Орон нутгийн сонгуулийн нэмэлт санал хураалт өнгөрсөн долоо хоногийн ням гарагт болж өнгөрсөн билээ. Санал хураалтын дүнгээр нийслэлд МАН ялалт байгуулсан. Тодруулбал, 9 дүүргээс зургаад нь ялалт байгуулсан юм. Харин аймгуудын дүн мэдээг дөнгөж сая СЕХ-ноос мэдээллээ. Аймгуудын ирц 63.2, дүүргийнх 56.3 хувьтай байсан нь улсын хэмжээнд 60.1 хувь нь санал хураалтад оролцсон юм.

Гэвч өнгөрч буй долоо хоногт Баянзүрх дүүргийн сонгуулийн дүнг эсэргүүцэж АН-ынхан баахан жагсаал цуглаан зохион байгуулав. Сонгуулийн дүнг эсэргүүцэгчид авто замын хөдөлгөөний хүртэл хааж баахан шуугиан тарьсан. Гэвч үүнийг иргэд төдийлөн эерэгээр хүлээж аваагүй билээ.

Гэтэл бусдыг булхай, луйвар хийлээ хэмээн жагсаал, цуглаан зохион байгуулж байсан АН-ынхан өөрсдөө нэмэлт санал хураалт болдог өдөр Баянзүрх дүүргийн саналаа өгөөгүй иргэдэд маш их хэмжээний мөнгө тараасан болох нь тодорхой боллоо. Сурсан занг сураар боож болдогүй гэдгээр нэр дэвшигчид нь ядарсан сонгогч олонд хэдэн халтар төгрөг, түлээ нүүрс, гурил будаагаар саналыг нь худалдаж авахыг оролдсон тохиолдол нэлээд гарлаа. Намын дээдс нь учраа олохгүй баахан бужигнаантай байгаа энэ үед шинэ цагийн шинэчлэгчид нь баруун солгойгүй мөнгө тарааж хуулийг гууль болгожээ.

Ирц хүрээгүй сонгуулийн дараа АН-ынхан “СЕХ саналаа өгөөгүй иргэдийн нэрсийн жагсаалтыг авч болно гэж хэлсэн. Гэтэл дүүргийн сонгуулийн хорооныхон сонгууль өгөөгүй иргэдийн нэрсийн жагсаалтыг гаргаж өгөхгүй байна. Гаргаж өгтөл нь Сүхбаатарын талбайд жагсаал цуглаан зохион байгуулна” гэж мэдэгдээд сошиал ертөнцийн иргэдээс зэмлэл хүртээд таг болсон. АН-ын хэвлэлийн багаас гаргаж байсан дээрх мэдэгдэл иргэдийн хардаж байсан шиг цаанаа учиртай байж. Саналаа өгөөгүй иргэдийг олж байгаад гэрийн хаягаар очиж мөнгө өгөх, утсаар нь холбогдож АН-д санал өгөхийг уриалж мөнгө амлаж байх жишээтэй. Дахин санал хураалтын үеэр нэг сонгогчийн санал захын гэр хорооллын хэсгээр 10 мянган төгрөг, төвийн хэсгээр 20 мянган төгрөг, зарим хэсгээрээ бүр 30-40 мянган төгрөгийн үнэ хүрчээ. Гэвч харамсалтай нь тэдний бодол талаар болж иргэд мөнгийг нь аваад сонголтоо өөрийн бодлоор хийсэн бололтой. Түүгээр ч барахгүй “тасалбараа авч ирж өг. Таны санал компьютер дээр хэнд өгсөн нь гараад ирдэг” хэмээн дарамталж байх ч жишээтэй.

Та бүхэн АН-ынханы мөнгө тарааж, сонгуулийн хууль зөрчсөн баримтыг доорх бичлэгээс дэлгэрэнгүй үзнэ үү. Тэд ямартаа ч 1, 4, 5, 10, 19 дүгээр хорооны иргэдэд мөнгө хэрхэн тарааж буй болон тараахаар ярьж буй нь энэхүү баримтаас тодхон харагдана. Харин баримтаар нотлогдоогүй мөнгө тараасан тохиолдол цаана нь хэд байгаа АН-ынханаас өөр хэн ч таашгүй юм.

Сонгуулийн хууль зөрчлөө хэмээн жагсаал цуглаан хийж иргэдийн амар тайван байдлыг алдагдуулж, олон нийтийн оюун санааг буруу тийш эргүүлэхийг ордож буй АН-ынхан өөрсдөө ийм нөхцөл байдалтай сонгуульд оролцжээ. Энэ шудрага ёс мөн үү. Тэр ч байтугай өнгөрсөн 2012 оны сонгуулиар Баянзүрх дүүрэг дээр АН-ынхан засгийн эрхийг авахын тулд яаж хүч түрж аашилж байсан нь хэн хүний санаанд тодхон байгаа биз ээ. Цагдаагийн байгууллагыг ашиглаж хүч түрж иргэдийн сонголтыг уландаа гишгиж явсан тэд өнөөдөр өөрсдөө хуулиа дээд зэргээр зөрчсөн хэрнээ олон нийтийн оюун санаанд буруу хандлага үлдээж, иргэдийн ажил амьдралыг тасалдуулж байгаа нь хачирхалтай.

Дээрх бичлэгийг үзсэн хүн бүхэн дор бүрнээ хэн нь хууль зөрчсөн, хэн нь хууль зөрчөөгүй вэ гэдэг асуултыг хариултыг олох биз ээ.

Үргэлжлэл бий…

Ч.Ган