Дархан-Уул аймгийн цагдаагийнхан хүн амины хэргийг үгсэн дарагдуулсан уу

Одоогоос таван сарын өмнө буюу өнгөрөгч есдүгээр сарын 21-нд Дархан-Уул айм­гийн Дархан сумын нутаг дэвсгэрт 25 настай Ж.Мөнхчимэг гэх эмэгтэй найз залуугийнхаа гэрт учир битүүлгээр амиа алдсан хэ­рэг гарсан.

Бид эл хэргийн араас нэхэн сурвалжилж 2014 оны хоёрдугаар сарын 19-ний ¹032, 24-ний ¹035 дугаартаа “Дархан-Уул айм­­гийн цагдаагийнхан хүн амины хэргийг үгсэн дараг­дуулсан уу”, “Талий­гаач Ж.Мөнхчимэг Ж.Мягмар­дорж­той амьд­рах­гүй гэдэг байжээ” гэсэн гарчигтай хоёр цуврал нийтлэл хүргэсэн билээ.

Дахин хэлэхэд талийгаач Ж.Мөнхчимэгийн аав, ээж охиноо найз залуу болох Ж.Мягмардорж гэгч балмад эрийн гарт амиа алдсан, байг гэхэд охиныг нь амиа хорлоход ямар нэгэн байд­лаар нөлөөлсөн гэж хар­даж байгаа.

­Үүнийгээ ч тухайн үед өмгөөлөгчөөрөө дамжуулан хэргийг шалгаж байсан Дархан-Уул аймгийн Цаг­даагийн газрын Мөрдөн байцаах тасгийн мөрдөн бай­цаагч, цагдаагийн ахмад Э.Золзаяад уламжилсан байдаг.

Харин “Үхсэн хүн үг хэлэх биш” гэсэн шиг эл хэргийг мөрдөн шалгах ажиллагаа дутуу дулимаг явагдсан нь эрхгүй анхаарал татаж байна.

Тэр ч битгий хэл Дархан-Ууд аймгийн Цагдаагийн газрын дарга, хурандаа Ц.Намсрайжаваас эхлээд дарга цэрэггүй талийгаач Ж.Мөнхчимэгийн нэрийг хэлэх төдийд “Өнөөх амиа хорлосон уу” гээд мэ­дээлэл өгөхөөс эрс татгалзаж бай­гаа нь хууль хянал­тын­­­­хан төдийгүй шүүх эм­­нэл­гийн ажилтнууд хэр­гийг үгсэн дарагдуулсан ч байж болзошгүй гэх хардлагыг төрүүлээд байгаа юм.

Тэд 2013 оны арваннэг­дүгээр сард хавтаст хэргийг хааж, хэрэгсэхгүй болгосон атлаа өнгөрсөн сарын 17-ноос дахин шалгаж эхэлсэн нь олон хүнд эргэлзээ төрүүлсэн төдийгүй мөрдөн байцаагч, цагдаагийн ахмад Э.Золзаяаг хэргийг дутуу шалгасан гэдгийг харуулж байгаа юм.

Мөрдөн байцаагч Э.Золзаяа хэргийг дутуу шалгасан

Учир нь бид хэргийг яагаад дахин шалгах бол­сон тухай лавлахаар тус аймгийн Цагдаагийн газ­рын Мөрдөн байцаах тас­гийн дарга, цагдаагийн хо­шууч Б.Чулуунтамиртай холбогдож байсан. Тухайн үед бидэнд “Наад хэргийг чинь өмнө нь мөрдөн бай­цаагч Э.Золзаяа шалгасан. Одоо С.Сүхбаатар гэж чадварлаг мөрдөн байцаагч шалгаж байгаа. Хэргийг яаж шалгах нь хувь хүний ур чадвартай л холбоотой” гэх утгатай үгийг хээв нэг хэлж байсан.

Бид талийгаач Ж.Мөнх­чимэгийн хэрэг дээр ажил­лаж байгаа өмгөөлөгч Д.Энх­туяатай уулзсан. Тэр­бээр “Дархан-Уул айм­гийн цагдаагийнхан хэргийг дутуу шалгасан. Миний хү­сэлтээр хэргийг дахин шал­гаж байна. Хэд хоногийн өмнө хэргийг шалгаж байгаа мөрдөн байцаагч С.Сүхбаатартай уулзсан. Ж.Мягмардоржийн өмнөх эхнэр болон талийгаачийн ар гэрийнхнээс мэдүүлэг авсан байна лээ. Хэргийг шалгаж дуустал тодорхой мэдээлэл өгөхгүй гэсэн” гэв.

Түүний ярьж буйгаас үзэхэд Дархан-Уул аймгийн Цагдаагийн газрын Мөрдөн байцаах тасгийн мөрдөн байцаагч, цагдаагийн ахмад Э.Золзаяа хэргийг шалгах явцдаа бүр наад захын хэд хэдэн зүйлийг тодруулаагүй аж.

