Тахарын ерөнхий газ­рын дарга нарын таа­рамж­гүй харьцаанаас болж до­тооддоо асуудал үүсчээ гэж ярих боллоо. Тодруулбал тус газрын Тамгын газрын дар­гаар то­милогдон ажил­лаж байсан Ц.Ганболд даваа гарагт ажлаас чөлөөлөгдөх өргөдлөө өгчээ.

Тэрбээр өмнө нь Хууль зүйн яамны Дотоод хэргийн бодлогын хэрэгжилтийг зохицуулах газрын даргын албан ту­шаалыг хашиж байсан туршлагатай нэгэн. Гэ­тэл түүний өргөдлөө өгсөн шалт­гаан нь Ц.Азбаяр ажилдаа хариуцлагагүй хайнга хандсан гэж шийтгэл оноох гэж байхад нь тэр­бээр “Би ямар ч ажлын ха­риуцлага алдаагүй” гээд шийтгэл оноохоос нь өмнө ийнхүү аж­лаасаа чөлөө­лөг­дөх өргөдлөө өгөөд байгаа аж.

Ямартай ч тус газрын удирд­лагууд болон Ц.Ган­болд ажлаа өгөх болсон шалт­­гаанаа ихэд нууцалж байгаа юм билээ. Ер нь ч байгуулагдсан цагаасаа эхлээд л иймэрхүү асуудлаа нууцалсаар өдийг хүрсэн байдаг. Өөрөөр хэл­бэл тус газ­рын дарга Ц.Аз­баяр алба хаагчидтайгаа учраа ололцож чадахгүй мөн хөдөө орон ну­тгийн то­мил­­гоонуудыг ч хийх­гүй бай­гаа­гийн улмаас тэд са­нал зөрөлдсөн аж.

Ц.Азбаяр тус албанд томилогдохоосоо өмнө Цаг­даагийн байгууллагын мэ­дээлэл судалгааны төвийн даргаар ажиллаж байхдаа гэмт хэргийн статистик тоог буруу гаргасан гэж арга хэмжээ авахуулж албан ту­шаал бууран, ЦЕГ-ын төв архи­вийн газрын даргаар то­­ми­логдож байсан нэгэн. Түүнчлэн тус газрын дэд дарга Б.Батзориг нь айм­гуудын Тахарын албаны тасаг хэлтсийн дарга нарыг томилохдоо доод хүмүүсээ шалгалтад оруулалгүй өөрийн биеэр шалгалт аван ихэд будилуулсан тухай нэгэн шалгуулагч мэ­дээлж байсан. Өөрөөр хэлбэл дээрх хоёр нөхөр Тахарын албыг танилын алба болголоо гэж олон хүн гомдоллох болсон юм. Товчхондоо дарга нарын энэхүү бусармаг ажилгаанаас болж тус алба бужигнаад эхэлсэн гэсэн үг.

Эх сурвалжийн мэдээлж буйгаар “Тамгын газрын дарга Ц.Ганболд нь улсад 10 гаруй жил ажиллахдаа ямар ч хий гаргаж байгаагүй. Түүнийг Тахарын ерөнхий газрын удирдлагууд ажил­даа хариуцлага алдсан гэх шалтгаанаар шийтгэл оноох гэж байхад нь тэрбээр өөрөө урьдчилж ажлаас чө­лөөлөгдөх өргөдлөө өгсөн. Уг нь Ц.Ганболд ажлын хариуцлага алдах хүн биш. Тэр зөвхөн шударга ажил­ласныхаа төлөө шийтгэл авах болсон” гэж байв.

Товчхондоо өөрсдийн гэ­сэн орон байргүй, хууль нь хэрэг­жихгүй, дотооддоо учраа олохгүй байгаагийн улмаас тус газарт орсон зарим нэг дарга цэрэг нарын дунд зөрчил үүсэх нь элбэг байдаг аж.

Анх тус албыг байгуулагдахад хүмүүс маш их эргэлзэж байсан. Учир нь АТГ, УМБГ, прокурорын байгууллага, ЦЕГ гээд маш олон хүчний байгууллага байхад энэ Тахар юунд хэрэгтэй юм бэ гэж гайхсан нь олон. Энэ албыг олон нийт сайшаалтай хүлээж аваагүй ч тус албаны хуулийг өнгөрсөн оны долоодугаар сарын 22-ны өдөр баталснаар хүчин төгөлдөр мөрдөхөөр болсон.

