Шинэ он гарлаа, шинэ жил ирлээ…

Ийм нэг дуу шинэ оны босгон дээр их сонсовоо гэж… За тэр ч яахав. 2013 он Монголчуудын хувьд шинэ Ерөнхийлөгчөө сонгох жил болох нь. Сонгуулийн сурталчилгаа ч албан бусаар эхэлчихлээ. Нэг л хүний хувьд шүү дээ. Тэр нь мэдээж одоогийн Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж. Намтар арвин, үг нь хурц, ардчиллын бэлгэ тэмдэг болсон өнөө цагийн Монголын улс төрийн гарцаагүй лидер мөн юм. Хувь хүнээсээ болдог уу, эсвэл олон жил “даруулж”, “муриулж”, унаж босож явснаасаа ч тэр үү улс төрийн хувьд өрсөлдөгчдөө буулт хийж, уучлах сэтгэл юугаан гээж хат суусаан тэр одоо. Энэ нь ч 3 дахь Ерөнхийлөгч Н.Энхбаярт хэрхэн хандсанаар нь тод илэрдэг.

Үнэндээ “дэлхийн Ерөнхийлөгч”, НҮБ-ын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Бан Ги Мун түүн рүү өөрөө биечлэн утсаар ярьж 10 хоног өлсчихсөн, хариугүй үхлийн ирмэгт тулсан Н.Энхбаярт хүндэтгэлтэй хандахыг гуйсан, зандарсан хоёрын дундуур яриагүй бол өнөөдөр юу болчихсон байхыг таашгүй… Намайг Монголын ард түмэн сонгосон учраас чиний үгэнд ороод байх албагүй гэж “ардчилсан Монголын ардчилсан Ерөнхийлөгч” Бан Ги Мунд даанч хэлж зүрхлээгүй л дээ. Тиймэрхүү үгийг Ардчилсан Солонгос, Иран зэрэг цөөхөн улсын дарангуйлагчид л мань УБА-д хэлж чаддаг байх.. Сайндаа ч биш л дээ. Алдах юмгүй юм чинь. Харин Ц.Элбэгдоржид бол алдах юм байсиймаа… Наад зах нь Хүргэн хүү киноны Жамц баяны хэлдэгчлэн “Тамирын мөсийг долоох шахам байж цуглуулсан” ардчилсан гэх Монгол орны, мөн өөрийнх нь ардчилсан гэх тодотгол гадаад ертөнцөд будаа болох байв. Тэр хирээрээ мань хүний  улс төрийн ч, санхүүгийн ч дэмжлэгэд сөргөөр нөлөөлөх байлаа. Наад зах нь л Ц.Элбэгдоржийн гэр бүлийн хүн нь хаа холын Америкт очоод “буяны ажил” нэрээр Оюу толгойн хөрөнгө оруулагч Рио тинтогийнхны зохион байгуулсан хандивын арга хэмжээнээс долларыг долоон орон тоотойгоор цуглуулж чадсан тухай “хов жив” нь зурагтай юутайгаа хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр гарахгүй л байсан байх. Тэхээр Ц.Элбэгдоржид “ардчилсан” гэх тодотгол нь мөн ч их нэмэртэй байгаа биз…  Уг нь мань хүн эхнэрээрээ Рио-гийнхнаас “хандив” авахуулахаар доошоо орох хүн биш дээ уг нь.

Хожим хойно янз бүрийн асуудал үүсвэл “би үхэхээр чи үх” гэж тэр ханьдаа яав ч хэлэх хүн биш. Хань, гэр бүлдээ халамжтай, бүр тэр нь ихдээд олон айлын өнчин өрөөсөн хүүхдүүдийг гарыг нь ганзаганд хөлийг нь дөрөөнд хүргэж байгаад нь түүнд гүнээ талархууштай. Тэхдээ энэ нь олон түмний дунд нэр хүндээ өсгөх гэсэн хоосон PR бүү байгаасай, чин үнэн зүрхнээс гарсан нинжин сэтгэлээс уягдсан байгаасай гэж залбиръя… Учир нь тэр олон хүүхэд хүмүүжүүлж, өсгөдөг тухайгаа 2009 оны сонгуулийн өмнөхөн НЭГ удаа зарлаж рекламдсан, одоо 2013 оны сонгуулийн өмнө бас ДАХИН НЭГ сануулж, твитер хуудас, хэвлэл мэдээллээр сурталчилж эхэлсэн учраас би ингэж хэлээд байгаа юм. Чин сэтгэлээсээ хийсэн буяны үйл түмэнтээ арвижиж, олны сэтгэлийг хураадаг гэж бурхны сургаалд өгүүлдэг билээ. Тэр хөөрхий хүүхдүүдийг улс төрийн эрх мэдлээ ашиглах гишгүүр, хэрэгсэл бүү болгоосой билээ дээ. Захих л зүйл энэ байна.

Германы философич Иммануэл Кант нэг удаа оюутнууддаа хичээл орж байгаад нэгэн асуултыг тавьжээ. Та бүхний хувьд аль нь илүү ёс зүйтэй хүн бэ гэж? Нэгт, хүүхэддээ хайртай, өөрөө төрүүлж өсгөсөн мах цусны тасархай учраас хүүхдээ өсгөдөг эцэг, эх, Хоёрт, хүүхдүүдээ ирээдүйд хүмүүсийн дунд бие даагаад биеэ зөв аваад явчих иргэн болоосой гэсэн сэтгэлээр өсгөж байгаа эцэг, эх? Энэ 2 эцэг, эхийн аль нь ёс суртахуунтай вэ гэж? Оюутнууд И.Кантын гэнэгүй асуултанд мөн л 2 талцан хариулж, өөрсдийнхөө зөвийг нотлохыг хичээж байв. Удтал маргааныг ажиглаж зогссон И.Кант: “Хайр бол хүмүний амьдралын мөн чанар юм.

Харин ёс зүй бол нийгмийн амьдралын утга учир болой. Тийм учраас би 2  дахь буюу нийгэмд нэг сайн гишүүн бий болгохын төлөө ухамсартайгаар үр хүүхдээ өсгөж хүмүүжүүлж байгаа хүнийг л ёс зүйтэй нэгэн гэнэ.” гэж хэлжээ. Түүнийхээр бол Монголын № 1 ёс зүйтэй хүн тэгэхээр Ц.Элбэгдорж болох нь… Үнэхээр тийм юм болов уу гэхээр бас мань хүн үнэн эргэлзээтэй, зөрчилтэй хүн юмаа ер нь. Учир нь тэр МҮОНТ-ээр шууд ярилцлаганд орох үеэрээ Оюун толгойн асуудлыг хадамд гарсан охин үртэй зүйрлүүлэн, нэгэнт хадамд гарсан охиноо яалтай билээ.

Гэр бүлийнхээ нэр хүндийг бодоод дуугай л байцгаая ухааны юм ярисан нь олон түмний дунд сүрхий шүүмжлэл дагууллаа шүү саяхан. Би л лав охиныг маань хавчаад, нүд үзүүрлээд, янз бүр болгоод байвал дуугай байж л лав чадахгүй. Өт ч гэсэн хүрэхэд арвалздаг гэгчээр бүр их давраад байвал тохирсон хариу үйлдлийг хугацаа алдалгүй л өгнө. Магадгүй мань хүн зүйрлэлээ буруу авсан байж мэдэшгүй л дээ. Тэхдээ л эхнэр нь Оюу толгойн гадаад хөрөнгө оруулагчдаас буяны хандив авсан эсэх асуудлаар ямар нэгэн тайлбар хийхгүй байгаа нь, тэгээд тэднийг мань хүн илт хайцаалж, өмөг түшиг нь болж буй үг хэл, үйлдлийг нь харахаар хардах сэтгэл аяндаа л төрөөд байгаа юм даа.

Мань хүн ч хариу тайлбар өгөхдөө ч гарамгай л даа. Нэг удаа “ард түмнээ хошгируулна” гээгүй “хашгируулна” гэж хэлсээн гэж ичих ч үгүй авсан тал бий шүү. Би л лав амьдралдаа “хүнийг хашгируулнаа” гэж хэлж байсан нэг ч хүнийг энэ яваа насандаа харах нь байтугай сонсоогүйм байна. Яг юу гэсэн ч үгий бас бүү мэд… Ядаж “орилуулна”, “уухайлуулна”, “будаа болгоно” гэсэн бол бас чиг итгэхсэнж. Яасан ч “хашгирч” ханадаггүй ард түмэн юм бид…

Б.ЭНХБАЯР

2013 оны 1 дүгээр сар 5