Улс төрийн албан тушаалтан, төрийн захиргааны албан хаагч, төрийн тусгай болон үйлчилгээний албан хаагчийн хөдөө, орон нутагт ажиллах албан томилолтын зардлыг хамгийн сүүлийн байдлаар Сангийн сайд С.Баярцогтын гарын үсэг бүхий 2011 оны зургадугаар сарын 14-ний 132 тоот тушаалаар зохицуулсан байдаг.

Энэхүү тушаалд зааснаар бол “Бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний үнэ, тарифын өөрчлөлттэй уялдуулан улс төрийн болон төрийн захиргааны албан хаагчийн албан томилолтын зам хоног, буудлын зардлын хэмжээг суманд 18 мянга, аймгийн төвд 29 мянган төгрөгөөр тооцсон байгаа юм. Харин Улаанбаатар, Дархан, Эрдэнэтэд 35 мянган төгрөгөөр тооцохыг “тушаасан” байна.  Мөн төрийн тусгай албан хаагч /цагдаа, шүүх, тагнуул, авлигатай тэмцэх албаныхан гэх мэтчлэн/-дын албан томилолтын зардлыг үүнтэй адилаар тооцохыг Төрийн болон төрийн өмчийн оролцоотой аж ахуйн нэгж, төсвийн захиран зарцуулагч нарт зөвшөөрсөн байдаг.

Харин төрийн үйлчилгээний албан хаагчийн хувьд зочид буудалд байрласан баримтад нь үндэслэн суманд 12 мянга, аймагт 18 мянга, Улаанбаатар, Дархан, Эрдэнэтэд 16 мянган төгрөг байхаар уг тушаалд заажээ. Улс төрийн болон төрийн захиргааны албан хаагч гэхээр улс төрийн томилгоогоор албан тушаал авдаг сайд дарга нар, захиргааны албан хаагч гэдэг нь яам, агентлаг, газар, хэлтсийн дарга нар мөн биз. Төрийн үйлчилгээний албан хаагч гэдэг нь тухайн яам, агентлаг, газар, хэлтсийн ажилтан. Нэг ёсондоо төрийн “зарц”. Иргэнтэй шууд тулж харилцдаг төрийн төлөөллийн ажилтан нь дарга, “хурган дарга”, тусгай албан хаагчдаасаа дор үнэлэмжтэй байх нь. Гэтэл өнөөдрийн бараа, үйлчилгээний үнэ ханш таван жилийн өмнөхтэй адил байгаа билүү. Үүнийг эдийн засагч, санхүүчийн хувьд хэр баримжаатай тооцоолсон бол.

Өнөөдөр сэтгүүлчид хүртэл байгууллагаасаа томилолтын мөнгө гэж барагтай л бол авдаггүй. МҮОНТ-ээс бусад байгууллага өгдөггүй. Өөрсдөө тухайн сурвалжлагыг хийхийн тулд хувийн зардлаараа явдаг. Сэтгүүлчдийн олж харснаар бэлтэйхэн дарга нар бол энгийн биш “люкс” буюу тэрүүхэндээ л хамгийн  тохилог зэрэглэлтэй өрөөг сонгож “амардаг”. “Том дарга” гэдэг ангилалд арай хамаарахгүй “төрийн төлөөлөгч” нь тухайн зочид буудлын угтагчаас баримтаа өгөөч, болж өгвөл ахиухан зардал гарснаар бичээд өгөөрэй гэж гуйж бичүүлдэг. Түүнээс биш С.Баярцогт сайдын “тушаасан” 12 мянган төгрөгөөр амттай хоол идээд, ая тухтай амраад ажиллана гэвэл хүрэлцэхгүй. Аз болоход орон нутгийн иргэд “хөдөө хөхөрч, гадаа гандаж” яваа дарга нараа тух алдуулахгүй “буцаах” гэж айраг ганзагалаж ирэхээс эхлээд хэрэндээ л хичээдэг. Тиймээс ч “Сайд ирэх сайхан, явах бүр ч сайхаан” гэдэг хэлц гарсан биз. Монголын төр төлөөлөгчиддөө, иргэдээ үйлчилдэг “зарц” нарт ингэж хандаж болохгүй ээ. Бас болоогүй ээ, эвгүйтвэл айраг, ааруулыг ч авлигад тооцох шахам харддаг болсон энэ цагт “мэргэжлийн ур чадвартай, гадаадын “олон хэл мэддэг”, дэлхийн өндөр хөгжилтэй оронд “тархиа цэнэглэсэн” залуусыг ажилд авна гэчихээд ийм нөхцөлтэйгээр төрийн албанд урих гэж үү.

Тэгвэл Сангийн сайд С.Баярцогт өөрөө ямар зардалтайгаар орон нутагт болон гадаадын улс орнуудад ажилладаг байсан бол. Энэ харьцуулалтыг уншаад “ямар тэнэг юм бэ” гэх хэсэг байхад “нээрээ, арай ч тэнгэр газар шиг ялгаатай” гэж хэлэх хүн байгаа гэдэгт итгэлтэй байна. Оффшор бүсэд данс нээлгэж мөнгөө хадгалуулаад мартчихдаг хүнээс “Та орон нутагт ажиллахдаа ямар зардлаар нэг хоног ажилладаг байв” гэж асуух хэрэггүй байх л даа.

Өмнөговь аймгийн ЗДТГ Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэгт 16 сая төгрөгөөр хүндэтгэл үзүүлсэн гэдэг. Бас хэдэн мөнгөн аяганы асуудал ч яригдаад өнгөрсөн. Харин С.Баярцогтод Сэлэнгийнхэн хэр хүндэтгэл үзүүлдэг тухайд ярихаа больё гэхэд Оюутолгойн гэрээг байгуулах үеэр Монгол төрийн “нэр хүндийг бодож” дэлхийн нэр хүндтэй буудлуудад “өөрийгөө хүндэтгэж”, амрааж айлчилдаг байсан нь оргүй биш болов уу. С.Баярцогт ч яах вэ, тариа тарьж ургуулсан мөнгөөрөө төрийн айлчлал хийхдээ амарчихдаг юм байж. Гэтэл түүн шиг газар тариалангийн, эсвэл өөр ямар нэг бизнес эрхэлдэггүй, эрхлэх боломжгүй төрийн албан хаагчид хөдөө орон нутагт заавал тэгж тарчиг нөхцөлд ажиллаад байж болохгүй. Тэр бүхэн дээр акт тавина, аятайхан “хонож” амттай хоол идэж байсан бол АТГ-т шалгуулна гээд байх утгагүй биз дээ. Өнөөдөр төрийн төлөөлөгчид Оюутолгой, Тавантолгойгоос эхлээд томоохон компаниудад, гадны ажилчдын дунд хаана хоног төөрүүлж хоол олж идэх вэ гээд явж байх зохимжгүй. Тиймээс Сангийн сайд, УИХ энэ талаар эргэн бодолцож С.Баярцогт сайдын үед “бараа, бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний тарифтай уялдуулж зохиосон томилолтын зардал”-ыг өнөөгийн нөхцөлд зохицуулан шинэчилж тогтоовол ямар вэ. Энэ байдлаас болж төрийн байгууллага, төрийн албан хаагчид гэмтэн болж хувираад төсөв хэтрүүлсэн “ял”-нд унаад байвал хэн төрд ажиллах билээ.

 Г.Бат

Zaluu.com