Тодруулбал Цагдаа, хууль, шүүхийн байгууллагын өөрчлөлттэй холбоотой шинээр батлагдсан хэд хэдэн хууль энэ оны нэгдүгээр сарын 1-нээс мөрдөгдөж эхэлсэн гэсэн үг. Үүний нэг нь Тахарын албаны тухай хууль юм. Уг хуулийн хэрэгжих хугацаа аль хэдийнэ болсон ч орчин нөхцөл бүрэлдээгүй байгаа нь харамсалтай. Тиймдээ ч тус газар өдгөө ШШГЕГ-ын хажуу өрөөг түрээсэлж татвар төлөгчдийн мөнгийг хий дэмий урсгасаар сууна. Тус албаны үндсэн чиг үүрэг нь маш сонирхолтой. Тухайлбал Тахарын алба шүүх, шүүгчийн аюулгүй байдлыг хангах, гэрч, хохирогчийг хамгаалах, яллагдагч, ялтныг хуяглан хүргэх, оргон зайлсан яллагдагч, ялтныг эрэн сурвалжлах, ялтан шилжүүлэх, яллагдагч, гэрчийг албадан ирүүлэх гэсэн зургаан чиг үүргийг хэрэгжүүлэхээр заасан байдаг юм.

Энгийнээр хэлбэл, экс Ерөн­хийлөгч Н.Энхбаярын оймс­той хөлийг нь гозол­зуулаад баривчилдаг шиг үйл явдал давтагдахгүй, зохион байгуулалт муутай, эмх замбараагүй, элдэв шуугиан тарьсан байдлыг Тахарын алба таслан зогсооно гэсэн үг.
Зарим нэг хүчний байгууллагын эрх мэдэл бүхий хүмүүсийн ярьж буйгаар “Тахарын албаны тухай хуулийг хэрэгжүүлэх бэлтгэл ажлыг Засгийн газар, Хууль зүйн яам хангалтгүй хийсэн. Хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж байх ёстой эл хууль өнөөдөр цаасан дээр л буусан болохоос биш бодит амьдрал дээр хэрэгжсэн зүйл алга. Өнгөрсөн оны аравдугаар сард байгуулагдсан тус газарт энэ оны төсөвт 10 тэрбум төгрөг төсөвлөсөн. Гэтэл хэзээ хуулийн дагуу ажиллах вэ гэдэг нь бүрхэг байгаа учраас тус газрыг татан буулгах хэрэгтэй гэж олон алба хаагч нар хүсч байгаа” гэв.

Тахар хүн хүч нь хүрэлцэхгүй цагдаагаас л гуйна

Харин УИХ-ын гишүүн Хууль зүйн сайд асан Ц.Нямдорж “Би энэ асуудлаар их олон ярьж байсан даа. Гэрч, хохирогчийг хамгаалах хуулийн төслийг чинь миний үед хийж байсан юм шүү дээ. Түүгээр бол шинэ алба байгуулахгүйгээр одоогийн цаг­даагийн хү­рээндээ л хамгаалалтыг нь хийгээд явах бололцоо байсан. Нөгөөтэйгүүр, Тахарын албыг 500 хүнтэй байгууллаа гэхэд Улаанбаатар хот, бүх аймагтаа хуваахаар нэг газарт хэдэн тахар байх юм. Хүн хүч нь хүрэлцэхгүй цагдаагаас л гуйна. Цагдаа нь манайд хамаагүй, асуудлаа шийд гэвэл тэгээд л хад мөргөнө шүү дээ” хэмээв.

Ямартай ч хүмүүс эл албыг янз бүрээр хүлээн авч байна. Гэхдээ жирийн иргэд ойлгохгүй. Зөвхөн хүчний байгууллагынхан өөрсдөө утга учрыг нь сайн мэдэж байгаа учраас ийнхүү ярьж буй юм.

Тодорхой хугацааны дараа бид хуульд заасан үүргээ хэрэгжүүлнэ

Харин өнгөрсөн оны нэгдүгээр сард ажлаа авч байсан Тахарын ерөнхий газрын дарга Ц.Азбаяр ийнхүү хэлж байсан юм. “Ажилчин авах сонгон шалгаруулалтыг зарласан. Одоо­хондоо ажил жигдрээгүй байна. Тодорхой хугацааны дараа Та­харын ерөнхий газар хуульд заасан үүргээ хэрэгжүүлж эхэлнэ. Мөн шүүгчийн аюулгүй байдлыг хангах, яллагдагчийг хуяг­лан хүргэх, шүүх хурлын аюулгүй байдлыг хангаж ажиллах зэрэг чиг үүргээ хараахан хэрэгжүүлж эх­лээгүй” гэж байсан. Юутай ч түүнийг ингэж ярьснаас хойш дөрвөн сарын хугацаа өнгөрсөн ч бэлтгэл ажил нь жигдрээгүй байгаа юм.

Олны шүүмжлэлийг чам­гүй хүртэн байж бат­лагдсан Тахарын албаны тухай хуу­лийг хэрэгжүүлэхэд байр, хүний нөөц гээд олон асуудал бий аж. Иймээс шүүх засаг­лалын хараат бус байдал хэзээ биелэлээ олж, батлагдсан хууль хэзээ хөрсөн дээр буух нь тодорхойгүй хэвээр байгаагийн дээр дотоодын зөрчил нь улам хурцадвал тус газрын ажил урагш явах болов уу гэдэг ч асуудалтай байна.

Р.Төгс

Эх сурвалж: