Өнгөрсөн хавраас хойш энд тэнд бөөн бөөн салаавч гаргаж, ийм юм бөөнөөр үзээгүй монголчууд шоконд ороод байсан

билээ. Тэр бүү хэл хуулийнхан ч яахаа мэдэхээ болиод байлаа. Салаавчны урдаас салаавч гаргахаар сармагчин болчих гээд, дуугүй байхаар үхэр болчих гээд, зугатахаар бүжин болчих гээд их эвгүй байлаа л даа.

Сайхансамбуугийн муухай салаавч, Энхбаярын эвгүй салаавч, Шинэбаярын шийрэнч салаавч гэж дөнгөж ангилж ядаж байтал Баярсайханы барцадтай салаавч залгав шүү. Олон хавар нэгэндээ гэдэг шиг олон салаавч дундаас хариу нь олддог л юм байна. Энэ нь салаавчны хариу шанаа гэж УИХ-аас тогтоосон явдал юм. Эрхэм түшээдийг бид хууль батлаад өг гэж сонгосон. Баталж болохгүй хуулийг биетээр үзүүлсэн нь эрхэм гишүүдийн ил тод байдалтай холбоотой байх. Баталж болохгүй ч юмуу санаачилж болохгүй байсан ч байж магад. Салаавчны эсрэг хууль санаачлав, салаавчны эсрэг хуулийг төслийг өргөн барив, салаавчны эсрэг хуулийн төсөл дээр намууд завсарлага авлаа, салаавчны эсрэг хуулийн төсөл дээр намуудын байр суурь зөрүүтэй байна, салаавчны эсрэг хуулийн төсөл дээр шантаажлав, салаавчны эсрэг хуулийн төсөл батлагдлаа. Эдгээр үгсийн алин ч хэлэхэд, сонсоход эвгүй юмаа. Тэгэхээр танхимынхаа үүдэнд шанаадаж тайлсан нь зөв ч байж мэдэх юм. Харин үндсэн хуулийн цэц дээр маргаан үүсэж магадгүй юм. Хэрэв одоо нэг нөхөр салаавч гаргаад хариуд нь шанаадуулчихвал шууд шийдэх аргагүй юм. Учир нь шанаадсан нөхөр хэрэгт орохоор болбол УИХ-аар батлагдсан хуулийн дагуу шанаадсан гэж гүрийж болох юм. Яагаад гэхээр Баярсайхан салаавчаа УИХ-ын танхимд гаргасан бол Хүрэлсүх үүдэн дээр шанааджээ. Тэгэхээр УИХ-ын танхим гэсэн үг салаавч, шанаа гэсэн хоёр үгний дунд хавчуулагдаад байна л даа. Харин салаавч гаргасан нөхөр бол УИХ-д салаавч бүрэн эрхтэй, шанаа бол үүдний гадна талын явдал гэвэл хөөрхий хуулийн мэдлэг муутай үндсэн хуулийн цэцийн толгой хэзээ ч гарахааргүй эргэнэ гэсэн үг.

Юутай ч гэсэн салаавчны хариуг Хүрэлсүх нээснээрээ түүхэнд бичигдэж үлдэх нь лавтай. Энэ нь цэрэгт явж олон салаавч үмхэж явсаны ач тус л даа. Нээх ч юу байхав сэргээсэн гэхүү дээ. Харин эрхэм хурандаа яагаад Баярсайханыг шанаадаж орхивоо гэхэд 10 жилийн нэг хүү түүнээс өөр дийлэх хүн байгаагүй гэсэн байна лээ. Үнэн ч байж болох юм. Эрдэнэтэй хэрэлдсэн мөртлөө Баярсайханыг шанаадаж байдаг нь бас л сонин юм. Гэхдээ өвгөн хурандаад баяр хүргэх хэрэгтэй. Салаавчны хариуг олсон нь түүний гавьяа, тэгэхээр цусан гавьяаны одонг сэргээж пээнсний хурандааг шагнах нь зөв байх шүү.

Тал бичээч Да.Жаргалсайхан gonews.mn