдрийг тэсэн ядан хүлээж, харин МАН-ынхан хоног хугацаа ойртох тусам яс нь хавталзаж сууна. Угшил нэгт МАХН ч ах намын адилаар дахин сонгууль явуулах хүсэлтэй байгаагаа “хувьсгалч эх оронч” хэлбэрт оруулан “Цагаан сонгууль” хэмээн цээжээ дэлдээд эхэллээ. “Цагаан сонгууль” юу байхав дээ. Н.Энхбаярын төлөвлөгөө ийнхүү амжилттай хэрэгжиж мэдэхээр боллоо.

            Ерөнхийлөгчийн сонгуульд өрсөлдсөн МАН, АН хоёулаа л Н.Энхбаяртай уулзсан мэдээлэл цахим мэдээлэлд байгаа нь асар их зөрөхгүй мэдээлэл гэдгийг гадарлаж байна. Одоо түүний үнэд орох цаг мөн. Анх Н.Энхбаяр М.Энхболдтой учраа олохоор санал тавьсан ч тэрбээр хүлээж аваагүй гэдгээ өөрөө хэлсэн. Тэрбээр МАН-ын даргад хандан “Ах нь ерөнхийлөгч болоход чинь дэмжээд гаргаад өгье. Надад Ерөнхий сайдаа өгчих” гэсэн ч уг саналыг хүлээн аваагүй гэдгийг Н.Энхбаяр нь өөрөө хэлсэн шүү дээ. Харин өдгөө “лам олдохгүй болохоор буцахдаа гэлэн гуайгаа” гэдэг үлгэр болж байна. Н.Энхбаяраас ангижрах төлөвлөгөө ганхцан удаагийн сонгуулиар л ийнхүү нуран уналаа. Угаасаа ч нурж эмтэрсээр ирсэн түүхтэй. МАН уугуул нэрээ сэргээн авахтай дөрөө харшуулан МАХН хэмээх нэрийг Н.Энхбаяр авахаар хөөцөлдөж байгаад авчихсан. Авсан даруйдаа МАН-д гомдоод байсан нөхдөөр өөрийнхөө хүчийг сэлбээд авсан. 2012 оны сонгуулиар Н.Энхбаярын бүлэглэл МАН-ын саналыг хувааснаар сөрөг хүчний суудалд суулгачихсан, эрх баригч АН хуучин цагийн хамтрагчаа байсаар байтал Н.Энхбаяртай нэг хөнжилд орж, МАН-ыг засгийн гортигоны цаана үлдээсэн гээд байнга л тэднийг эмтэлж мэрсээр ирсэн.

Сошиал ертөнцөд Н.Энхбаяр Ерөнхий сайд, С.Ганбаатар Шадар сайд гэсэн мэдээлэл хэдийгээр баримтгүй худал мэдээлэл ч үүнээс ч том байж мэдэх зураг харагдаж байна. Гэхдээ яг өнөөдрийн байдлаар Н.Энхбаярт дан дээлтэй Ерөнхий сайдын суудал тэгтлээ хэрэггүй. Гагцхүү Ерөнхийлөгч хэмээх шүүх эрх мэдлийн байгууллагыг баздаг статус түүнд юу юунаас чухал байгааг тэд мэдэж л баймаар юм. Харин ойрын эх сурвалжийн хэлж байгаагар Н.Энхбаяр МАН-ын даргатай уулзахдаа найр тавьсан сураг байна. Учир нь байдал хаашаа ч эргэж мэдэхээр тул Н.Энхбаяр болгоомжилсон байх. Түүнээс бус Н.Энхбаяр ирэх сарын 7-ны дахин санал хураалтын ирцийг хүргэхгүй аргаа “Цагаан сонгууль” хэмээн С.Ганбаатараар бахируулж байгаа нь илт.

            Нөгөө талаас Ардчилсан намаас нэр дэвшигч Х.Баттулга түүнд бараалхасан сураг бий. Мэдээлэл цацагдсан нь хэдийгээр баримт үгүй ч уулзахаас өөр ямар ч арга байхгүй. Баримтгүй мэдээллийг сөхвөл “Женко” түүнд хандан МАХН-д өгсөн саналыг дахин санал хураалтаар өөртөө юүлүүлэх тухайд санал тавьсан байна. Энэ бол Н.Энхбаярын хувьд гарын үзүүр л хөдөлгөх ажил хэдий ч өөрийнхөө орон зайг илүүд тавьж таарна. Өөрөөр хэлбэл, дахин санал хураалтын хүч дутаж гэмээнэ дахин сонгууль зарлана, дахин сонгууль зарлахаар Н.Энхбаярт өөрийнхөө бярыг үзэх боломж нээгдэнэ шүү дээ. Үүнээс том эрх ашиг гэж юусан билээ. Гэхдээ гудамжинд гарч, шоронд орж, шороонд булуулахдаа тулж явсан түүнд аливаа саналыг эерэгээр хүлээж аваад эвтэйхэн өөртөө эргүүлэх нь л чухал байгаа. Тэгэхээр онолын хувьд бол Н.Энхбаяр Х.Баттулгад эрс татгалзсан хариу өгөөгүй байх. Байдлыг харсан тандсан хариу л өгсөн байж таарна. Байдал өөрөөр эргэж, дахин санал хураалтын хувь хүрлээ гэхэд ялах магадлал өндөр хүн нь Х.Баттулга. “Женко” Н.Энхбаярын үгээр Ц.Элбэгдорж нарыг шалгаж цагдаад байхгүй ч тэр хоёрт нэгдэж болох эрх ашиг олон бий. Н.Энхбаяр ахиад л үнэд орж байна. Хэрвээ энэ сонгуул удаан жонхуурвал ад үзээд байсан Н.Энхбаяраа суган доогуураа алдахаас өөр зам харагдахгүй байна.

С.Ууганбаяр

Шуурхай.мн