Ийнхүү хийж бүтээх залуу насанд итгэл хүлээлгэсэн нь АН-ыг мухардалд оруулсан гэж хэлж болно. Монгол Ардын Нам 1970 оноос хойш төрсөн залуусаар нэр дэвшигчдийнхээ 40 орчим хувийг бүрдүүлсэн нь хэрхэн шинэчлэгдэж чаддагийн нотолгоо гэж үзэхээс өөр аргагүй.

Угаасаа шинэ зүйлд дургүй хэн байх билээ. Харин АН-ын залуу үе Х.Тэмүүжин, Лу.Гантөмөр, Батж. Батбаярын хүү Батбилэг гэсхийгээд л дуусгавар болж байгаа юм. Үнэндээ энэ намынхан ҮЗХны хурлаараа Х.Тэмүүжинг булан шахаанд хийж, тойрог ч үгүй, юу ч үгүй үлдээх дээрээ тулсан гэдгийг сар гаруйн өмнө хэвлэгдсэн бүхий л сонин нотолно. Лу.Гантөмөр ч түүнтэй адил зовлонтой тулгарснаа нуугаагүй.

Хэрэв тэгсэн бол өдийд ичих нүүрээ элгэндээ наана гэдэг шиг юм болох байсан биз. Үнэндээ энэ намын өндөр босгоор шинэ үе, залуусын төлөөлөл хөл тавина гэхэд нэлээд тэвчээр, хүлээлт шаарддаг бололтой.

Үүнийг нь энэ сонгуулиар гаргасан цэл залуухан намын “хэлбийчихсэн” хөгшин жагсаалтаас харж болохоор байгаа тухай ч иргэд өгүүлэх болжээ.

Өөрөөр хэлбэл Ардчилсан намыг хувийн компани, аль эсвэл хүнсний дэлгүүр шигээ санадаг 50-60 насныхан өнгөлж энэ тулаанд орж буй юм. Тэгээд ч ид хийж бүтээх насандаа ихийг хийж чадаагүй бол өтлөх насандаа өөдөө тэмүүлэх хэрэггүй гэдгийг сонгогчид сайн мэднэ.

Ямар ч хүнд цаг үед ард түмэнтэйгээ хамт байж чадсан улстөрийн ганц хүчин бол Монгол Ардын Нам гэдэгт олон хүн санал нийлдэг. Нийлэхгүй байхаас ч өөр арга үнэндээ байхгүй.

Ийм учраас л Монголын ард түмэн зөвхөн энэ намаас он цаг өнгөрөх бүрт илүү ихийг шаардаж байдаг. Тухайлбал ард түмэн ирэх жилүүдэд өрхийн орлогоо нэмэгдүүлэх, бизнесийнхээ таатай орчинг бүрдүүлэх, малын гаралтай түүхий эдээ өндөр үнээр борлуулах, үр хүүхдэдээ чанартай боловсрол эзэмшүүлэх, хүн бүр ажилтай орлогтой болох, өрх бүр орон сууцтай байх, нийтээрээ эрүүл саруул аж төрөх бололцоог бүрдүүлж өгөх гээд тоолж барамгүй олон зүйлийг зөвхөн Монгол Ардын Намаас хүсч байгаа нь цаанаа өөр учиртай.

Ахмадууд нь тэтгэврээрээ, залуучууд нь цалингаараа сайхан амьдрах боломжийг бүрдүүлж өгөхийг зөвхөн энэ намаас хүсч байгаа нь ч бас учир шалтгаантай.

Тэртээ цагаан морин жилийн ардчилсан хувьсгалаас хойш Монголын ардчиллыг зөвхөн өөрийн өмч мэт санаж, Ардчилсан намыг хувьчилж авсан энэ цагийн хижээл насныханд бид нэг удаа итгэж үзсэн.

Энэ бол 1996 он байлаа. Ардчилсан намынхан хөнжилдөө хөлөө жийлцэн нэг нэгнийхээ элэг дүүрээ рүү өшиглөсний гайгаар дөрвөн жилийн хугацаанд Монголын ард түмэн таван засгийн нүүр үзэх нь тэр. М.Энхсайхан /1996.7.19 – 1998.4.23/, Ц.Элбэгдорж бүр хоёр удаа /1998.4.23 – 1998.12.9/, / 2004.8.20 – 2006.1.13/, Ж.Наранцацралт /1998.12.9 – 1999.7.22/, Р.Амаржаргал /1999.7.30 – 2000.7.26/ нар тухайн үеийн Засгийн газрыг толгойлж байв. Тухайн үед М.Энхсайханыг намынх нь нөхөд “Ерөнхий сайдын суудлаасаа буу, эсвэл намын даргаа өг” гэсэн тулгалт хийгээд сонголт хийх эрх өгөлгүй түлхээд унагачихсан.

Харин одоогийн төрийн тэргүүн Ц.Элбэгдорж анх удаа Ерөнхий сайдын албыг хашихдаа “ХОТШ”, “Сэргээн босголт”, “Ард” банкийг дампууруулчихсан. Түүний хугацаанаасаа өмнө халаагаа өгөх бас нэг азгүйтэл нь 2004 он. Зөвшилцлийн гэх Засгийн газар эрх зүйн чадамжгүй гэдэг үндэслэлээр мулт үсэрсэн.

