“1996-2000 нэг хэсэг хүмүүс энэ улс орны нийгэм эдийн засаг, ард түмний аж амьдрал, итгэл мөрөөдөл, ирээдүйгээр нь гараа угаагаад гадаад далайн чанад руу зугтаж байсан. Сүүлийн дөрвөн жилийн хугацаанд дээрх үйл явдал давтагдахгүй гэхийн аргагүй болсон ийм нөхцөл байдал үүссэн байна. 2000 онд хэсэг хүмүүс монголын төрөөр тоглож, өмч хувьчлалыг бужигнуулж, олон банкийг дампууруулж өмчгүй Монгол Улсыг үлдээж байсан бол өнөөдөр өртэй Монгол Улсыг үлдээж байгаа тухай бид ярьж сууна. Эрх баригчдын энэхүү алдаатай харалган бодлого, улс төрд хямрал бий болгосон завхралыг засаж залруулах ёстой. Монгол Ардын Нам, ард түмэнтэйгээ хамтран эрх баригчдын бий болгосон өр, эдийн засгийн хямрал, ард түмнээ амьдралыг доройтуулсан бодлогыг засаж залруулах болно” хэмээн өнгөрөгч баасан гаригт болсон УИХ дахь МАН-ын бүлгийн иргэдтэй хийсэн тайлан уулзалт дээр МАН-ын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Ж.Мөнхбат хэлсэн юм. Үнэхээр өнөөдрийн эрх баригчид 1996-2000 оны хооронд “Ардчилсан холбоо эвсэл” нэртэй олонхи болохдоо дөрвөн ч удаа засгаа сэлгэж, өч төчнөөн төрийн өмчийг үнэгүйдүүлж, арван олон банк дампууруулсан хар түүх одоо ч яригдсаар л байдаг. Тухайн үед одоогийн Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж Ерөнхий сайдаар ажиллаж байхдаа “Ард”, “Хотш”, “Сэргээн босголтын банк”, “Төв ази банк” зэрэг банкуудыг дампууруулан хувийн “Голомт” банкинд нэгтгэсэн нь банкны салбарт гарсан анхны хямрал байв. Зөвхөн банкууд дампуураад зогсохгүй банкны захирлаар ажиллаж байсан хэд хэдэн хүнийг “аавынх” руу илгээсэн гашуун үнэн өнөөдрийн эрх баригчдад наалдах хасах оноо.

Арван хоёр жилийн дараа тэд дахиад л төрийн эрхийг гартаа авсан нь ард түмэнд наалдах хасах оноо болж хувирсан юм. 17.5 хувьтай явсан эдийн засгийг нүд ирмэхийн зуурт 2.4 рүү буулгаж дөнгөсөн “гавьяа” харин Ардчилсан намд наалдах хасах оноо. “Үнэ тогтворжуулах хөтөлбөр” нэрээр хэдхэн компанийг /өөрсдийн хүрээллийн/ санхүүжүүлсэн нь өнөөдрийн эдийн засгийн хямрал үүсэх гол нөхцөл болсныг манай улсын хийгээд олон улсын эдийн засагчид тоймлон бичиж байна. Тэр ч байтугай олон улсын томоохон сэтгүүлд “Монгол Улс эдийн засгийн тусгаар тогтнол 2013 онд ганхаж эхэлсэн. Харин 2015 онд бүрэн алдагдсан” гэж бичиж байгаа нь эрх баригчдад тавьсан дэлхийн нэр хүндтэй эдийн засагчийн дүн байлаа. Бүр цаашилбал, 2012-2016 оны хоорондох дөрвөн жилийн хугацаанд тавьсан эрх баригчдын өр Монгол Улсын тусгаар тогтнол, газар нутаг, үндэсний аюулгүй байдалд халдаад эхэлснийг дотоодын эдийн засагчид ярьж эхэллээ. Тэд “Монгол Улсын бонд нэрээр босгосон өрийг БНХАУ худалдаж авна. Ингэснээр Монгол Улс урд хөршөөс шууд хамааралтай болно. Өрөө төлж чадахгүй бол газар нутгаасаа тасалж өг гэж шантааж хийнэ. Ингэснээр Монгол Улс газар нутаг ч үгүй, тусгаар тогтнол ч үгүй болно. Товчхондоо, Тажикстаны араас л орно гэсэн үг” хэмээн ярьж байна.

Гэрлийн хурдаар уруудсан эдийн засгаа аврахгүй бол тусгаар тогтнолоо алдаж мэдэх аюул нүүрлэснийг дээрх баримтуудаас харж болно. Өнөөдрийн эрх баригчдын харалган бодлогын эцсийн үр дүн нь энэ. Бонд нэрээр босгосон “Чингис”, “Самурай”, Хөгжлийн банкны бондын өр монгол хүний эрх чөлөө, монгол хүний эх орон руу халдаж эхэллээ. Элгээрээ хэвтсэн эдийн засаг ард түмнээсээ аврал ирж байна. Зөвхөн эдийн засаг гэлтгүй “Монголоо аврах цаг боллоо”.

С.БУЯН