… Их сургуульд байхад япон багш маань ийм гарчигийн дор өгүүлэл бичих даалгавар өглөө. Хориод жилийн өмнө дөө. Монгол хүн бол уужуу, цайлган, дайламхай, зочломхой, хулгайчгүй нохойгүй, гэнэндүү гээд л… Түүнийгээ жигтэйхэн баримттай тайлбарлаад. Хот газрын охин би хөдөөгөө бодож байгаад л бичсэн хэрэг байх. Эсвэл нийгмийн харилцаанд ороогүй гэнэн цагаан оюутны бодол байсан ч байж болох. Магад бид сайхнаа ярих гэхээр өнөө малчин нүүдэлчин, хаан түүхээ л ярихгүй юм бол энүүхэндээ сайн зүйл хомсдуу л болсоных байх.

Гадаад далайд цөөнгүй жил амьдарч, ажиллаж байсных эх орноосоо холдохоор нүүрсний утаа минь хүртэл хачин сайхан үнэртээд, юм бүгдээ хайрлан өмөөрөх сэтгэл төрдгийг мэднэ ээ. Энэ бол сайн сайхнаа олж хардаг гэхээсээ эх нутгаа эрхгүй санадаг элэг зүрхний, хэнд ч төрдөг хайр байх. Холоос тэмүүлэн тэмүүлэн нутаг усандаа ирээд, нилээд төвхнөлөө. Санасан сэтгэлд үүссэн сайн сайхан аажмаар бүдгэрэхүйд нааш тэмүүлсэн сэтгэлээ эргэн эргэн нягтлах үе бас цөөнгүй гарах юм. Гадаадад үлдсэн үе тэнгийн найз нар минь хамаагүй овор, ядаргаа багатай, тайван амьдарч байгааг ч үе үе уулзахдаа мэдэрч байна. Эх орноо мууллаа, чи яваач тэгээд гэх байх л даа. Явахгүй ээ би. Иргэн хүн шиг эх орноо хайрлаж, монгол гэж хий цээжээ дэлдэж, юм л бол тэртээ зууныг ярьж өвчигнөхгүй зүгээр л сайхан “сэхээнтэн” байж айвуу тавиу амьдармаар байна. Ядаж эх орноо чиммээр байна.

Монгол хүний нийтлэг сайн чанарыг нэрлээч гэвэл за байз юу гэх билээ гэж сүүлийн үед их бодох боллоо.
Бүтээхээсээ илүү нурааж, сайшаахаасаа өмнө шардан атаархаж, ухаж ойлгохоосоо өмнө тахин шүтэж, бодохоосоо өмнө ярьж амлаж, хийхээсээ илүү хэл амаа билүүдэж, тулга тойрч биесээ хэмлэх бид өнөөдөр яг хэн бэ?!!

Бид аливаад хэт савламхай хандаж байна. Тулхтай үндэсний сэхээтний давхарга дутсаных! Үндэсний сэхээтэн гэж хэвтээ захтай дээл өмсч, гадны юм бүгдийг үзэн ядаж, хөөж тууж, өөрсдийгөө дэлхийд байхгүй хүмүүс мэт хөөрүү дүвчигнэж, сайхан түүхээ уллаж байгаа нэгнийг хэлэхгүй. Газар үзэж нүд тайлсан, 21-р зуунд наанадаж дэлхий нийтийн хэлээр төвөггүй нэвтэрдэг, хөгжиж дэвшиж чадсан улсын хүлээн зөвшөөрөөд буй боловсролын хэмжүүрийг хүндэтгэдэг мэддэг, үүх түүхээ хэнээс ч дутахгүй хүүрнэж, аялгуу сайхан хэлээрээ төгс төгөлдөр ярьдаг, чухал нь хүнлэг хийгээд үнэн нэгэн гэж өчүүхэн би бодно.
Үндэсний сэхээнтэн үгүйлэгдэж байна…Байвал амь амиа үл бодон нэгдэж, сайхан монгол орноо хөгжүүлэн дэвшүүлье, найзлан нөхөрлөе, бас өөрчилье!