Нэгэн цагт шавар тагзнаас өөр байшингүй, ялгадас, угаадсандаа дарагдсан Эрээн хэмээх

тосгоныг өнөөгийн Улаанбаатараас давсан хот болгосон хүмүүс нь бид өөрсдөө. Хятадуудын хамгийн муу барааг очиж бөөн бөөнөөр зөөсөөр тэднийг давруулсан нь үнэн. Одоо бүр оодроод дуртай үнээ хэлдэг болсон гэсэн, тэр Эрээний хэдэн наймаачид. Үнэтэй байна гэвэл “Авахаа л болчихгүй юу. Дээлтэй хүмүүс ирээд авчихдаг юм. Яв яв” гэж хөөдөг болсон байгаа юм. Дээлтэй хүмүүс гэхээр манай малчид бололтой юм. Учир мэдэхгүйдээ юм уу, хэтэрхий баяжсандаа ч юм уу 20 юанийн үнэтэй эдийг 200 юань гэхээр нь л авчихдаг юм байх аа. Тэр ч яая гэх вэ. Нутагтаа байгаа хойно Хятадууд томорч л байг. Гэтэл манай улсад, Улаанбаатар хотод ирчихээд том том худалдааны төвүүдийн лангууг эзэгнэж, баяжиж эхэллээ, өнөө хэдэн Хятадууд чинь. Нарантуул захын баруун талд “Sunday” нэртэй гоё худалдааны төв байдаг даа. Наймаачдын тохилог, тухтай, дулаан газар суугаад, наймаа хийх боломжийг нь хангаж өгсөн сайхан л газар. Гэхдээ тэнд байгаа ихэнх талбайг хятадууд худалаад авчихаад өөрсдөө суухдаа сууж, манайханд түрээслүүлэхийг нь түрээслүүлдэг бололтой.  Хятадуудыг тохилог газар тухалж байхад манайхан болохоор Нарантуул захын гадаа талбайд, хүйтэнд хөлөө хайран, наранд толгойгоо шараад л зогсоод байдаг. Угаас тэр тохилог талбайтай худалдааны төвийнх нь түрээсийн болон зарагдах үнэ нь тэнгэрт хадчихсан байдаг гэсэн. Манайхны амьдрах гэж ядаж байгаа хэдэн наймаачид түрээсэлбэл хэдэн сарын дараа л дампуурах гээд байдаг аж. Тэгээд л Монголд ирж мөнгө хүүлж байгаа Хятадууд түрээслээд авчихдаг бололтой юм.  100 айл орчимд л гэхэд Хятаууд жинхэнэ “үүр”-ээ засаад тухалчихсан. Тэр хавиас дээврийн төмөр гаргаж өгч байгаа нэг ширхэг монгол хайгаад олдохгүй. Арай л томхон бизнесийг нь Хятадууд эзэлчихсэн. Монголчууд нь замаск, шохой, хадаас, хавтан, ханын цаас, цавуу зэрэгхэн л зарж байна. Энэ байдлаараа удвал удахгүй Эрээн явах шаардлагагүй болох нь бололтой. “Sunday” худалдааны төв ороод л хар захын наймаачид бараагаа татдаг болох нь. Тэгээд ч манай улсад ойлгогдохгүй нэг зүйл байгаа нь орон сууц, худалдааны төв, оффис барьж байгаа хүмүүс хэнд зориулж бүтээн байгуулаад байгаа нь мэдэгдэхгүй юм. Ямар ч л байсан монголчуудад зориулаагүй нь ойлгомжтой болоод байгаа юм. Тэгэхээр гадаадынханд, тэр дундаа хятадууд зориулж бариад байдаг юм байлгүй дээ. Бид оршин тогтнох түүхийнхээ хугацааны аль үед нь өмнөд хөршдөө тийм их өр тавьчихаад одоо төлөх гэж зовоод байгаа юм бүү мэд. Худалдааны төв байсан ч, түүхий эд ч бай, уул уурхай ч бай хамаагүй бүгдийг нь хятадууд “өрөндөө” авч байгаа бололтой юм.  Тэр ч битгий хэл сум сумаар нь өрөндөө авч эхлээд байгаа. Харин Улаанбаатарыг Эрээний наймаачид эзлэх даалгавартай юм байлгүй. Ухамсартай хүн байвал энэ даалгаварыг нураамаар юм.

Н.Пунцагболд

yahuu.mn