Дэлхийн хүнсний брэнд хэмээх Coca Cola, Pepsi Cola зэрэг хийжүүлсэн ундааг Монголд үйлдвэрлэх албан ёсны дистрибьютер “MCS Coca-Cola” болон “Витафит” группын охин компани “Жи Эн Бевережис” ХХК-иуд эх орны үйлдвэрийн цэвэр жүүс болон бусад ундааг бут цохих төлөвлөгөөгөө хэрэгжүүлж буй нь тэдний хувьд амжилт боловч хөөрхий муу хэрэглэгчдийн хувьд өвчнөө мөнгө төлөн худалдаж авч буй хэрэг болж байна. Гаргасан зардлаа хэдэнтээ нугалсан дээрх компаниудын хувьд олсон орлогоо чамлаж, монголчуудыг элдэв өвчний үүр болгоод зогсохгүй тэдэнд зориулж Хан-Уул дүүрэгт “Сонгдо” мэтийн үнэтэй эмнэлгийн загварыг барьж байгуулж байгаа нь цаанаа л нэг мөнгө хийх нарийн арга гэлтэй. Тэр ч бүү хэл, MCS Coca-Cola компани үйл ажиллагаагаа өргөжүүлэх тендер зарлаж, эрээ цээргүй аашилж буй нь олны дургүйцлийг хүргэж байна. Монголын ирээдүй хойч үе болсон хүүхэд, залуусыг эгээтэй л архи болон согтууруулах ундаанаас дутахааргүй хүний биеийг хордуулагч, өвчин үүсгэгч дээрх хийжүүлсэн ундаануудаар угжиж буй нь хэн нэгний хэтэвчээ зузаалах төдийхнөөр хэмжигдэж байна. Дээрх компаниудын өрсөлдөөн ид идэвхжиж, Улаанбаатараар нэг тарсан бяслагтай гамбир буюу пиццаны бизнес ид цэцэглэж, “Бидний ундаа” олноор дагалдаж буй энэ цаг үед саяхан үүд хаалгаа нээсэн KFC түргэн хоолны газрыг байгуулсан “Таван богд фүүдс” ХХК гэхэд л өөрийн салбаруудаар Pepsi Cola-г бөөндөх ажлаа эхлүүлэв. Гэтэл дэлхийн улс, орнууд энэхүү өвчин үүсгэгч ундаанаас татгалзаж байгаа энэ цаг үед Энэтхэг улсын Дээд шүүх Coca Cola болон Pepsi компаниас ундааных нь нууц орцыг ил болгохыг шаарджээ. Тус улсын экологчид дээрх хоёр ундаанд ургамлын хор агуулагддаг хэмээн мэдэгдэв. Ногоонтнууд Энэтхэгийн Дээд шүүхэд хандаж, нууцын зэрэглэлд хамрагддаг ундааных нь жорыг ил болгох талаар тус компаниудаас шаарджээ.

Эс бөгөөс тэдгээр компаниудын бүтээгдэхүүнийг хориглох арга хэмжээ авч магадгүй байгаа аж. Америкийн томоохон ундаа үйлдвэрлэгч тус хоёр компанийн хувьд Энэтхэгт ноёлох цаг хэдийнэ өнгөрчээ. Байгаль хамгаалагчид, улс төрчид болон даяаршлыг эсэргүүцэгчид үндэстэн хоорондын корпорациудын эсрэг нэгдсэн тэмцлийг өрнүүлж эхэлсэн билээ. Тус улсын үндэсний телевизээр ил тод сурталчилгаа хийх болжээ. Орон нутгийн нэгэн телевизээр гарсан санааг дурдахад сурагчийн дүрэмт хувцастай зуу зуун хүүхдүүд сургуулийнхаа захирлыг дэмжиж баруун гараа өргөн “Цаашид бид хэзээ ч кола уухгүй гэдгээ тангараглаж байна” гэж давтан өгүүлэх аж. Coca Cola болон Pepsi-г тус улсын ихэнх дунд болон дээд сургуулиудад худалдаалахыг хоригложээ. Үүнээс гадна кола худалдаалж буй дэлгүүрүүдэд тогтмол эсэргүүцлийн сурталчилгаа өрнүүлэв. Тэр ч бүү хэл, Дээд шүүхээс коланы нууц жорыг ил болгох шийдвэр гаргасан байдаг. Гэвч Coca Cola болон Pepsi-ний жор нь дэлхий дахинд нууцын зэрэглэлд хамаардаг тул Дээд шүүхийн шаардлагыг биелүүлэх боломжгүй талаар Германы хэвлэлд бичжээ. Энэтхэг улсад гэхэд дээрх хоёр ундааны талаар нэг бус удаа гомдол гаргаж байгаа аж. Одоогоос гурван жилийн тэртээ Энэтхэгийн Шинжлэх ухаан, хүрээлэн буй орчны төвөөс Энэтхэгт үйлдвэрлэж буй дээрх концернуудын хийжүүлсэн ундаанууд тодорхой хэмжээний хортой бодис агуулж байна гэж мэдэгджээ. Үүний үр дүнд коланы үйлдвэрлэл 30 хувиар буурчээ.

Саяхан хийжүүлсэн ундаанд хийсэн шинжилгээний үр дүнд хүний эрүүл мэндэд сөргөөр нөлөөлөх 3-5 төрлийн пестицид буюу химийн хорт бодис агуулж буйг тогтоожээ. Coca Cola дахь пестицидийн хэмжээ Энэтхэгт зөвшөөрөгдсөн хэмжээнээс 30 дахин илүү, харин Pepsi-ных 27 дахин илүү байсан аж. Үүнээс гадна эдгээр ундаанд линдан хэмээх ургамлын хор Энэтхэгт тогтоосон хүнсний аюулгүй байдлын стандарт хэмжээнээс 54 дахин илүү байсан нь тогтоогджээ. Хортой бодис ихээр илэрч буй явдал нь Энэтхэгийн усны чанар муу байгаагийн үр дагавар аж. Эдүгээ Coca Cola-д 1978 онд тохиосон хувь тохиол заналхийлж байгаа. Тэр үед тус концерн уг ундааны жорыг олон түмэнд ил болгохоос татгалзаж Энэтхэг улсыг орхиж байсан юм. Үүнээс гадна манай хөрш зэргэлдээ ОХУ-д ч Кока кола болон Пепси коланы худалдааг хориглох нөхцөл байдал үүсч магадгүй байна. ОХУ-ын Нийгмийн хөгжил, эрүүл мэндийн яамнаас 10 жилийн сургуулиудад шарсан төмс, чихэртэй хийжүүлсэн ундааг худалдахыг хориглох талаар төсөл боловсруулж байгаа юм. Тус яамнаас хүүхдийн эрүүл мэндэд нэн ашиг тустай сүү, тараг зэрэг зүйлсээр дээрх ундааг орлуулах хэрэгтэй гэж үзэж байна. Эх сурвалж www.wikimon.mn – See more at: http://www.wikimon.mn/content/47702.shtml#sthash.gx57P5pE.dpuf