Улаан буудайн үнийн маргаанаас үүдэлтэй дуулиан үргэлжилсээр байна. Өнгөрсөн онд 370 мянган тонн буудай хураан авсан бол энэ жил 439 мянган тонныг авна гэж байгаа. Гэвч тариаланчдын урам хугарах янзтай. Үйлдвэр хөдөө аж ахуйн яамнаас улаан буудайн үнийг нэлээд хатуу тогтоов. Тонн тутмыг нь 500 мянгаас дээш гаргахгүй гэв. Тариалан эрхлэлтийг дэмжих сангаас олгож буй 100 мянгын урамшуулал нь нийт ургацын дөнгөж 30 орчим хувийг хамарч байгаа аж. Өөрөөр хэлбэл, тариаланчид махаа зулгаах нь холгүй зүтгэн байж ургуулсан улаан буудайнхаа хэмжээгээр урамшуулал авч чадахгүй тул алдагдалд орох ажээ. Дээр нь саяхан, есдүгээр сарын 30-нд Үйлдвэр хөдөө аж ахуйн яам нь Оросоос импортын улаан буудай 50 орчим мянган тонныг оруулж ирэхээр болжээ. Гайхалтай юм. Ид ургац хураалт өрнөх үеэр үндэсний тариаланчдынхаа тарьж ургуулсан улаан буудайг авахгүй, Оросоос л авна гээд байгаа нь бүр аймаар. Уг нь Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж есдүгээр сарын дундуур газар тариалангийн гол бүс нутаг Сэлэнгэд очиж тариаланчидтай уулзахдаа “Оросоос импортын улаан буудай авч болохгүй. Үндэсний үйлдвэрлэгчдээ дэмжиж, ойлголцлын бичиг баримттай болох нь зөв. Төрд нэгэнт хүч нь байгаа учраас аль болох хийж байгаа хүмүүсээ сонс. Болж өгвөл удаан хугацааны бодлого гаргаад, 10-20 жилийн бодлогоо тодорхойлох хэрэгтэй” гэж Үйлдвэр хөдөө аж ахуйн яамныханд хэлж байлаа. Гэтэл маргаашаас нь энэ бүгдийг яамны нөхөд мартаж орхив.

Манай тариаланчид улаан буудайн тариалалтаар дотоодын хэрэгцээгээ бүрэн хангахуйц өсч өндийсөн. Харамсалтай нь цөөн хэдэн хүний явцуу сонирхол, хорлонтой явдлаас болоод тариалсан улаан буудай нь ийнхүү хог дээр хаягдахад хүрч байна. Ийм хөгийн ажлыг голлон зохион байгуулагчид нь “Улаанбаатар гурил” компанийн эзэн Ц.Баатарсайхан, Үйлдвэр хөдөө аж ахуйн яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга Х.Золжаргал мэтийн хүмүүс гэж эх сурвалжууд хэлж байна. Есдүгээр сарын 30-нд Оросоос улаан буудай авах шийдвэр гаргасных нь бараг маргааш нь долоон вагон улаан буудай хойд хөршөөс Монгол руу ачигдан ороод иржээ. Ингэхдээ гаалийн бүрдүүлэлт огт хийгдээгүй, хорио цээрийн дэглэмийнхэн мэдээгүй гэж байгаа юм. Энэ юу вэ. Хулгайн аргаар яаран сандран чанарын баталгаагүй Орос будаа тээх нь хэнд ашигтай вэ. Төрийн буюу татвар төлөгчдийнхөө мөнгөөр ингээд Оросын тариаланчдыг дэмжээд байх уу. “Улаанбаатар гурил” компани зэрэг хэд хэдэн томоохон үйлдвэрүүд ийм хогийн гэрээгээ Оросуудтай аль эртнээс хийчихээд яамныхаа Төрийн нарийн бичгийн дарга мэтийн нөхдийг “шордож” байсан юм байна л даа, хууль журмаа зөрчин байж улайрсныг харахад. Үйлдвэр хөдөө аж ахуйн яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга Х.Золжаргал нарын бүлэглэл Монголынхоо тариаланчдыг дэндүү дорд үзэж буй нь энэ. Тариалан эрхлэгч шударга иргэд тэдэнд дургүйцэж байна. Хулгайн замаар импортын будаа оруулж ирснийг нь цагдаагийн байгууллагаар шалгуулахаа мэдэгдлээ. Мөн Үйлдвэр хөдөө аж ахуйн яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга Х.Золжаргалыг огцруулахыг шаардаж буй ажээ.
О.Баяр

Шуурхай.мн