Энэ талаар өмгөө­лөгч Д.Энхтуяа хэлэх­дээ “Талийгаач Ж.Мөнх­чимэг найз залуу Ж.Мягмар­доржийн гэрийн хөшиг тогтоочоос өөрийгөө дүү­жилж нас барсан тухай эцэг, эх нь ярьдаг. Би тухайн үед мөрдөн байцаалтын туршилт хийлгэх хүсэлт тавьсан.

Өөрөөр хэлбэл талий­гаачийн биеийн жинтэй тэнцүү хэмжээний зүйлийг хөшиг тогтоогчоос дүүжлээд хэдэн цагийн хугацаанд амиа алдах магадлалтайг тооцож туршилт хийлгээч гэсэн юм. Гэвч миний хүсэлтийг мөрдөн байцаагч Э.Золзаяа хүлээж аваагүй.

Түүнчлэн “Хамгийн наад зах нь Ж.Мягмардоржийн өмнөх эхнэрээс байцаалт авах ёстой байсан. Тэр хү­нийг ямар ааш авиртай гэдгийг нь зайлшгүй тод­руулах шаардлагатай. Энэ хүсэлтийг бас л хүлээж аваагүй.

Дээр нь талийгаач Ж.Мөнхчимэгт задлан шин­жилгээ хийсэн эмчээс мэ­дүүлэг авах хү­сэлт гар­гасан. Учир нь талий­гаачийн цогцост цээж­ний өмнөх хэсэгт 0.2-0.5 см-ийн хэмжээтэй хөхөлбөр ягаан толбонууд байдаг юм. Хэлний үзүүрээ хазаад тасалчихсан байсан. Энэ нь ямар хүчин зүйлээр үүсэх боломжтой, гадны нөлөөнөөс үүссэн эсэхийг мэдэх шаардлагатай байсан ч яагаад ч юм тодруулаагүй байсан” гэв.

Талийгаач Ж.Мөнхчимэгийг сүрдүүлсэн зурвас олджээ

Хохирогч Ж.Мөнх­чимэгийг амиа алдсаны дараахан “хайртай, дуртай” гэж явсан Ж.Мягмардорж гэгч этгээд усанд хаясан чулуу шиг ор сураггүй алга болсон байдаг. Одоо түүнийг хаана, юу хийж явааг хэн ч мэдэхгүй. Харин ойрын нэгэн эх сурвалжийн өгүүлс­нээр Ж.Мягмардорж дахиад нэг эмэгтэйтэй нэр холбогдоод явж байгаа сурагтай.

Түүнчлэн тухайн үед талийгаачийн ар гэрийн­хэнд мөрдөн байцаагч Э.Золзаяагаар дамжуулан “Ж.Мөнхчимэг нас барсан нь надад ямар ч хамаагүй. Яах вэ, буян бодож хоёр сая төгрөг өгье, авбал ав” гэж байжээ.

Энэ талаар талийгаачийн аав Л.Жаргалсайхан “Ж.Мягмар­дорж бидэнтэй нэг ч ирж уулзаагүй. Одоо уулзаад ч яах юм. Гэхдээ үнэхээр охинд маань хайртай, насны зөрүүнээс болоод хэлж чадахгүй байсан бол учир шалтгаанаа хэлж болно шүү дээ. Бид хүн л юм чинь ойлгоно. Гэтэл тэгээгүй. Бүр буян бодож хоёр сая төгрөг өгье, авбал ав гэсэн байсан. Ийм хайр сэтгэл гэж байх уу. Охиныг минь ашиглаад хаях бодолтой байсан юм билээ” гэж ярьж байсан.

Талийгаачийн үхлээс хойш сураггүй байгаа Ж.Мягмардоржийн бичсэн байж болзошгүй нэг зурвас олдсон юм. Уг зурваст “Чиний сувилагч гэж юу байсан юм. Хүний хайр даахгүй новш. Бусад банди нарынхаа зугааг гаргаад бос­сон боожгойг нь буулгаад явж бай. Банди нар боов нь босохоор л чамайг орой үдэш дууддаг биз дээ. Хүний дэвсгэр болохоор хөнгөнөөр нь чамайг шаадаг. Чи олон хүний зугааг гаргаж буян үйлдэж яваарай.

Чи намайг ингээд зүгээр хулхидаад явна гэж бодож байна уу. Хуцваа новшоо, харж л байгаарай. Чи на­майг их басаж байна, тэ. Чи үхэх авсаа өөрөө бэлд­лээ шүү. Чи муу юу ч биш болно. Чиний бүх хог новшийг гаргаад хаячихсан. Чи олж авч чадахгүй, илүү уйлах болно. Чи бид хоёр их л зууралдана даа, харж л байгаарай. Гэхдээ урьдынх шигээ биш өөрөөр зууралдах болно” гэж бичсэн байжээ.
Талийгаачийн ар гэрийн­хэн болон эл хэргийг өм­гөөлж байгаа өмгөөлөгч Д.Энхтуяа дээрх зурвасыг Ж.Мягмардорж бичсэн гэж үзэж байгаа аж. Гэтэл мөр­дөн байцаалтын явцад эл зурвасыг огт шал­галгүй хэр­гийг хаасан байдаг.

