Майячуудын хуанли өндөрлөж “Цаг хугацаа өөрчлөгдөнө” гэхээр өдөр, шөнө, улирал цаг байраа солино гэж ойлгож болохгүй юм. Монгол орны хувьд дөрвөн улиралтай хэвээрээ л байх ажээ. Харин илүү чийглэг байж заримдаа өвөл бороо орох магадлалтай юм байна. Байгалийн байдал нь ч тийм ихээр өөрчлөгдөхгүй. Газрын хөрс, гүний өөрчлөлтөөс болж уул, уурхайн олборлолт хялбар болох төлөвтэй гэжээ.

Хорвоо ерөнхийдөө бүхэлдээ өөрчлөлтөд орохоос дэлхий ганцаараа хувьсахгүй. Тэгээд ч тийм их мэдэгдэхгүй гэнэ. Зүй тогтлын л асуудал яригдах юм байна. Хорвоо тэнхлэгээрээ хөдөлнө гэсэн үг. Энэ бүхэн бидний төсөөлөн таамагладаг шиг гай гамшиг, сүйрэл мөхөл авчирахгүй. Өөрөөр хэлбэл, орчлон, огторгуйн хүрээний асуудал бидний өмнө тавигдаж байгаа хэрэг ажээ. Хүн биеэрээ эргэх, толгойгоо эргүүлэх жишээний юм. Тэгэхээр хорвоо бүтэн биеэр эргэх гээд байна уу, “эрхтэн”-ээрээ эргэх гээд байгаа юу? гэсэн асуулт тохирно. Өмнөх галав юүлэлтүүд, хувьслуудын үед хорвоогийн эд, эрхтэн л эргэж, хөрвөж байжээ. Одоо тэгвэл бүтэн биеэр хөдлөх нь ээ. Бүх биеэр хөдлөхөөр таны дотор эрхтэнүүд дагаад хөдөлнө шүү дээ.

Зөвхөн эрхтэн тань хөдлөх бол зүрх, юм уу бөөр тань л хөдөлнө гэсэн үг. Тэгэхээр хорвоогийн зүрх, бөөр дэлхий гэвэл энэ удаа дангаар биш ертөнц масс, эзлэхүүн, орон зайгаараа эргэлдэх ажээ. Тэгэхээр тухайн эрхтэн, тухайлбал зүрх, бөөрөнд асуудад үгүй гэх гээд байгааг хэлэх нь зүйтэй болов уу. Тэгэхээр нэг зүйл ажиглагдахыг үгүйсгэж болохгүй. Хорвоод өмнө нь бий болсон ямар нэг гажуудал байвал харин эсрэгээрээ тэгширч, засагдах магадлалтай. Тэр нь бидэнд харин ч таатай нөхцөл бүрдүүлж мэдэх. Энэ бүхнийг манай өвөг дээдсийн хэлсэнчлэн “Аргын бус билгийн жил ирлээ” гэж ойлгох л үлдэв бололтой. Бусдыг цаг хугацаа буюу ирэх 12 дугаар сарын 21 харуулах биз ээ.
М.Тэлмэн (www.wikimon.mn)