Үндэсний их баяр наадмын өмнөх өдөр буюу 2015 оны 7 сарын 09-ний өдөр “Халх голыг чөлөөт бүс болгох тухай” УИХ-ын 75 дугаар тогтоол батлагдсан. Улмаар эцэг өвгөдийн бүлээн цус, халуун амиараа сольж үлдээсэн газар нутгийг сахин хамгаалж буй 600 гаруйхан иргэдтэй Халх гол суманд 100 мянга гаруй хятад иргэд оршин сууж, тариа ногоо эрхэлж, үр хүүхдээ нутагшуулах боломжийг бүрдүүлсэн юм.

Угтаа Атарын аян ид өрнөж байх 1970-аад онд ЗХУ-ын эрдэмтэд Халх голыг судалж үзээд танай улсын газар тариалангийн гол амин судал нь энд байна. Ямар нэгэн тохиолдлоор энд газар тариалан эрхэллээ гэж бодоход бусад хэсгийн үржил шим муудаж, цөлжилт үүсэх нөлцөл бүрдэнэ хэмээн тооцсон тул  Халх голыг Монгол улсын нөөцөд авсан түүхтэй.

Гэвч Халх голыг хөдөө аж ахуйн Чөлөөт бүс болгоно хэмээн Р.Бурмаа сайд тэргүүтэй нөхдүүд өдөр шөнөгүй хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр төлбөртэй мэдээ цацаж, иргэдийн тархийг угааж байна. Түүгээр ч үл барам Өргөдөлийн байнгын хорооны дарга О.Баасанхүү гишүүнийг Халх голд очиход зохион байгуулалттайгаар гадны иргэдийг авчирч уриа лоозон бариулж зогсоон, дэмжиж байна хэмээн хашгируулж байсан гэгддэг.

Тэгвэл УИХ-ын гишүүнийг бүрэн эрхийнх нь хугацаанд гэм буруутай гэдгийг нь анх удаа Шүүхээс тогтоолоо. Тодруулбал, Р.Бурмаа сайд Халх гол сумын иргэдийн өмгөөлөгч Г.Батбаярыг нутгийн иргэдийг турхирч, өөрийнх нь нэр төрд халдсан үндэслэлээр өнгөрсөн 9 дүгээр сард шүүхэд өгч, хариуд нь ч Г.Батбаяр гишүүн Р.Бурмаа сайдыг өөрийнх нь нэр төрд халдаж, буруутай шийд гаргасан үндэслэлээр гомдол мэдүүлээд байсан юм.

Улмаар Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхээс ХХАА-ын сайд Р.Бурмааг буруутай хэмээн шийдвэрлэсэн байна. Ингэснээр Халх гол сумын өмгөөлөгч Г.Батбаяр ялалт байгуулж, цаашлаад Р.Бурмаа сайдыг Ёс зүйн байнгын хороонд өгч, Халх гол сумыг Чөлөөт бүс болгох тухай УИХ-ын тогтоолыг ч хүчингүй болгох  нөхцөл нь бүрдэж байгаа юм.

Г.Итгэл