Өнгөрсөн оны есдүгээр сард бусдын гарт амиа алдсан “АПУ” ХХК-ийн гэрээт борлуулагч А-гийн хэргийг шалгаж байсан мөрдөн байцаагчдыг Улсын ерөнхий прокурорын газраас шалгаж эрүүгийн хэрэг үүсгэжээ. Тодруулбал, мөрдөгчид уг хэрэгт холбоотой гэх хэд хэдэн сэжигтнийг барьж саатуулсан ч гэлээ эдгээр хүмүүст хүчээр хэрэг тулгахыг оролдсон, онц хүнд гэмт хэрэгт татан оролцуулсан, эрүүдэн байцаасан гэх мэтээр сэжигтнүүдийн өмгөөлөгчид холбогдох газруудад нь гомдол гаргасан учраас ийнхүү мөрдөгчдийг шалгах болсон байна. Өөрөөр хэлбэл, эл хэргийг хянаж байсан хяналтын прокурор болон Гэмт хэрэгтэй тэмцэх газрын Онц хүнд гэмт хэрэгтэй тэмцэх хэлтсийн дарга, хэргийг мөрдөн шалгаж байсан ажлын хэсгийхэнд УЕПГ-аас эрүүгийн хэрэг үүсгэн шалгаж эхэлжээ гэсэн үг.
Угтаа бол энэ хэрэгт сэжиглэгдэн таслан сэргийлэх арга хэмжээ авахуулж өдгөө Цагдан хорих 461 дүгээр ангид хоригдож буй П-гийн ар гэрийнхэн болон өмгөөлөгчид нь энэ талаар өнгөрсөн сарын 15-ны өдөр манай сонинд ийнхүү ярьж байсан юм.

Сэжигтэн П-гийн өмгөөлөгч Н.Цэрэнчимэд “Манай үйлчлүүлэгч хэрэг үйлдээгүй. Харин түүнд цагдаагийн байгууллага хүчээр хэрэг тулгаж эрүүдэн шүүж хийгээгүй хэргийг нь хүлээлгэж байсан” хэмээн ярьсан юм.
Мөн энэ үеэр сэжигтэн П-гийн эхнэр Б.Отгонханд “Хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр гараад байсан шиг үйл явдал болоогүй. Намайг тухайн үед машиныг нь Төв аймагт аваачсан, дотроос нь миний үс олдож сэжигтнээр татан байцааж байгаа талаар хэвлэлийнхэн мэдээллэсэн. Энэ бүгд худлаа. Яг үнэндээ цагдаагийн байгууллага намайг болон миний нөхрийг гэмт хэрэг үйлдсэн мэтээр мэдээлэл түгээж нэр хүндийг минь гутааж хүний эрхэнд ноцтой халдлаа” гэж байсан юм.

Түүнчлэн уг хэрэгт гэрчээр байцаагдаж буй Налайх дүүргийн иргэн Г.Дэлгэрцэцэг, Б.Отгонцэцэг нарыг мөн л мөрдөгчид эрүүдэн шүүж хэрэг тулгаж улмаар тэдний биед халдсан талаарх гомдлыг “Хүсэл зорилгоо нэгтгэе” хөдөлгөөний залуус ЦЕГ болон Улаанбаатар хотын Цагдаагийн газрын удирдлагуудад гомдол гаргасан ч асуудлыг шийдэж өгөөгүй гэдгийг ч хэлсэн. Ямартай ч сэжигтнүүдийн өмгөөлөгчид холбогдох газруудад нь гомдол гаргасны эцэст мөрдөгч нарыг шалгахаар боллоо. Гэхдээ сүүлийн үед ажиглаад байхад зарим гэмт хэрэгтнүүд хугацаа хожиж мөрдөгчдийг гүтгэх асуудал улам ихээр гарах болсон тухайг ч албаны эх сурвалж онцолж байсан юм.

Тодруулбал, тэрбээр хоригдож буй хүмүүс цаг хугацаа хожихын тулд байцаагчдыг “Биднийг эрүүдэн шүүж хэрэг тулгахыг оролдсон, удаа дараа дарамталсан” гэж холбогдох газарт нь гомдол гаргадаг. Үүнийг нь шалгаад үзэхээр ямар ч гэмт хэргийн бүрэлдэхүүн байдаггүй учраас бид хэргийг хаадаг. Гэтэл тэд биднийг үгсэн хуйвалдлаа хэмээн Хүний эрхийн үндэсний комисст хандаж асуудлыг шийдүүлэхийг хүсдэг. Товчхондоо сэжигтэн, байцаагч нарын хооронд үл ойлголцол үүсч энэ талаарх гомдол гаргах болсон” гэв. Мөрдөгчид сэжигтэнд эрүү шүүлт тулгаад байна уу гэх асуултад хуулийн байгууллагын эх сурвалж дээрх хариултыг өгсөн юм. Хэрвээ мөрдөгчид сэжигтэнд эрүү шүүлт тулгасан, дарамтлаж сүрдүүлсэн, хэрэг хүлээлгэхийг оролдсон тохиолдолд байцаагчид өөрсдөө буруутан болох зохицуулалт хуульд бий гэдгийг хэлж байв.

Ямартай ч албаны хүн ийнхүү хэлж байсан ч энэ нь хоёр талтай гэдгийг олон нийт мэдэж байгаа. Өөрөөр хэлбэл, зарим нэг мөрдөн байцаагчид ар гэрийн амьдрал муутай хүмүүсийг илтэд дээрэлхэн хэрэг хүлээлгэдэг явдал гарч байсан удаатай. Одоо ч энэ байдал засраагүй гэдгийг ХЭҮК-ийн дарга Ж.Бямбадорж хэлж байсан. Уг нь эрүүдэн шүүх бусдад гэмт хэрэг тулгах явдал нь өөрөө гэмт хэрэг гэдгийг манай мөрдөгчид маш сайн мэдэж байгаа. Гэтэл яагаад сүүлийн үед энэ талаарх мэдээлэл улам ихээр гарч ХЭҮК ч энэ асуудлаар дахин дахин ярих болов гэдэг нь ч анхаарал татах асуудлын нэг. Гэхдээ энэхүү хууль бус ажиллагаанд мэдээж Монгол Улсын бүх мөрдөгч нарт хамааралгүй.

Зөвхөн хэргийг илрүүлж нэр төр олж авах гэсэн тоотой хэдхэн хүмүүсийн балгаас болж мөрдөгч нарын нэр хүнд ийнхүү шалдаа унасан хэрэг. Тиймээс л эрүү шүүлтээс ангид байх, эрүү шүүлтийн эсрэг байхыг олон улсын хүний эрхийн байгууллагууд нэхээд шаардаад байгаа нь цаанаа ихээхэн учир холбогдолтойг хэлж буй юм. Өөрөөр хэлбэл, мөрдөгчид гэмт хэрэгт шалгагдаж байгаа хүнийг, хүн гэдэг талаас нь хандах ёстой гэдгийг хэлж буй юм. Эцэст нь хэлэхэд манай мөрдөгчид гарсан хэргийн нэг сэжүүрээс нь атгаж аваад түүнийгээ баталгаажуулахын тулд илрүүлдэг олон арга байдаг. Магадгүй үүнийх нь нэгээхээн хэсэг нь ч дээрх хэрэг ч байхыг үгүйсгэхгүй.

Ямартай ч нэг нь эрүү шүүлт тулгасан, нөгөө нь тулгаагүй гэх энэхүү хэргийн үнэн худал нь удахгүй шийдвэрлэгдэнэ биз ээ.
Эх сурвалж: