Монгол дахь уул уурхайн компаниудын лицензийн дийлэнх хэсэг нь гадаадын компаниудын мэдэлд орсны ганцхан жишээг дурдахад, Хөвсгөл аймагт өнгөрөгч УИХ-ын сонгуулиар нэр дэвших гэж байгаад 250 орчим лицензийн хэргээр Авлигатай тэмцэх газарт шалгагдаж буй Ашигт малтмалын газрын дарга асан Д.Батхуяг өдгөө хоригдоод найман сар гаруйн нүүрийг үзэж байна. Хамгийн сүүлд “Саусгоби сэндс” ХХК-ийн хуулийн зөвлөх эмэгтэй Сара Армстронгийг Монголд ирсэн даруйд нь Авлигатай тэмцэх газар үлэмж хэмжээний татвар нуусан хэргээр шалган байцаах явцдаа МONNIS Tower дахь тус компанийн түрээсэлж байсан офист нэгжлэг хийсэн билээ. Өдгөө өмнөх Засгийн газрын үед үндэсний аюулгүй байдалд нөлөөлж мэдэх хэмжээнд хүртлээ дэвэрсэн, харийнхны гарт орсон олон зуун лицензийн асуудлыг цэгцлэхээр Д.Батхуягийн оронд ТЕГ-ын дэд дарга асан, одоогийн АМГ-ын дарга Г.Алтансүх томилогдон ажлаа авсан даруйдаа лицензийн асуудлыг хумьж эхлэв. Тэгвэл Сэлэнгэ аймгийн Зэлтэр сум буюу олон мянган мал сүрэг бэлчдэг бүс нутагт орших Улаан Овоотын нүүрсний орд газрын лицензийг Канадын “Prophecy Coal” хэмээх компани эзэмшиж байгаа билээ. Тус компанийн гүйцэтгэх захирал Жон Ли Дархан-Уул, Сэлэнгэ аймгийн ард иргэдийг хямд өртөгтэй нүүрсээр хангана гэсэн гэрээтэй боловч хөхөө өвлийн хүйтнээр дээрх аймгуудад шаардлагатай нүүрсийг нь өгөлгүй шахаанд оруулжээ. Тус компани Хонконг, Торонтогийн бирж дээр тухайн олборлолтын лицензийг барьцаалан IPO хийж, үлэмж хэмжээний мөнгө босгосон гэдэг. Одоогийн байдлаар Улаан Овоотоос 100 мянган тонн нүүрс олборлосон боловч монголчуудад нийлүүлнэ гэсэн гэрээний заалтыг зөрчин томрох болжээ.

Намиб, Өмнөд Африкт уран олборлодог, Австрали, Аргентин, Перү улсад нүүрсний олборлолт хийдэг “Prophecy Coal” компанийнхан өдгөө хэлсэндээ хүрэлгүй олборлосон нүүрсээ эргээд Монгол Улсын Засгийн газарт өндөр үнээр шахахыг санаархаж байгаа аж. Хаа байсан Багануурын нүүрсийг 560 км-ийн цаанаас төмөр замаар тээвэрлэн Дархан-Уул, Сэлэнгэ аймгуудын дулааны цахилгаан станцуудыг хангаж ирсэн нь өдгөө хүртэл төрийн өмчийн үйлдвэрийн нуруун дээр хамаг дарамтыг үүрч ирсэн тэр л урхаг болсон байдалтайгаар үргэлжилсээр байна. Харин “Малгай тавибал манайх” гэдэг шиг Канадын дээрх компани өмнөх Засгийн газрын үеийн Эрдэс баялаг, эрчим хүчний сайд Д.Зоригт, Ашигт малтмалын газрын дарга асан Д.Батхуягаас авахуулаад нэлээдгүй олон хүнийг асуудалд холбогдуулж мэдэхээр болжээ. Нэгэнт найр тавиад өгчихсөн лицензээ цуцлуулах асуудлыг хэрхэх тал дээр шинэ Засгийн газар толгойгоо гашилгаж байгаа энэ цаг үед өнөөх канадууд нь “Өндөр үнээр нүүрсээ зарахгүй бол бид алдагдалд орох гээд байна” гэсэн дипломат тайлбар хэлж, тэр ч бүү хэл олзворлосон нүүрсээ ОХУ руу экспортлохоор төлөвлөжээ. Одоогоор “Prophecy Coal”-ийн нүүрсний уурхай хаалгаа дангинатал түгжчихсэн, хөөрхий хэдэн монголчууддаа цалин хөлсийг нь ч тавьсан юмгүй ямар нэгэн хөдөлгөөн хийлгүй харзнах байдалтай байна. Эх сурвалж www.wikimon.mn