Энэ нь Б.Эрдэнэбат эвслээс бултсантай холбоотой. Үүнээс хойш гурван сарын хугацаанд үүрэг гүйцэтгэгчээр удирдуулж явсан “үйлийн үртэй” Засгийн газрыг Ж.Наранцацралт агсан удирдсан боловч намынхан нь бас эв эеэ олоогүйн улмаас өндөр дээд суудлаас нь хусаад хаячихсан.

Үнэндээ тухайн үед хойд хөрш рүү илгээсэн захидлыг уншилгүй гарынхаа үсгийг зурсан Ж.Наранцацралт шиг муу хүн Ардчилсан нам дотор байгаагүй юм.

Харин Р.Амаржаргал жил хүрэхгүйн хугацаанд Засгийн газар толгойлсон хэдий ч сонгуулийн үр дүнгээс хамаарч суудлаа тавьж өгөхөөс аргагүйд хүрсэн. Ийм учир үүнийг зүй ёсны огцролт хэмээн нэрлэх боломжтой. Энэ бүүдгэр он жилүүдэд ард түмэн цалин тэтгэврээ авч чадалгүй хэдэн сар болох, өрх гэрүүд идэх хоолгүй хонох, тулгандаа галгүй өнжих, эдийн засгийн уналт гээд маш олон зовлон амсч байснаа мартаагүй.

Тэгвэл одоогоос хагас жилийн өмнө Ардчилсан нам хамтдаа хийж бүтээнэ хэмээн гар барьж ард түмнийхээ өмнө амлалт өгчихөөд замын дундаас хэрхэн буцсаныг сонгогчид санаж буй. Үнэндээ тухайн үед Н.Алтанхуягт намынх нь нөхөд шахалт үзүүлсэн гэдэг юм.

Уг нь МАН,АН хамтдаа байж, хоёр толгойн орд газрыг ашиглалтад оруулах ёстой байсан. Даан ч Ардчилсан нам хэлсэндээ хүрээгүй.

Ардчилсан нам 20 жилийн хугацаанд анх удаа толгой даан УИХ-ын сонгуульд орж байгаа. Мэдээж, Засгийн эрх барихын төлөө шүү дээ.

Хэрэв аз таараад тэдний санаа биелчихвэл хамгийн түрүүнд Ерөнхий сайд болохын төлөө нам дотроо “уралцах” нь урьдын олон түүхээс илэрхий. Н.Алтанхуягийг ҮЗХ-ны хурлаас өмнө Х.Баттулга яаж сандаргалаа даа. Тэр нь цаанаа нэг юм хэлээд байгаа гэсэн үг шүү дээ. Х.Баттулгад засгийн эрх барих бодол бий.

Үүн дээр З.Энхболд нэмэгдэхээр бидний сайн мэддэг солонгос киноны гуравдагч, дөрөвдөгч дурлал шиг балай “юм” болох магадлал өндөр. Үгүй гэх үндэслэл ч одоогоор алга.

Үүний цаад үр дагавар нь харин хөгжлийн эрэн үеийг үндсээр нь нураана гэсэн үг. Юун уул уурхай дагаж хөгжих, хэрхэн цалин, тэтгэвэр нэмэх вэ. Х.Баттулгыгаа Н.Алтанхуяг нь муулж, МоАХ нь “Алтан гадас”- тайгаа ач тач үзэлцэж, З.Энхболд бүгдийг нь үгүй хийж, “Намайг Ерөнхий сайд болгоод өг, би бүгдийг нь хийе” хэмээн өмнө нь хашхирч байснаа дав тахыг хэн байг гэ хэв.

Угаасаа энэ бол 20 настай намын завс раараа залуу хүн алхуулдагг үй 50-60 настай кадруудын ганц сурсан зан гэдгийг бид андахгүй.

Монголын ард түмэн гуравдагч хүчинд итгэнэ гэдэг хол. Үүнийг М.Энхсайхан, Л.Гүндалай, Б.Эрдэнэ бат, Б.Жаргалсайхан, Н.Энх баяр нарын нам байгуулж тоглодог хүмүүсийн түүхэн цуваа нотлох нь гарцаагүй. Дээрээс нь энэ нотолгоог С.Молор-Эрдэнэ, Ш.Төмөр сүх, Г.Арслан зэрэг цөөнг үй хүн улам илүүтэй батална.

Энэ бүхний ард харин ИЗНН үлдэж байна. Өнгөрсөн сонгуулийн түү- хийг сөхөж үзвэл УИХ-д энэ намаас гурав буюу түүнээс олон суудал авч байсан нь үгүй. Тэгэхээр аль нам эвсэл энэ сонгуулийн дараа төр барих вэ гэдэг асуултдаа би ийм амархан хариулт олчихлоо.

Тэгээд ч бүр муугаар бодоход буух хаягтай, буцах эзэнтэй арга тасраад амлалтаа нэхэхэд байж л байх тийм улстөрийн хүчинд итгэл хүлээлгэх нь дээр гэдэгт олон хүн санал нэгдэж байгаа.

Иймд цаг ямагт ард түмэнтэйгээ хамт байж чаддаг Монгол Ардын Намд ирээдүйн хөгжлөө даатгаад, нөгөө намаар нь хяналт тавиулбал бид Монголдоо сайхан амьдарч чадна гэдэгт эргэлзэхгүй байгаа.

Д.ГАНБААТАР

UNEN.mn