Ерөнхий сайд асан С.Баярыг Зайсан дахь хувийнхаа сууцанд орж явахад нь түүнтэй нэг байранд амьдардаг “Саусгоби сэндс” компанийн удирдах албан тушаалтан болох Алекс гэгч эр орцонд нь зодсон байна. Тэдний маргаан саяхан АМГ-аас тусгай зөвшөөрлийг нь түдгэлзүүлээд байгаа “Саусгоби сэндс” компанийн үйл ажиллагаатай холбоотой байж магадгүй хэмээн хардагдаж байгаа юм.

Өмнөговь аймгийн Овооттолгойд үйл ажиллагаа явуулж байсан Канад улсын хөрөнгө оруулалттай “Саусгоби сэндс” компани нь хяналтынхаа хувьцааны 60 хувийг Хятадын төрийн өмчит “Чалко” компанид худалдах гэж байгаа тухай мэдээлэл гадаадын хэвлэлүүдээр цацагдсан нь дуулиан тарьж, үүнээс болж Засгийн газар яаралтай хуралдан АМГ-аас тус компанид олгосон Овооттолгойн ордын тусгай зөвшөөрлийг түр түдгэлзүүлээд байгаа билээ.

Хэдийгээр хувьцаа худалдах үйл ажиллагаа Канадад болох тул Монголын Засгийн газраас зөвшөөрөл авах шаардлага байгаагүй гэж тус компани мэдэгдэж байгаа ч үүнээс болж Монголын Засгийн газар түргэн аван Стратегийн ач холбогдол бүхий салбарт үйл ажиллагаа явуулж байгаа аж ахуйн нэгжид гадаадын хөрөнгө оруулалтыг зохицуулах тухай хуулийг УИХ-аар батлуулсан билээ. Уг хуульд зааснаар “Саусгоби сэндс” компани нь хяналтын хувьцаагаа худалдах тохиолдолд Монголын Засгийн газраас зөвшөөрөл авах шаардлагатай болж байгаа юм. “Саусгоби сэндс” компани нь Оюутолгой төслийн хөрөнгө оруулагч “Айвенхоу майнз” компанийн охин компани бөгөөд хяналтын хувьцааныхаа 60 хувийг Хятадын төрийн өмчит “Чалко” компанид 889 сая ам.доллараар худалдах гэрээ байгуулж, уг мөнгөөрөө “Оюутолгой” төсөлд хөрөнгө оруулах зорилготой байсан гэдэг.

Тус компанид олгосон тусгай зөвшөөрөлтэй холбоотойгоор АМГ-ын дарга асан Д.Батхуягийг АТГ-ынхан баривчлан саатуулаад багагүй хугацаа өнгөрч байгаа. Хэдийгээр түүнийг цагдан хорих 14 хоногийн хугацаа дуусгавар болсон ч гэсэн одоогоор түүнийг суллаагүйгээс үзвэл энэ хэргийг лавшруулан шалгах ямар нэг шалтгаан байгаа бололтой. Ялангуяа ийм үед “Саусгоби сэндс” компанийн удирдах албан тушаалтны нэг нь Монголын Засгийн газрын тэргүүн, Ерөнхий сайд байсан хүнийг гэрийнх нь үүдэнд барьж зодсон нь анхаарал татахгүй байхын аргагүй.

Сураг сонсоход С.Баяр өмнө нь амьдарч байсан хотын төвийнхөө байрыг сольж, Зайсан дахь “Грийн хаус” хэмээх шинэ хороололд тухлаад удаагүй байгаа бөгөөд түүний амьдардаг байрны нэгдүгээр давхарт “Саусгоби сэндс”-ийн ажилтнууд амьдардаг юм байна. Тиймээс уг байрыг “Саусгоби сэндс” компанийнхан өөрсдөө бариулсан гэх яриа ч явдаг. Ерөнхий сайд асан С.Баярт тохиолдсон энэ явдал ахуйн чанартай маргаанаас үүдэлтэй байж болох ч түүнийг зодуулснаас хойш бараг долоо хонох гэж байхад ТТХГ-ынхан энэ талаар огт дуугарахгүй байгаа нь сэжиг төрүүлж байгаа юм.

Төрийн тусгай хамгаалалтын тухай хуулийн дагуу Ерөнхийлөгч, Ерөнхий сайд, УИХ-ын дарга байсан хүмүүсийг УИХ-ын нэг бүрэн эрхийн хугацаанд буюу дөрвөн жилийн дотор гуравдугаар зэргийн хамгаалалт эдлүүлдэг. Өөрөөр хэлэл, С.Баяр, Н.Энхбаяр нарын хамгаалалтын зэрэглэл яг ижил гэсэн үг. Өнгөрөгч дөрөвдүгээр сард Ерөнхийлөгч асан Н.Энхбаярыг шүүхийн шийдвэрээр цагдан хорих гэхэд ТТХГ-ын дарга, хурандаа н.Батзориг “Төрийн хамгаалалтад байгаа хүнийг баривчлах гэлээ” хэмээн эсэргүүцэж, есөн хүнээр хүч нэмэгдүүлэн хамгаалалтаа зузаатгаад зогсохгүй, буу сум ч гаргаж байсан удаатай. Гэтэл яг түүнтэй ижил төвшинд хамгаалуулж байгаа Ерөнхий сайд асан С.Баярыг гадаадын нэг компанийн этгээд барьж аваад орцонд нь сэгсэрч байхад түүнийг хамгаалах ёстой комиссар нь яагаад байгаагүй юм бэ, ТТХГ-ын дарга яагаад одоо хүртэл таг чиг байна вэ гэдэг асуулт анхаарал татаж байна.

Үүнээс үүдэн түүнийг зодуулсан асуудлыг ТТХГ-ынхан дарсан уу, эсвэл Ерөнхий сайд асан өөрөө нууцыг чандлав уу? Хэрэв тийм бол “Саусгоби сэндс”-ийнхэнтэй ямар холбоотой амь насаараа дэнчин тавин байж нууцыг хадгалсан бэ, яагаад “Саусгоби сэндс”-ийнхэн түүний эрх чөлөөнд халдаж, дарамт үзүүлэх болов гэдэг асуултад хариулт хайх хэрэгтэй болно. Ямартай ч энэ хэргийн учиг, үзүүрийг эхлээд ТТХГ-ын дарга н.Батзориг, тус газрыг шууд харьяалдаг ТЕГ-ын шинэ дарга Ё.Гэрэл нараас асуух хэрэгтэй болж байна. Дашрамд дурьдахад н.Батзориг хурандааг энэ албан тушаалд анх тавьсан хүн нь ч С.Баяр өөрөө, Ерөнхий сайдын албан тушаалд очсоныхоо дараа хамгийн түрүүнд хийсэн томилгоонуудынх нь нэг. Тэгэхээр хуулийн байгууллага ажиллагаа явуулахад хүч нэмэгдүүлэн эсэргүүцэл үзүүлж байсан ТТХГ-ын дарга хамгаалах ёстой онцгой обьект нь гадаадын нэг компанийн албан тушаалтанд зодуулчихаад байхад хав дараад суух учиргүй л баймаар.

Б.СЭМҮҮН