Прокурор Ж.Доржмаа ажилдаа хайнга хандсан уу

Үнэндээ талийгаачийн ар гэрийнхэн болон өм­гөөлөгч Д.Энхтуяагийн зү­гээс мөрдөн байцаалт хэт нэг талыг барьж явагдсан төдийгүй хэргийг хянах ёстой хяналтын прокурор О.Доржмааг хүртэл ажилдаа хайнга хандсан гэж үзэж байгаа аж.

Үнэхээр ч Дархан-Уул аймгийн прокурорын газ­рын хяналтын прокурор О.Доржмаа мөрдөн байцаалт хэр бодитой, шударга явагд­саныг нь ч шалгалгүй хэргийг хэрэгсэхгүй болго­сон байдаг.
Тэрбээр өнгөрсөн оны ар­ваннэгдүгээр сард хэргийг хэрэгсэхгүй болгосон тог­тоолдоо Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 95.1-д зааснаар эрүүгийн хэрэг үүсгэсэн 201309000587 ду­гаартай хэргийг Дархан-Уул аймгийн Цагдаагийн газрын Мөрдөн байцаах тасгийн мөрдөн байцаагч, цагдаагийн ахмад Э.Золзаяа­гаас 2013 оны арван­нэг­дүгээр сарын 21-ний өдөр хэрэгсэхгүй болгох санал гаргаж прокурорын хяналтад ирүүлж байжээ.

Ингэхдээ Дархан су­­мын XVI баг, хуу­­­­чин хорооллын тав­ду­гаар байр­ны 26 тоотод Ж.Мөнх­­чимэг нь өөрийгөө боо­милсон байдалтай нас бар­сан болох нь 83 тоот шүүх эмнэлгийн магадлан шин­жилгээний дүгнэлтээр тогтоогдсон байна. Талий­гаачийн биед ямар нэгэн гэмтэл тогтоогдоогүй бө­гөөд дүүжлэлтийн улмаас амьс­­галын хурц дутагдлаас болж нас баржээ.

Уг үйлдэлд Эрүүгийн хуу­лийн тусгай ангийн 95.1-д зааснаар эрүүгийн хэ­рэг үүсгэн талийгаач Ж.Мөнх­­чимэгтэй хамтран амьд­рагч, тээж байсан хүүх­­дийнх нь эцэг болох Ж.Мягмар­доржийг сэ­жигт­­­­нээр тоо­цон мөрдөн бай­­­­цаал­тын ажил­лагаа явуулсан.

Ж.Мягмардорж нь та­лийгаач Ж.Мөнхчимэгийг төрүүлэхээр тээж байсан хүүх­дээ өөрийнхөө хүссэнээр зулбуулж амийг нь хө­нөөсөн, түүнчлэн тухайн асуу­дал үүсэх үед БНХАУ-д зор­чиж явсан тул гар утасны захиагаар өөрийн бухимдлыг илэрхийлж “Ча­майг очиж байгаад ална” гэх утгатай үгийг ил­гээс­­нээс өөрөөр Эрүүгийн хуу­лийн тусгай ангийн 95.1-д заасанчлан эд хөрөнгө, албан тушаал болон өөр байдлаар эрх­шээлдээ байл­гаж, харгис хэрцгий харьц­сан буюу нэр төр, алдар хүндийг нь байнга гутаан доромжилж байсны улмаас талийгаач Ж.Мөнхчимэг амиа хорлосон болох нь тогтоогдоогүй байна.

Хавтаст хэрэгт авагдсан нотлох баримтуудаас ха­рахад талийгаач Ж.Мөнх­чимэг нь амиа алдах өдрийнхөө 13:13 цагт хам­гийн сүүлд Ж.Мягмар­дорж руу захиа илгээгээд түү­нээс хойш юу ч илгээгээгүй байх тул тухайн цаг хугацаанд нас барсан байх магадлалтай.

Сэжигтэн Ж.Мягмар­доржийн 8597 УНИ улсын дугаартай авто машин 17:31 цагт Дарханд орж ирсэн нь тухайн камерын бичлэгээс бэхжүүлж авсан гэрэл зураг нотлох баримтаар авагдсан нь Ж.Мөнхчимэгийн үхэлд шууд холбоогүй болохыг нотолж байна” гэж үзээд хэргийг хаасан байдаг аж.

Б.Төрбат

Эх сурвалж: